Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Kariyer Seçimine Etki Eden Kariyer Çapalarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

ÖzKariyer çapaları örgütlerde kariyer aracı olarak kullanılmasına rağmen birçok sınırlı araştırmaya da konu olmuştur. Bu araştırmanın amacı turizm eğitimi alan öğrencilerin meslek ve kariyer seçimine etki eden kariyer çapalarının belirlenmesidir. Bu amaçla Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu’nda öğrenim gören öğrencilere anket uygulanmıştır. Turizm eğitimi alan öğrencilerin kariyer çapalarının belirlenmesi amacıyla Schein (1990) tarafından geliştirilen kariyer çapaları ölçeği kullanılmış ve ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Ölçeğe ilk olarak açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi ile de modelin uygunluğu test edilmiştir. Araştırmada ayrıca öğrencilerin demografik özellikleri ile kariyer çapaları arasında anlamlı bir fark olup olmadığı da belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonucunda turizm eğitimi alan öğrenciler için teknik fonksiyonel yetkinlik, hayat tarzı, girişimcilik ve özerklik ve otonomi kariyer çapalarının diğerlerinden daha önemli olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bu kariyer çapalarının, öğrencilerin cinsiyeti, yaşı, mesleği seçmede etkili olan durumu ve mezun olduktan sonra mesleği yapma isteğine göre farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Kariyer, Kariyer Çapaları, Turizm Öğrencileri, Demografik Özellikler.

Anahtar Kelimeler:

Kariyer, Kariyer Çapaları, Turizm Öğrencileri, Demografik Özellikler

An Investigation to Determine the Career Anchors Which Affect the Career Decision of Tourism Students

AbstractAlthough career anchors are used as a career tool in organizations, are examined in many limited researches. The purpose of this study is to determine the career anchors which affect the job and career decision of the tourism students. Therefore, Tourism and Hotel Management students who attend four-year programs/departments of Balikesir University have been conducted surveys. The Career Anchors Scale developed by Schein (1990) has been used to determine the career anchors of the tourism students and reliability and validity analyzes of the scale have been conducted. The factor analysis has been applied first. Confirmatory factor analysis has been used to test the suitability of the model. Also whether there is a significant difference between the students' demographic characteristics and career anchors have been tried to determine. One of the important result of the research that technical/functional competence, lifestyle, entrepreneurial creativity, and autonomy/ independence are more important values than others for the tourism students. Also there is a significant difference between the career anchors and gender, age, the situation affected the job decision and desire to work in tourism after graduation. Keywords: Career, Career Anchors, Tourism Students, Demographic Characteristics.

Keywords:

Career,

PDF

___

Adıgüzel, O. (2009). Shein’in kariyer çapaları perspektifinde Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF öğrencilerinin kariyer değerlerine ilişkin bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (2): 277-292.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. 3. Baskı. İstanbul: Avcı Ofset.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, SPSS uygulamalı. Geliştirilmiş 7. Baskı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Arıkan, R. (2000). Araştırma teknikleri ve rapor yazma. 3. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
Avcı, N. (2011). Turizm eğitimi alan lisans öğrencilerinin iş değerleri: Çeşme Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22 (1): 7-18.
Aymankuy, Y. ve Aymankuy, Ş. (2013). Turizm işletmeciliği eğitimi alan öğrencilerin turizm sektöründeki istihdamla ilgili görüşleri ve sektördeki kariyer beklentileri (Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu örneği). Akademik Bakış Dergisi, (35): 1-21.
Aytaç, M. ve Öngen, B. (2012). Doğrulayıcı faktör analizi ile yeni çevresel paradigma ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 5 (1): 14-22.
Aytaç, S. (2005). Çalışma yaşamında kariyer yönetimi, planlaması, gelişimi ve sorunları. 2. Baskı. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Baş, T. (2006). Anket: anket nasıl hazırlanır? uygulanır? değerlendirilir? 4. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Charles, R. K. (1992). Career influences, expectations and perceptions of Caribbean hospitality and tourism student: A third world perspective. Journal Hospitality and Tourism Educator. 4 (3): 9-14.
Cothran, C. C. ve Combrink, T. E. (1999). Attitudes of minority adolescents toward hospitality industry careers. International Journal of Hospitality Management, 18 (2): 143-158.
Crepeau, R. G., Crook, C. W., Goslar, M. D., ve Mcmurtrey, M. E. (1992). Career anchors of information systems personnel. Journal of Management Information Systems, 9 (2): 145-160.
Çakıcı, A. (2004). Kadın girişimcilerin işletme fonksiyonlarındaki etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 1 (3): http://ybd.comu.edu.tr/sites/ybd.comu.edu.tr/files/kad%c4%b1n%20giri%c5%9fimcilerin%20%c4%b0%c5%9fletme%20fonksiyonlar%c4%b1ndaki%20etkisinin%20belirlenmesine%20y%c3%b6nelik%20bir%20ara%c5%9ft%c4%b1rma.pdf, (14.10.2013).
Çatı, K. ve Bilgin, Y. (2013). Turizm lisans öğrencilerinin turizm sektöründe çalışma eğilimleri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1): 23-45.
Çerik, Ş. ve Bozkurt, S. (2010). Çalışanların örgütsel sosyalizasyon ve kariyer çapalarına yönelik algılamaları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve banka çalışanlarına yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 35 (1): 77-97.
Çolakoğlu, Ü., Atay, H. ve Yıldırım, H. (2010). Lisans düzeyinde turizm eğitimi alan öğrencilerin mezuniyet sonrası yaşamlarında turizm sektörünü seçmemelerinin nedenlerini saptamaya yönelik bir araştırma. Uluslararası Doğu Karadeniz Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı: İçinde 1-15. 7-9 Ekim 2010, Giresun.
Danziger, N., Rachman-Moore, D., ve Valency, R. (2008). The construct validity of Schein’s career anchors orientation inventory. Career Development International, 13 (1): 7-19.
DeCoster, J. (1998). Overview of factor analysis. http://www.stat-help.com/factor.pdf, (04.10. 2013).
Duman, T., Tepeci M. ve Unur, K. (2006). Mersin’de yükseköğretim ve ortaöğretim düzeyinde turizm eğitimi almakta olan öğrencilerin sektörün çalışma koşullarını algılamaları ve sektörde çalışma isteklerinin karşılaştırmalı analizi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17 (1): 51-69.
Erdem, B. ve Kayran, M. F. (2013). Balıkesir Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1):81-106.
Erdoğan, Y., Bayram, S., ve Deniz, L. (2007). WEB tabanlı öğretim tutum ölçeği: Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4 (2): 1-14.
Erdoğmuş, N. (2004). Career orientations of salaried professionals: The case of Turkey. Career Development International, 9 (2): 153-175.
Getz, D. (1994). Students' work experiences, perceptions and attitudes towards careers in hospitality and tourism: a longitudinal case study in Spey Valley, Scotland. International Journal of Hospitality Management,13 (1): 25–37.
Gürbüz, S. ve Sığrı, Ü. (2012). Kariyer çapalarının, temel benlik değerlendirmesi ve kültürel değerler ile ilişkisi: Türkiye ve ABD karşılaştırması, 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 24-26 Mayıs 2012, İzmir.
İbicioğlu, H., Adıgüzel, O. ve Öztürk, U. C. (2011). Kariyer danışmanlığını bir sonraki adıma taşımak: Süreç danışmanlığı perspektifinde kariyer çapaları kullanımı ve bir uygulama. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar, Bildiri Kitabı: İçinde 1928-1935. 27-29 Mayıs 2011, İstanbul.
İçöz, O. (1991). Turizm Sektörünün Gelişmesinde İnsan Unsurunun Önemi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (6): 15-18.
Jenkins, A. K. (2001). Making a career of it? Hospitality student’s future perspectives: An Anglo-Dutch study. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13 (1): 13 – 20.
Jiang, B. ve Tribe, J. (2009). Tourism jobs – short lived professions: Student attitudes towards tourism careers in China. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 8 (1): 4-19.
Jiang, J. J. ve Klein, G. (2000). Supervisor support and career anchor impact on the career satisfaction of the entry-level information systems professional. Journal of Management Information Systems, 16 (3): 219-240.
Karakaya, Y. E., Karataş, Ö., Özdenk, Ç. ve Karataş, F. (2013). Üniversiteli sporcu öğrencilerin kariyer değeri algıları. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1): 86-94.
King, B., McKercher, B. ve Waryszak, R. (2003). A comparative study of hospitality and tourism graduates in Australia and Hong Kong. International Journal of Tourism Research, 5 (6): 409–420.
Kitapçı, H. ve Sezen, B. (2002). Çalışanların tatminini belirleyici unsurlar üzerine bir araştırma: Kariyer süreci örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (1): 219-230.
Koca, A. İ. (2010). Kariyer seçiminde kariyer değerleri ile demografik faktör ilişkisi: Çukurova Üniversitesi’nde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1): 56-70.
Kozak, M. A. ve Kızılırmak, İ. (2001). Türkiye’de meslek yüksekokulu turizm-otelcilik programı öğrencilerinin turizm sektörüne yönelik tutumlarının demografik değişkenlere göre değişimi: Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencileri üzerine bir uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 12 (1): 9-16.
Kuşluvan, S. ve Kuşluvan, Z. (2000). Perceptions and attitudes of undergraduate tourism students towards working in the tourism industry in Turkey. Tourism Management, 21 (3): 251-269.
Kutanis, R. Ö, ve Alpaslan, S. (2006). Girişimci ve yönetici kadınların profilleri farklı mıdır? Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 8 (2): 139-153.
Kutanis, R. Ö. (2003). Girişimcilikte cinsiyet faktörü: kadın girişimciler. 11. Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı: İçinde 59-69. 22-24 Mayıs 2003, Afyon.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri, http://sgb.kulturturizm.gov.tr/TR,50930/istatistikler.html, (19.08.2013).
Martin, S. M. ve Rodriguez del Bosque I. A. (2008). Exploring the cognitive–affective nature of destination image and the role of psychological factors in its formation, Tourism Management, 29 (2): 263-277.
Mels, G. (2003). Getting started with the student edition of LISREL 8.53 for windows. https://www.google.com.tr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source =web&cd=1&cad=rja&ved=0CC4QFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.psikolojiktestler.hacettepe.edu.tr%2Fl.doc&ei=pxOOUrSqE8KptAaT4IDoCA&usg=AFQjCNF6Su6RMgUNf5f GpU2BekP0vFfFw&bvm=bv.56987063,d.Yms, (24.10.2013).
Messarra, L., Mourad, M. ve Al Harake, N. (2009). The linkage between professionals’ goal orientation and career anchors. Internatıonal Journal of Busıness Research, 9 (1): 50-56.
Minniti, M. ve Arenius, P.(2003). Women in entrepreneurship. The Entrepreneurial Advantage of Nations: First Annual Global Entrepreneurship Symposium, http://business2.fiu.edu/1660397/www/Participation%20in%20 Entrepreneurship/Minniti_Araneus_UN_womens_report.pdf, (14.11.2013).
Nayır, D. Z. (2008). İşi ve ailesi arasındaki kadın: tekstil ve bilgi işlem girişimcilerinin rol çalışmasına getirdikleri çözüm stratejileri. Ege Akademik Bakış, 8 (2): 631-650.
Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. 4. Baskı. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2010). Kariyer tercihinde kişisel değişkenlerin rolü: Turizm ve öğretmenlik eğitimi alan öğrenciler üzerinde bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (17): 207-234.
Richardson, S. (2009). Undergraduates’ perceptions of tourism and hospitality as a career choice. International Journal of Hospitality Management, 28 (3): 382-388.
Roney, S. A. ve Öztin, P. (2007). Career perceptions of undergraduate tourism students: A case study in Turkey. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education, 6 (1): 4-18.
Sayın, E. (2011). Kadın girişimcilerin sorunlarının betimleyici analizi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (1): 23-32.
Schein, E. H. (1990). Career anchors and job/role planning: the links between career pathing and career development, http://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/2315/SWP-3192-22603401.pdf, (10.09.2012).
Schermelleh-Engel, K. Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Models: Tests of significance and descriptive. Psychological Research Online, 8 (2): 23-74.
Seçer, B. ve Çınar, E. (2011). Bireycilik ve yeni kariyer yönelimleri. Yönetim ve Ekonomi, 18 (2): 49-62.
Soysal, A. (2010). Türkiye’de kadın girişimciler: Engeller ve fırsatlar bağlamında bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 65 (1): 83-114.
Tan, H. H. ve Quek, B. C. (2001). An exploratory study on the career anchors of educators in Singapore. The Journal of Psychology, 135 (5): 527-545.
Türkay, O. ve Solmaz, S. A. (2011). Liderlik yeteneği ve kariyer değerlerinin turizmde kariyer yapma isteği üzerindeki etkileri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (2): 46-71.
Türkay, O. ve Eryılmaz, B. (2010). Kariyer değerleri ve kariyer yolu tercihleri ilişkisi: Türk turizm sektöründen örnekler. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 24 (Bahar): 179-199.
Ural, A. ve Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi, SPSS 10.0-12.0 for Windows. Genişletilmiş 2. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
World Tourism Organisation (UNWTO) (2013). UNWTO 2013 tourism highlights. http://dtxtq4w60xqpw.cloudfront.net/sites/all/files/pdf/unwto_highlights 13_en_hr_0.pdf, (19.08. 2013).
Yarnall, J. (1998). Career anchors: results of an organisational study in the UK. Career Development International, 3 (2): 56–61.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
Yetim, N. (2002). Sosyal sermaye olarak kadın girişimciler: Mersin örneği. Ege Akademik Bakış, 2 (2): 79-92.
Zengin, B., Şen, M. ve Taşar, O. (2011). Marmara Bölgesi’nde turizm lisans öğrencilerinin konaklama sektöründe cinsiyete göre kariyer düşünceleriyle ilgili bir araştırma. SESSION 3B: Turizm ve Mikroekonomi, International Conference On Eurasian Economies, Bildiri Kitabı: İçinde 217-225. 12-14 Ekim 2011, Kırgızistan.