19. yy. sonu ve 20. yy. başında kadın ressamlarımız

19.yy.da başlayan batılılaşma hareketleri ile ülkemizin pek çok alanında gelişmeler yaşanmıştır. Cumhuriyet’e giden yolda eğitim ve kadınların sosyal hakları konusunda önemli adımlar atılmıştır. Eğitim düzeyi yükselen kadınlar buna paralel olarak sanatla da ilgilenmeye başlamışlardır. Kadın sanatçılarımızın çoğu üst düzey görevlere sahip, eğitimli bir aileden gelmektedirler. Kimileri sanatçılardan özel dersler alarak, kimileri de daha geç dönemde açılan Sanayi-Nefise Mektebi’nde eğitim görerek resim çalışmışlardır. Manzara, natürmort, nü, portre, otoportre konularında çalışan sanatçılar natüralist, empresyonist, kübist ve expresif tarzda eserler üretmişlerdir. Cumhuriyet rejiminin getirdiği ortamda bu faaliyetler hız kazanmış ve kadınlar diğer tüm alanlarda olduğu gibi resim sanatında da adlarından ve varlıklarından söz ettirmişlerdir. Naciye Tevfik Biren, Celile Hikmet, Müfide Kadri gibi ressamlarla başlayan bu süreç, 19.yy. sonu–20. yy. başında sayıları gittikçe artan ve bu araştırmanın konusunu teşkil eden kadın sanatçılarımızla hız kazanmıştır.

Our female artists in late 19 th's and early 20 th's

Our country has experienced many developments with westernization movements which started in 19th century. On the way to Republic significant forward steps had taken in education and social rights of women. Parallel to increasing level of their education, they also started to be interested in art. Many of our female artists were of educated families with top- ranked positions. Some of the artists had practiced art by taking private lessons, and some had been trained at İnas Fine Art's School which was founded in a late period. Female artists created their landscape, still life, nudes, and portraits, selfportrait themes with naturalistic, impressionist, cubist and expressionist styles. By the atmosphere of Republic these activities gained speed and women made themselves approved in art as well as all other areas. This process which had started with such artists Naciye Tevfik Biren, Celile Hikmet, Müfide Kadri, gained speed by the increasing of female artists in late 19th’s and early 20th’s that constitute the subject of this research.

PDF

___

BERK, N. ve ÖZSEZGİN, K. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Genel Yayın no: 248. Cum. Dizisi:11. BERK, N. ve TURANİ, A. (1981). Başlangıcından Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı. İstanbul: Tiglat Yayınları. C: 2. DOĞRAMACI, E. (1989). Türkiye’de Kadının Dünü ve Bugünü. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. DOLMACI, S. (2009). “Sanat Tarihinde Tutkularıyla Anarşist Bir Kadın: Mihri Müşfik”, Artist Modern, 01/96: 64–67. ERBİL, D ve KARATAY, Y. (1974). “Elli Yıllık Türk Resmi”, Akademi Mimarlık ve Sanat, 8: 71–129. GİRAY, K. (2007). Türk Resim Sanatının Bir Asırlık Öyküsü. Kadir Has Üniversitesi Rezan Has Müzesi. İstanbul: Seçil Ofset. KURNAZ, Ş. (1991). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları. Bilim Serisi No: 4. GİRAY, K. (1993). “Görsel Sanatlarda Kadın Sanatçılar ve Sorunları”, Türkiye’de Sanat, 10: 40–47. GİRAY, K. (1995). “Yurdu Gezen Türk Ressamları I 1939–1944 Yurt Sergileri”, Türkiye’de Sanat, 18: 34–37. GÜZEL, A. (2003). “Resim Kadına Hep Yakıştı”, Milliyet Sanat, 528: 16–17. GÜZELHAN, Ç. (2005). “Başka Açıdan Türkiye’de Resim”, Türkiye’de Sanat, 68: 42–47. PELVANOĞLU, B. (2004). “D Grubunun abecesi”, Milliyet Sanat, 539: 30–32. PELVANOĞLU, B. (2007) Hale Asaf Türk Resim Sanatında Bir Dönüm Noktası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. TANSUĞ, S. (1999). Çağdaş Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. 5. Basım. TOROS, T. (1988). İlk Kadın Ressamlarımız. İstanbul: Ak Yayınları Sanat Kitapları Serisi: 12-1. YAMAN, Y. Z. (1996). “Modernizmin Siyasal/İdeolojik Söylemi Olarak Resimde Köylü/Çiftçi İzleği(1)”, Türkiye’de Sanat, 22: 29–37. İnternet Kaynakları: AZERİ Nazan, http://www.look-art.com/bilim_felsefe_sanat/2009/kadin-ressamlar-nazan-azeri.html, Erişim Tarihi: 20.08.2009. AZERİ Nazan, www.sanatdergi.com/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=89, Erişim Tarihi: 10.12.2009. ERGÜN Mustafa, “Batılılaşma Dönemi Osmanlı Eğitim Sisteminin Gelişimine Mukayeseli Bir Bakış”, Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi İstanbul 1999, Türkiye Sanal Eğitim Bilimleri Kütüphanesi, http://www.egitim.aku.edu.tr/ergun1.htm, Erişim Tarihi: 25.08.2009. ERTEN Oğuz, http://lebriz.com/pages/lsd.aspx?lang=TR§ionID=9&articleID=380&bhcp=1, Erişim Tarihi: 21.08.2009. http://www.bilgiara.com/bilgi/tmctm-emine-fuat-tugay/, Erişim Tarihi: 21.10.2009. http://www.edebiyatsanat.com/turk-ressamlari/1228-nazli-ecevit.html, Erişim Tarihi: 26.08.2009. http://www.istkadinressamlar.com/tr/Mihri_Musfik_Hanim_Eserleri.aspx, Erişim Tarihi: 22.08.2009. http://www.sanalmuze.org/retrospektif/view.php?type=1&artid=760, Erişim Tarihi: 14.10.2009. http://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCfide_Kadri, Erişim Tarihi: 04.10.2009. http://tr.wikipedia.org/wiki/Eren_Ey%C3%BCbo%C4%9Flu, Erişim Tarihi: 21.08.2009.