AHMET MİTHAT EFENDİ'NİN FEL?TUN BEY İLE R?KIM EFENDİ ADLI ROMANINDA FRANSIZ DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN İZLERİ

Bu çalışma analitik okuma neticesinde oluşturulmuş karakter analizine dayanmaktadır. Yazarın romanında ele aldığı karakterler doğrudan değerlendirilerek, tamamen öznel bir yaklaşım sergilenmeye çalışılmıştır. Böyle bir önermeden hareketle Ahmet Mithat Efendi'nin Fransız dili ve kültürüne bakışı ve Türk toplumuna etkisi edebiyat-sosyoloji bağlamında gösterilmeye çalışılmıştır. Tanzimat'ın ilânından sonra Batılı romanların dilimize çevrilmesiyle ve benzerlerinin yazılmasıyla başlayan süreç daha sonra yerini yerli eserlere bırakmıştır. Bu devirde halkı sosyal ve edebî alanlardaki Batılı değişikliklere hazırlamak için edebiyatın her türünde eserler veren en önemli yazarlarımızdan biri de Ahmet Mithat Efendi'dir. Felâtun Bey ile Râkım Efendi adlı romanında, yazar sadece Doğu ile Batı kültürünü karşılaştırmaz, aynı zamanda Râkım Efendi'yle temsil ettiği çalışkanlık ve dürüstlüğü, Felâtun Bey ile de tembelliği, israfı ve alafrangalığı karşılaştırır. Batılıların Osmanlı-Türk gencini iyi tanımamaları ve ona önyargıyla bakmalarını yazar, R?kım Efendi'ye yüklediği ahl?kî, kültürel ve manevî değerlerle değiştirir. Yazar, Polini ve Ziglas ailesinde ki Fransız aşçı kadın üzerinden de Batılı kadınları eleştirirken, Canan üzerinden de Doğulu kadınları över.

TRACE OF FRENCH LANGUAGE AND CULTURE IN AHMET MİTHAT EFENDİ'S "FEL?TUN BEY İLE R?KIM EFENDİ"

This study was established as a result of analitical reading and based on character analysis. The characters in the novel were evaluated directly and a complete subjective approach was presented. Depending upon such a proposition, the effect of A.Mithad Efendi's view to French language and culture and to Turkish society was tried to be presented. After the proclamation of reforms, the era that began with the translation of western novels into our language and written of similar ones left its place into new works. Ahmet Mithat Efendi was one of the most important writers of this era who had produced every kind of novel to prepare the society for social and literary amendments. In his novel "Fel?tun Bey ile R?kım Efendi" he not only compared the western and the eastern culture but also hardworking and honesty with R?kım Efendi; laziness, squandering and westernism with Fel?tun Bey. Writer had changed the prejudice of the western society about Ottoman Turkish guys with the ethical, cultural and spiritual values. While the writer was criticizing western women with Polini and French female cook in Ziglas family, he also praised the eastern women with Canan.

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi. (1998). Fel?tun Bey ile R?kım Efendi, (2. Baskı), Akçağ, Ankara.
....................., (1997). Çengi, 1. Baskı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
........................(1999). Jön Türk, Akçağ, Ankara.
Akyüz, K. (1997. Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İnkil?p Kitabevi, İstanbul.
Baki, H. (1993). Tanzimat Edebiyatında Roman ve İnsan. Promete, Ankara.
Baydar, M. (1954). Ahmet Mithat Efendi, Hayatı, Sanatı, Eserleri, Varlık, İstanbul.
Gökcan Türkdoğan, M. (2013). Ahmet Mithat Efendi'nin Romanlarının Dünyasında Fert ve Toplum Ahl?kı. Ahmet Mithat Efendi (Vefatının 100. Yılı Armağanı), Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 186, 225-265.
Has-er, M. (2000). Tanzimat Devri Türk Romanlarında Kadın Kahramanlar. A.K.M. Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Kaplan, M. (2002). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar, Derg?h Yaınları, İstanbul.
Kavcar, C. (1995). Batılılaşma Açısından Servet-i Fünun Romanı. A.K.M Yayınları, Ankara.
Kudret, C. (1979) . Türk Edebiyatında Hik?ye ve Roman, Varlık Yayınları, İstanbul.
Kul, N. (2013). Ahmet Mithat Efendi'de Kadın ve Kız Çocuklarının Eğitimi. Ahmet Mithat Efendi (Vefatının 100. Yılı Armağanı). Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 186, 407-427.
Moran, B. (1989). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1.( 7. Baskı). İletişim Yayınları, İstanbul
Okay, O. (1989). Batı Medeniyeti Karşısında Ahmet Mithat Efendi. M. E. B. Yayınları, İstanbul.
............(2002). Ahmet Mithat Efendi. Kitap-lık. Sayı: 54, Temmuz- Ağustos. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 54, II-IV.
Perin, C. Türk Romanında Fransız Tesiri Nasıl Başladı Başladı? Erişim: 19.06.2017 http://dergiler. ankara.edu.tr /26/1035 /12497. Pdf.
Robert, F. (1984). Türk Romanı (İlk Dönem 1872-1900). Bilgi Yayınevi, Ankara.
Saraç, T. (1976). Fransızca Türkçe Büyük Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Sivri, M. (2008 ). Paul Eluard ve N?zım Hikmet'te Renklerin Dili . Kanguru Yayınları, Şubat, Ankara.
Tanpınar, A. Hamdi,(1997). 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. Çağlayan Kitabevi, İstanbul.
Uçman, A. (2002). Türk Romanında İlk Alafranga Tip: Fel?tun Bey. Kitap-lık,. Temmuz -Ağustos, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 54, 140-147.