Ezgi Bellikci KOYU, Gamze ÇALIK, Gülşah KANER TOHTAK, Gökçe GÜNSEL YILDIRIM

Sağlık çalışanlarının besin desteği kullanma durumları ve ilişkili etmenler

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarının vitamin-mineral ve bitkisel ürün kullanım sıklığının belirlenmesi ve kullanım ile ilişkili faktörlerin incelenmesidir. YÖNTEM ve GEREÇLER: Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, İzmir ilinde çalışan 1017 sağlık çalışanı ile yürütülmüştür. Bireylerin sosyo-demografik özellikleri, sağlık durumları, yaşam tarzı alışkanlıkları ve besin desteği kullanımları sorgulanarak anket formuna kaydedilmiştir. BULGULAR: Bireylerin yaş ortalaması 37,72±10,28 yıl olup, katılımcıların %81,4’ü (n=828) kadın, %18,6’sı (n=189) erkektir. Bireylerin %12,6’sının bitkisel ürün, %24,9’unun ise vitamin-mineral kullandığı belirlenmiştir. Bitkisel ürün kullanımı ile diyet yapma (p<0.001), yeterli ve dengeli beslenme (p=0,026), düzenli fiziksel aktivite yapma (p=0,027) ve meslek (p<0,001) arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Vitamin-mineral kullanımı ile yaş (p=0,019), medeni durum (p=0,034), kronik hastalık varlığı (p<0,001), düzenli ilaç kullanımı (p<0,001) ve meslek (p<0,001) arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Bitki karışımlarının (%13,3) ve multivitamin-minerallerin (%28,5) katılımcılar tarafından en sık tercih edilen destekler olduğu belirlenmiştir. Bitkisel ürünlerin en sık bağışıklık sistemini güçlendirmek (%39,8), vitamin-mineral desteklerinin ise en sık yetersizlik nedeniyle (%64,4) kullanıldığı tespit edilmiştir. Bitkisel ürün kullanan bireylerin çoğunun (%61,9) herhangi bir tavsiye almadan ürün kullanımına başladığı, vitamin mineral kullananların ise yarıdan fazlasının (%56,0) doktor önerisi ile ürün kullanımına başladığı saptanmıştır. TARTIŞMA ve SONUÇ: Sağlık profesyonelleri arasında vitamin-mineral kullanımının bitkisel ürünlere göre daha yaygın olduğu ve bu besin desteklerinin (bitkisel ürün ve vitamin-mineral) kullanımının farklı sosyo-demografik özellikler ve yaşam tarzı alışkanlıkları ile ilişkili olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

besin desteği, bitkisel ürün, vitamin, mineral, nutrasötik, sağlık profesyonelleri

Use of dietary supplements and related factors in healthcare workers

INTRODUCTION: The aim of this study was to determine the prevalence and associated factors of vitamin-mineral and herbal products use on health workers. METHODS: This descriptive study was conducted on 1017 healthcare workers working in İzmir. Sociodemographic features, health status, lifestyle habits and dietary supplement use of participants were recorded with a questionnaire form. RESULTS: 81.4% (n= 828) of participants were woman, 18.6% (n=189) were man, and the mean age was 37.72±10.28 years. It was determined that 12.6% of individuals used herbal products, while 24.9% used vitamin-mineral. A significant relationship has been determined between herbal product use and dieting (p<0.001), adequate and balanced nutrition (p=0.026), regular physical activity (p=0.027) and occupation (p<0.001). There was a significant relationship between vitamin-mineral use and age (p=0.019), marital status (p= 0.034), presence of chronic disease (p<0.001), regular drug use (p<0.001), and occupation (p<0.001). Herbal mixtures (13.3%) and multivitamin-minerals (28.5%) were the most commonly preferred supplements by participants. It was found that herbal products (39.8%) were most commonly used to strengthen the immune system while vitamin-mineral supplements (64.4%) were most often used due to deficiency. While majority of herbal product user (61.9%) started using the product without any advice; more than half of vitamin-mineral user (56.0%) started using the product with the advice of a doctor. DISCUSSION AND CONCLUSION: It has been determined that the use of vitamin-mineral among healthcare professionals is more common than herbal products. Besides, the use of these dietary supplements (herbal products and vitamin-mineral) is associated with different socio-demographic characteristics and lifestyle habits.

Keywords:

dietary supplement, herbal product, vitamin, mineral, nutraceuticals, health professionals,

PDF

___

Vicentini A, Liberatore L, Mastrocola D. Functional foods: trends and development of the global market. Ital J Food Sci. 2016;28:338-51.
Smitha T, Kawa K, Eckl V, Morton C, Stredney R. Herbal supplement sales in US increase 8.5% in 2017, topping $8 billion. HerbalGram. 2018;119:62-71.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Türk Gıda Kodeksi Takviye Edici Gıdalar Tebliği. 2013, Sayı No: 28737.
Kantor ED, Rehm CD, Du M, White E, Giovannucci EL. Trends in dietary supplement use among US adults from 1999-2012. JAMA. 2016;316:1464-74.
O'Brien SK, Malacova E, Sherriff JL, Black LJ. The prevalence and predictors of dietary supplement use in the Australian population. Nutrients. 2017;9:1154. doi: 10.3390/nu9101154.
Skeie G, Braaten T, Hjartaker A, Lentjes M, Amiano P, Jakszyn P, et al. Use of dietary supplements in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition Calibration Study. Eur J Clin Nutr. 2009;63 (Suppl 4):S226-S38.
Kim JW, Lee SH, Kim JE, Han KD, Kwack TE, Kim BS, et al. The association between taking dietary supplements and healthy habits among Korean adults: results from the fifth Korea National Health and Nutritional Examination Survey (2010-2012). Korean J Fam Med. 2016;37:182-7.
Kofoed CLF, Christensen J, Dragsted LO, Tjønneland A, Roswall N. Determinants of dietary supplement use-healthy individuals use dietary supplements. Br J Nutr. 2015;113:1993-2000.
Pouchieu C, Andreeva VA, Peneau S, Kesse-Guyot E, Lassale C, Hercberg S, et al. Sociodemographic, lifestyle and dietary correlates of dietary supplement use in a large sample of French adults: results from the NutriNet-Sante Cohort Study. Br J Nutr. 2013;110:1480-91.
Oberg EB, Frank E. Physicians' health practices strongly influence patient health practices. J R Coll Physicians Edinb. 2009;39:290-1.
Helfand BKI, Mukamal KJ. Healthcare and lifestyle practices of healthcare workers: do healthcare workers practice what they preach? JAMA Intern Med. 2013;173:242-4.
Kim HJ, Giovannucci E, Rosner B, Willett WC, Cho E. Longitudinal and secular trends in dietary supplement use: Nurses' Health Study and Health Professionals Follow-up Study, 1986-2006. J Acad Nutr Diet. 2014;114:436-43.
Marupuru S, Axon DR, Slack MK. How do pharmacists use and recommend vitamins, minerals, herbals and other dietary supplements? BMC Complement Altern Med. 2019;19:229. doi: 10.1186/s12906-019-2637-y.
Renda G, Kaya Yaşar Y, Yılmaz E, Sanrı H, Dilaver İ, Demirtaş Y, ve ark. Aile hekimleri ve eczacıların bitkisel ürün kullanımına yaklaşımları: Trabzon ilinde pilot çalışma. Türk Aile Hek Derg. 2018;22:141-56.
Çapar AG, Yılmaz M. Use of dietary supplements among physicians at a hospital in Turkey. Prog Nutr. 2019;21:50-8.
World Health Organization (WHO) Expert Committee on Physical Status. The Use and Interpretation of Anthropometry: Report of a WHO Expert Committee. 1995.
Millen AE, Dodd KW, Subar AF. Use of vitamin, mineral, nonvitamin, and nonmineral supplements in the United States: the 1987, 1992, and 2000 National Health Interview Survey results. J Am Diet Assoc. 2004;104:942-50.
Kobayashi E, Sato Y, Umegaki K, Chiba T. The prevalence of dietary supplement use among college students: a nationwide survey in Japan. Nutrients. 2017;9:1250. doi:10.3390/nu9111250
Dickinson A, Boyon N, Shao A. Physicians and nurses use and recommend dietary supplements: report of a survey. Nutr J. 2009;8:29. doi:10.1186/1475-2891-8-29 Bora Ö. Gıda takviyesi kullanım araştırması. 1. Gıda ve Beslenme Konferansı. 23 Kasım 2017, Ankara.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010. Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931, 2014.
Li K, Kaaks R, Linseisen J, Rohrmann S. Consistency of vitamin and/or mineral supplement use and demographic, lifestyle and health-status predictors: findings from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Heidelberg cohort. Br J Nutr. 2010;104:1058-64.
Marques-Vidal P, Vollenweider P, Waeber G. Trends in vitamin, mineral and dietary supplement use in Switzerland. The CoLaus study. Eur J Clin Nutr. 2017;71:122-7.
Rovira MA, Grau M, Castañer O, Covas MI, Schröder H. Dietary supplement use and health-related behaviors in a Mediterranean population. J Nutr Educ Behav. 2013;45:386-91.
Qato DM, Wilder J, Schumm LP, Gillet V, Alexander GC. Changes in prescription and over-the-counter medication and dietary supplement use among older adults in the United States, 2005 vs 2011. JAMA Intern Med. 2016;176:473-82.
Önal H, Adal E, Öner T, Önal Z, Aydın A. An important problem in developing countries: maternal and neonatal vitamin B12 deficiency. Turk Pediatri Ars. 2010;45:242-5.
Yildirim T, Yalcin A, Atmis V, Karaarslan Cengiz Ö, Aras S, Varlı M, et al. The prevalence of anemia, iron, vitamin B12, and folic acid deficiencies in community dwelling elderly in Ankara, Turkey. Arch Gerontol Geriatr. 2015;60:344-8.
Tulunay M, Aypak C, Yikilkan H, Gorpelioglu S. Herbal medicine use among patients with chronic diseases. J Intercult Ethnopharmacol. 2015;4:217-20.
Kaner G, Karaalp C, Seremet Kürklü N. Üniversite öğrencileri ve ailelerinde bitkisel ürün kullanım sıklığının ve bitkisel ürün kullanımını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turk Hij Den Biyol Derg. 2016;74:37-54.
Bellikci Koyu E, Şarer Yürekli BP, Seçkiner S, Özdemir N, Büyüktuncer Z. Use of herbal products for weight loss in Turkey. Progr Nutr 2020:22 (Epub ahead of print).