Bütünleşik DEMATEL – COPRAS Yöntemi İle Stajyer Seçimi: Bir Lojistik Firmasında Uygulama

İşletmeye en faydalı olacak stajyerin seçimi, çeşitli kriterlerin bir arada değerlendirilmesini gerektiren bir karar verme sürecidir. Bu durum, bir anlamda çok kriterli karar verme (ÇKKV) problemi olarak nitelendirilebilir. Bu çalışmada amaç, bir lojistik firmasında işe alınacak stajyerlerin bütünleşik DEMATEL (Decision Making Trial and Evaluation Laboratory) – COPRAS (Complex Proportional Assessment) yaklaşımı ile değerlendirilerek, en uygun stajyerlerin seçilmesidir. Çalışmada, öncelikle stajyer adaylarının değerlendirilmesinde kullanılan kriterlerin önem düzeyleri ÇKKV yöntemlerinden DEMATEL ile hesaplanmış, daha sonra staj başvurusunda bulunan adayların seçilmesinde ise COPRAS yöntemi kullanılmıştır. DEMATEL yöntemi sonucunda uygulamanın gerçekleştirildiği lojistik firması için stajyer seçiminde en önemli kriterlerin belirlenmesi ve ağırlıklandırılması sağlanmıştır. Uygulamanın diğer aşamasında ise COPRAS yöntemi ile yapılan sıralamaya göre en iyi skoru elde eden ilk dört aday stajyer olarak kabul edilmiştir. Elde edilen bulgular gelecekteki personel adaylarını değerlendirmek için firmanın kullanabileceği bir veri tabanı oluşturmasına yardımcı olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Stajyer Seçimi, Personel Seçimi, DEMATEL Yöntemi, COPRAS Yöntemi

Intern Selection With Integrated DEMATEL – COPRAS Method: An Application in a Logistics Company

The selection of the most beneficial intern to the enterprise is a decision making process that requires the evaluation of various criteria together. In a sense, this situation can be described as a multi-criteria decision making (MCDM) problem. The aim of this study is to select the most suitable interns by evaluating the interns to be employed in a logistics company with the integrated DEMATEL (Decision Making Trial and Evaluation Laboratory) – COPRAS (Complex Proportional Assessment) approach. In the study, firstly the importance levels of the criteria used in the evaluation of interns were calculated by DEMATEL method which is one of the MCDM methods; then COPRAS method was used in the evaluation of candidates who applied for internship. As a result of the DEMATEL method, the most important criteria in the selection of interns were determined and weighted for the logistics company where the application is carried out. At the other stage of the application, the first four candidates who achieved the best scores according to the ranking obtained by COPRAS method were accepted as interns. The findings helped to create a database that the company can use to evaluate future personnel candidates.

Keywords:

Intern Selection, Personnel Selection, DEMATEL Method, COPRAS Method,

PDF

___

Aksakal, E., & Dağdeviren, M. (2010). ANP ve DEMATEL yöntemlerı̇ ile personel seçı̇mı̇ problemı̇ne bütünleşi̇k bir yaklaşım. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der., 25(4), 905–913.
Aksoy, E., Ömürbek, N., & Karaatli, M. (2015). AHP temelli MULTIMOORA ve COPRAS yöntemi ile türkiye kömür işletmelerinin performans değerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4), 1–28.
Balezentis, A., Balezentis, T., & Brauers, W. K. M. (2012). Personnel selection based on computing with words and fuzzy MULTIMOORA. Expert Systems with Applications, 39, 7961-7967.
Büyüközkan, G., & Güleryüz, S. (2016). An integrated DEMATEL-ANP approach for renewable energy resources selection in Turkey. International Journal of Production Economics, 182, 435–448.
Chang, B., Chang, C. W., & Wu, C. H. (2011). Fuzzy DEMATEL method for developing supplier selection criteria. Expert Systems with Applications, 38(3), 1850–1858.
Chatterjee, K., & Kar, S. (2018). Supplier selection in Telecom supply chain management: a Fuzzy-Rasch based COPRAS-G method. Technological and Economic Development of Economy, 24(2), 765–791.
Chen, C. T., Pai, P. F., & Hung, W. Z. (2011). Applying linguistic VIKOR and knowledge map in personnel selection. Asia Pacific Management Review. 16(4), 491-502.
Çakır, E. & Kutlu Karabıyık, B. (2017) Bütünleşik SWARA-COPRAS yöntemi kullanarak bulut depolama hizmet sağlayıcılarının değerlendirilmesi, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 10(4), 417–434.
Çakır, E., & Yaylagül, Ş. (2017). İşletmelerin stajyer öğrenci kabul kriterlerine ilişkin önem düzeylerinin SWARA yöntemi ile belirlenmesi: İnsan kaynakları önlisans öğrencileri üzerine bir araştırma. PressAcademia Procedia, 3, 447–456.
Dağdeviren, M. (2007). Bulanık analitik hiyerarşi prosesi ile personel seçimi ve bir uygulama. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(4), 791-799.
Dağdeviren, M. (2010). A hybrid multi-criteria decision-making model for personnel selection in manufacturing systems. Journal of Intelligent Manufacturing, 21, 451-460.
Dalvi-Esfahani, M., Niknafs, A., Kuss, D. J., Nilashi, M. & Afrough, S. (2019) Social media addiction: Applying the DEMATEL approach, Telematics and Informatics, 43, 101250.
Das, M. C., Sarkar, B., & Ray, S. (2012). A Framework to measure relative performance of Indian technical institutions using integrated fuzzy AHP and COPRAS methodology. Socio-Economic Planning Sciences, 46(3), 230–241.
Demirci, E., & Kılıç, H. S. (2019). Personnel selection based on integrated multi-criteria decision making techniques. Int. J. Adv. Eng. Pure Sci., 2, 163-178.
Eroğlu, E., Yıldırım, B. F., & Özdemir, M. (2014). Çok kriterli karar vermede “ORESTE” yöntemi ve personel seçiminde uygulanması. Yönetim: İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi, 25(76), 81-95.
Gabus, A., & Fontela, E. (1972). World problems, an invitation to further thought within the framework of DEMATEL. Geneva, Switzerland: Battelle Geneva Research Center.
Gandhi, S., Mangla, S. K., Kumar, P., & Kumar, D. (2015). Evaluating factors in implementation of successful green supply chain management using DEMATEL: A case study. International Strategic Management Review (Vol. 3). Holy Spirit University of Kaslik. https://doi.org/10.1016/j.ism.2015.05.001
George-Ufot, G., Qu, Y., & Orji, I. J. (2017). Sustainable lifestyle factors influencing industries’ electric consumption patterns using Fuzzy logic and DEMATEL: The Nigerian perspective. Journal of Cleaner Production, 162, 624–634.
Govindan, K., & Chaudhuri, A. (2016). Interrelationships of risks faced by third party logistics service providers: A DEMATEL based approach. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 90, 177–195.
Güngör, Z., Serhadlıoğlu, G., & Kesen, S. E. (2009). A fuzzy AHP approach to personnel selection problem. Applied Soft Computing, 9(2), 641-646.
Hashemkhani Zolfani, S., & Bahrami, M. (2014). Investment prioritizing in high tech ındustries based on SWARA-COPRAS approach. Technological & Economic Development of Economy, 20(3), 534–553.
Hu, H. Y., Lee, Y. C., Yen, T. M., & Tsai, C. H. (2009). Using BPNN and DEMATEL to modify importance-performance analysis model - A study of the computer industry. Expert Systems with Applications, 36(6), 9969–9979.
Huang, C. Y., Shyu, J. Z., & Tzeng, G. H. (2007). Reconfiguring the innovation policy portfolios for Taiwan’s SIP Mall industry. Technovation, 27(12), 744–765.
Ilgaz Yıldırım, B., Uysal, F., & Ilgaz, A. (2019). Havayolu işletmelerinde personel seçimi: ARAS yöntemi ile bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 219-231.
Ji, P., Zhang, H. Y., & Wang, J. Q. (2018). A projection-based TODIM method under multi-valued neutrosophic environments and its application in personnel selection. Neural Comput & Applic., 29, 221–234.
Kaklauskas, A., Zavadskas, E. K., Raslanas, S., Ginevicius, R., Komka, A., & Malinauskas, P. (2006). Selection of low-e windows in retrofit of public buildings by applying multiple criteria method COPRAS: A Lithuanian case. Energy and Buildings, 38(5), 454–462.
Karabasevic, D., Stanujkic, D., & Urosevic, S. (2015). The MCDM Model for personnel selection based on SWARA and ARAS methods. Management, 77, 43-52.
Karabasevic, D., Stanujkic D., Urosevic, S., & Maksimovic, M. (2016). An approach to personnel selection based on SWARA and WASPAS methods. Journal of Economics, Management and Informatics, 7(1), 1-11.
Karaoğlan, S. (2016). DEMATEL ve VIKOR yöntemleriyle dış kaynak seçimi: Otel işletmesi örneği. Akademik Bakış Dergisi, 55, 9–24.
Kelemenis, A., & Askounis, D. (2010). A new TOPSIS-based multi-criteria approach to personnel selection. Expert Systems with Applications, 37, 4999–5008. Kenger, M. D., & Organ, A. (2017). Banka personel seçiminin çok kriterli karar verme yöntemlerinden Entropi temelli ARAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4), 152-170. Kim, Y. (2006). Study on impact mechanism for beef cattle farming and importance of evaluating agricultural information in korea using DEMATEL, PCA and AHP. Agricultural Information Research, 15(3), 267–279. Kobryń, A. (2017). DEMATEL as a weighting method in multi-criteria decision analysis, Multiple Criteria Decision Making, 12, 153–167.
Köse, E., Aplak, H. S., & Kabak, M. (2013). Personel seçimi için Gri Sistem Teori tabanlı bütünleşik bir yaklaşım. Ege Akademik Bakış, 13(4), 461-471.
Kundakçı, N. (2016). Personnel selection with Grey Relational Analysis. Management Science Letters, 6, 351-360.
Liou, J. J. H., Yen, L., & Tzeng, G. H. (2008). Building an effective safety management system for airlines. Journal of Air Transport Management, 14(1), 20–26.
Nabeeh, N.A., Smarandache, F., Abdel-Basset, M., El-Ghareeb, H.A., & Aboelfetouh A. (2019). An integrated neutrosophic TOPSIS approach and its application to personnel selection: A new trend in brain processing and analysis. IEEE Journal, 7, 29734-29744.
Organ, A. (2013). Bulanik DEMATEL yöntemi̇yle maki̇ne seçi̇mi̇ni̇ etki̇leyen kri̇terleri̇n değerlendi̇ri̇lmesi̇. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 157–172.
Ortíz, M. A., Felizzola, H. A., & Isaza, S. N. (2015). A contrast between DEMATEL-ANP and ANP methods for six sigma project selection: a case study in healthcare industry. BMC Medical Informatics and Decision Making, 15(S3), S3.
Özdağoğlu, A. (2013a). Çok ölçütlü karar verme modellerinde normalizasyon tekniklerinin sonuçlara etkisi : COPRAS örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 229–252.
Özdağoğlu, A. (2013b). İmalat işletmeleri için eksantrik pres alternatiflerinin COPRAS yöntemi ile karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 8(Haziran), 1–22.
Patil, S. K., & Kant, R. (2014). A hybrid approach based on fuzzy DEMATEL and FMCDM to predict success of knowledge management adoption in supply chain. Applied Soft Computing Journal, 18, 126–135.
Popović, G., Stanujkić, D., & Stojanović, S. (2012). Investment project selection by applying COPRAS method and imprecise data. Serbian Journal of Management, 7(2), 257–269.
Samanlıoğlu, F., Taşkaya, Y. E., Gülen, U. C., & Çokcan, O. (2018). A fuzzy AHP–TOPSIS-based group decision-making approach to IT personnel selection. International Journal of Fuzzy Systems, 20(5), 1576–1591.
Sarıçalı, G., & Kundakcı, N. (2016). AHP ve COPRAS yöntemleri̇ ile otel alternati̇fleri̇nin değerlendi̇ri̇lmesi̇. International Review of Economics and Management, 4(1), 45–66.
Schitea, D., Deveci, M., Iordache, M., Bilgili, K., Akyurt, İ. Z., & Iordache, I. (2019). Hydrogen mobility roll-up site selection using intuitionistic fuzzy sets based WASPAS, COPRAS and EDAS. International Journal of Hydrogen Energy, 44(16), 8585–8600.
Seyed-Hosseini, S. M., Safaei, N., & Asgharpour, M. J. (2006). Reprioritization of failures in a system failure mode and effects analysis by decision making trial and evaluation laboratory technique. Reliability Engineering and System Safety, 91(8), 872–881.
Sezen Akar, G., & Çakır, E. (2016). Lojistik sektöründe bütünleştirilmiş bulanık AHP- MOORA yaklaşımı ile personel seçimi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 185-199.
Shieh, J.-I., Wu, H.-H., & Huang, K.-K. (2010). A DEMATEL method in identifying key success factors of hospital service quality. Knowledge-Based Systems, 23(3), 277–282.
Tepe, S., & Görener, A. (2014). Analitik hiyerarşi süreci ve MOORA yöntemlerinin personel seçiminde uygulanması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13(25), 1-14.
Tsai, S. B. (2018). Using the DEMATEL model to explore the job satisfaction of research and development professionals in china’s photovoltaic cell industry. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 81, 62–68.
Tsai, W. H., & Chou, W. C. (2009). Selecting management systems for sustainable development in SMEs: A novel hybrid model based on DEMATEL, ANP, and ZOGP. Expert Systems with Applications, 36(2 PART 1), 1444–1458.
Tsao, C. T., & Chu, C. T. (2001). Personnel selection using an improved fuzzy MCDM algorithm. Journal of Information and Optimization Sciences, 22(3), 521-536.
Tuş, A., & Aytaç Adalı, E. (2018). Personnel assesment with CODAS and PSI methods. Alphanumeric Journal, 6(2), 243-246.
Ulutaş, A. (2019). Entropi ve MABAC yöntemleri ile personel seçimi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 1552-1573.
Valipour, A., Yahaya, N., Md Noor, N., Antuchevičienė, J., & Tamošaitienė, J. (2017). Hybrid SWARA-COPRAS method for risk assessment in deep foundation excavation project: an Iranian case study. Journal of Civil Engineering and Management, 23(4), 524–532.
Varma, K., & Sunil Kumar, K. (2012). Criteria analysis aiding portfolio selection using DEMATEL. Procedia Engineering, 38, 3649–3661.
Wu, H. H., & Tsai, Y. N. (2011). A DEMATEL method to evaluate the causal relations among the criteria in auto spare parts industry. Applied Mathematics and Computation, 218(5), 2334–2342.
Wu, W. W., & Lee, Y. T. (2007). Developing global managers’ competencies using the fuzzy DEMATEL method. Expert Systems with Applications, 32(2), 499–507.
Yalçın, N., & Yapıcı Pehlivan, N. (2019). Application of the fuzzy CODAS method based on fuzzy envelopes for hesitant fuzzy linguistic term sets: A case study on a personnel selection problem. Symmetry, 11(493), 1-27.
Yazdani, M., Chatterjee, P., Zavadskas, E. K., & Zolfani, S. H. (2017). Integrated QFD-MCDM framework for green supplier selection. Journal of Cleaner Production, 142(4), 3728–3740.
Yıldırım, B. F., & Önder, E. (2014). İşletmeciler, mühendisler ve yöneticiler için operasyonel, yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme yöntemleri. Bursa: Dora Yayınları.
Yıldız, A., & Deveci, M. (2013). Bulanık VIKOR yöntemine dayalı personel seçim süreci. Ege Akademik Bakış, 13(4), 427-436.
Zang, S. F., & Liu, S. Y. (2011). A GRA-based intuitionistic fuzzy multi-criteria group decision making method for personnel selection. Expert Systems with Applications, 38, 11401-11405.
Zavadskas, E. K., & Kaklauskas, A. (1996). Multicriteria evaluation of building (Pastatų sistemotechninis įvertinimas). Vilnius: Technika.
Zavadskas, E. K., Kaklauskas, A., Turskis, Z., & Tamosaitiene, J. (2008). Contractor selection multi-attribute model applynig copras method with grey interval numbers. 20th EURO Mini Conference “Continuous Optimization and Knowledge-Based Technologies,” 241–247.