16. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ’NDE BOTANİK ARAŞTIRMALARI

16. yüzyıl’dan itibaren Orta Avrupa’daki gezginler Osmanlı Uygarlığı’nı tanımak için seyahatlere başlamışlardır. Doğa meraklısı gezginler bu seyahatleri esnasında gördükleri bitkileri, hayvanları seyahatnamelerine tanımlamışlar, adlandırmışlar ve kayıt altına almışlardır. 16. yy botanik araştırmalarını gerçekleştiren ilk kişi Pierre Belon olup, sırasıyla diğerleri Ogier Ghiselin de Busbecq , Willem Quackelbeen , Hans Dernschwam (14941568), Leonhart Rauwolﬀ adlı kişilerdir. Bu yabancı araştırmacılar dışında Kanuni Sultan Süleyman döneminde baş müftü olan Ebusuud Efendi de bahçe bitkileri üzerinde araştırmalar yapmıştır. Bu kişiler; Osmanlı Devleti’nde botanik araştırmalarını yapan ilk araştırmacılar ve eserleri de ilk ﬂ oristik çalışmalar olarak kabul edilmektedir

BOTANICAL RESEARCHES IN 16TH CENTURY OTTOMAN CIVILIZATION

Travelers from Middle Europe had started journeys to know about Ottoman Civilization from 16th century. Within their journey, these nature enthusiast travelers identiŞ ed, named and registered the plants and the animals in their travelogues. Th e Ş rst person who made botanical researches was Pierre Belon , then Ogier Ghiselin de Busbecq , Willem Quackelbeen , Hans Dernschwam , Leonhart Rauwolﬀ came after him respectively. Except foreign researchers, Ebusuud Efendi, who was grand mufti in the period of Suleiman the MagniŞ cent, also made researches on garden plants. Th ese people were the Ş rst researchers on botanical researches and their books and works were accepted as the Ş rst ﬂ oristic works in the Ottoman Civilization

Keywords:

Ottoman Civilization, 16th Century Botany, Flora,

PDF

___

Baytop, A. (2000). Pierre Belon (1517-1564) ve Doğu Akdeniz gezisinin botanik yönü. Herba Medica: 6, 14-19.

Ataç, A., Yıldırım, V. (2004). Osmanlı Hekimleri ve Dioskorides’in “De Materia Medica”sı. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi: 15, 257-269.

Baytop, A. (2010). Plant collectors in Anatolia (Turkey). Phytologia Balcanica: 16 (2), 187- 213, SoŞ a.

Busbecq, O. G., Forster, C. T. , Daniell, F.H. B., (1881a) Th e Life and Letters of Qgier Ghiselin de Busbeqo Seigneur of Bousbecque C. Kegan Paul & Co., I Paternoster Square: Vol 1, 1-418.

Busbecq, O. G., Forster, C. T. , Daniell, F.H. B., (1881b) Th e Life and Letters of Qgier Ghiselin de Busbeqo Seigneur of Bousbecque C. Kegan Paul & Co., I Paternoster Square: Vol 2, 1-418

Busbecq, O. G., Forster, E. S.(Trans), Roider, K. A. (1927). Th e Turkish letters of Ogier Ghiselin de Busbecq, Imperial Ambassador at Constantinopole, 1554-1562. Translated from the Latin of the Elzevir Edition of 1663, LSU Press, 265 s. http:// books.google.com.tr/books/about/The_Turkish_Letters_of_Ogier_Ghiselin_ de.html?id=AnynLQ_cgjYC&redir_esc=y (Özgün Eser 1633 tarihlidir).

Faroqhi, S. (2000). Geschichte des Osmanischen Reiches (German). C. H. Beck, ISBN-10: 3406460216. 127 s.

Greuter, W. (1967) Beiträge zur Flora der Südägäis 8-9. Bauhinia: 3, 243-254.

Harvey, John H.(1976). Turkey as a Source of Garden Plants. Garden History: 4-3, 21-42.

Henri, W. (1992). Sur les traces de Busbecq et du gotique. In: Bulletin de l’Association d’étude sur l’humanisme, la réforme et la renaissance: 34,138-140.

Opsomer, J. E. (1961). Un Botaniste Trop Peu Connu Wıllem Quackelbeen (1527-1561). Bulletin de la Société Royale de Botanique de Belgique / Bulletin van de Koninklijke Belgische Botanische Vereniging: 93-1/2, 113-130.

Rogers, M. (1985). A Group of Ottoman Pottery in the Godman Bequest. Th e Burlington Magazine: 127, 134-145.

Scheer, R. (2005). ... Stachlig Wie Ein IGEL, Glatt Wie Ein Spiegel? Die Kastanie ist der Baum des Jahres 2005. Stadt+Grün: 54, 52-57.