Tanzimat’ın ilânından sonra Batılı romanların dilimize çevrilmesiyle ve benzerlerinin yazılmasıyla başlayan süreç daha sonra yerini yerli eserlere bırakır. Bu devirde halkı sosyal ve edebî alanlardaki Batılı değişikliklere hazırlamak için edebiyatın her türünde eserler veren en önemli yazarlarımızdan biri de Ahmet Mithat Efendi’dir. Felâtun Bey ile Râkım Efendi adlı romanında, yazar sadece Doğu ile Batı kültürünü karşılaştırmaz, aynı zamanda Râkım Efendi’yle temsil ettiği çalışkanlık ve dürüstlüğü, Felâtun Bey ile de tembelliği, israfı ve alafrangalığı karşılaştırır. Her iki kahramanın da aynı derecede eğitim almış olmalarına rağmen en önemli fark tercih ettikleri hayat tarzlarında ortaya çıkar. Râkım Efendi anne ve dadısının kendisine verdiği manevî ve ahlȃkî değerlerle aile ortamında yetişirken, Felâtun Bey ise alafranga hayata düşkün babasının ilgisizliği, özel ders için eve gelen Fransızca hocası, yabancı aşçı ve hizmetçilerin terbiyesiyle büyür. Batılıların Osmanlı-Türk gencini iyi tanımamaları ve ona önyargıyla bakmalarını yazar, Rȃkım Efendi’ye yüklediği ahlȃkî, kültürel ve manevî değerlerle değiştirir. Yazar, Polini ve Ziglas ailesinde ki Fransız aşçı kadın üzerinden de Batılı kadınları eleştirirken, Canan üzerinden de Doğulu kadınları över. Ahmet Mithat Efendi’ye göre çocuğun yetiştirilme sürecinde ihmal edilmemesi gereken en önemli unsurlar ailesinden ve eğitim ortamından alması gereken millî, manevî ve kültürel değerleridir.

This study was established as a result of analitical reading and based on character analysis. The characters in the novel were evaluated directly and a complete subjective approach was presented. Depending upon such a proposition, the effect of A.Mithad Efendi’s view to French language and culture and  to Turkish society was tried to be presented. After the proclamation of reforms, the era that began with the translation of western novels into our language and written of similar ones left its place into new works. Ahmet Mithat Efendi was one of the most important writers of this era who had produced every kind of novel to prepare the society for social and literary amendments. In his novel “Felȃtun Bey ile Rȃkım Efendi” he not only compared the western and  the eastern culture but also hardworking and honesty with Rȃkım Efendi; laziness, squandering and westernism with Felȃtun Bey. Writer had changed the prejudice of the western society about Ottoman Turkish guys with the ethical, cultural and spiritual values. While the writer was criticizing western women with Polini and French female cook in Ziglas family, he also praised the eastern women with Canan.