DEVRİM MUHAFIZLARI: İRAN’IN DÜALİST SİSTEMİNDE YERİ VE ETKİSİ NEDİR?

Modern İran Ordusu’nun temelleri 1920’lerde Kaçar Hanedanlığı dönemindeatılmakla birlikte, 1979 İran İslam Devrimi’ne kadar Şah rejimi altında iktidarın meşrukoruyucusu oldu. İslam Devrimi sonrası ise, Humeyni tarafından geleneksel İranOrdusu’nun (Arteş) devrimin temellerini koruyamayacağı inancıyla, Devrim MuhafızlarıOrdusu adlı silahlı kuvvetler oluşturuldu. İktidarın temel askeri gücü olan DevrimMuhafızları, Cumhurbaşkanı Rafsancani’nin neoliberal ekonomiye eklemlenmeye yönelikpolitikalar izlediği 1990’lar boyunca yürüttükleri ekonomik rolleri sebebiyle siyaseten degüçlerini konsolide ettiler. Ekonomik gücün politik gücü desteklediği Muhafızlar,kurumlarının sistem içindeki özgüllüğü sayesinde reformist Hatemi döneminde yaptıklarıaçıklamalarla siyasete müdahalelerde bulundular. Son olarak 2005’te iktidara gelenAhmedinecad Hükümetiyle birlikte ülkede en güçlü ekonomik yapı olarak, siyasette deetkinlik alanlarını genişlettiler. Bu çalışmada, Devrim Muhafızlarının rejimin ordusuolmaktan aldıkları gücü zaman içerisinde ekonomik ve siyasi olarak besledikleri ve İran’ınkendine özgü siyasi düalizme dayalı sisteminde giderek gölgede olan baskın konumlarınıgörünür kıldıkları tartışılmıştır

REVOLUTIONARY GUARDS: WHAT IS THEIR PLACE AND EFFECTIVENESS IN DUALIST SYSTEM OF IRAN?

The modern Iranian army established by the Qajar Dynasty in the 1920s became a legitimate protector of power under the Shah regime until the 1979 Iran Islamic Revolution. In the aftermath of the Islamic Revolution, the Revolutionary Guards Corp formed under Khomeini's leadership, who believed that the regular Iranian army (aka. Artesh) could not protect the revolution's foundations. The Revolutionary Guards, the government's main military force, had politically consolidated their power due to their economic roles during the 1990s when President Rafsanjani pursued policies to articulate the neoliberal economy. The Guards, whose economic power supported political power, intervened in politics with their statements during the reformist Khatami's period, thanks to their institutions' specificity within the system. Lastly, with the Ahmadinejad Government that came to power in 2005, they expanded politics as its most substantial economic structure. This study argued that the Revolutionary Guards fed the power economically and politically they gained from being the regimes' army over time and in the process made their dominant position visible in Iran's unique political dualism system.

PDF

___

Abrahamian, E. (2017). Modern İran tarihi. İstanbul: İş Bankası Yayınları, Çev.Dilek Şendil.
ABD İran Devrim Muhafızlarını terör örgütü ilan etti. (2019, 8 Nisan). DW, https://www.dw.com/tr/abd-iran-devrim-muhaf%C4%B1zlar%C4%B1n%C4%B1- ter%C3%B6r-%C3%B6rg%C3%BCt%C3%BC-ilan-etti/a-48255768, (Erişim Tarihi: 06.07.2019).
Alfoneh, A. (2010). All the Guard’s Men: Iran’s Silent Revolution. World Affairs, 173(3), 73-79.
Alfoneh, A. Eternal Rivals? The Artesh and the IRGC. (2011). The Middle East Institute, www.mei.edu/content/eternal-rivals-artesh-and-irgc, (Erişim Tarihi: 12.06.2019).
Arjomand, S.A. (2000). Civil society and the rule of law in the constitutional politics of Iran under Khatami. Social Research, 67 (2), 283-301.
Constitute Project. (2020, 4 Şubat). Iran (Islamic Republic of)'s Constitution of 1979 with Amendments through 1989, https://www.constituteproject.org/constitution/Iran_1989.pdf , (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
Cordesman, N. A. (2007). Iran’s Revolutionary Guards, The Al Quds Force and Other Intelligence and Paramilitary Forces (Rough Working Draft). Center for Strategic and International Studies, https://csis-websiteprod.s3.amazonaws.com/s3fs public/legacy_files/files/media/csis/pubs/070816_cordesman_report.pdf, (Erişim Tarihi: 13.05.2019)
Council on Foreign Relations (2019). Iran’s Revolutionary Guards. https://www.cfr.org/backgrounder/irans-revolutionary-guards, (Erişim Tarihi: 24.11.2019)
E’temad’s Analysis on Closure of Imam Khomeyni Airport: Reviewing the File of a Dispute. (2004, 10 Mayıs). E’temad, FBIS-NES-2004-0511.
Farzam, R & Sarı, İ. (2017). Fatimiyyun: İran’ın Afgan Milisleri. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (6), 267-290.
Forozan, H. & Afshin, S. (2017). The Military and the State in Iran: The Economic rise of the Revolutionary Guards. The Middle East Journal, 71(1), 67-86.
Hamaney’den Ruhani’ye: ABD’nin İran Devrim Muhafızlarından Hoşlanmasını mı Bekliyorsunuz?. (2017, 13 Haziran). Sputnik, https://tr.sputniknews.com/ortadogu/201706131028862694-hamaney-ruhani-abdiran-devrim-muhafizi/ , (Erişim Tarihi: 30.05.2017).
Hezbollah Training Iraqis in Iran: U.S. military. (2008, 5 Mayıs). Reuters, https://www.reuters.com/article/us-iraq-iran-hezbollah-idUSN0535588520080505, (Erişim Tarihi: 11.06.2017).
Hourcade, B. (2009). The Rise to Power of Iran’s “Guardians of The Revolution. Middle East Policy, 16 (3), 58-63.
ICL Project, https://www.servat.unibe.ch/icl/ir00000_.html, (Erişim Tarihi: 03.05.2020).
Iran Data Portal, https://irandataportal.syr.edu/irgc-commanders-letter-tokhatami , (Erişim Tarihi: 03.06.2020).
Iranian-backed Elements Working on Iraq Base Housing U.S. Soldiers. (2015, 23 Haziran).CNN, https://edition.cnn.com/2015/06/23/politics/iranians-iraqbase-u-s-soldiers/index.html, (Erişim Tarihi: 12.09.2018).
İran: İlk askeri uydumuz Nur başarılı bir şekilde yörüngeye ulaştı. (2020, 22 Nisan). Euronews, https://tr.euronews.com/2020/04/22/iran-ilk-askeri-uydumuznur-basar-l-bir-sekilde-yorungeye-ulast , (Erişim Tarihi: 07.05.2020).
Katzman, K. (1993). The Warriors of Islam; Iran’s Revolutionary Guard”, Oxford: Westview Press.
Khalaji, Mehdi. (2007). Iran’s Revolutionary Guards Corps. Washington Institute for Near East Policy, http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=2649, (Erişim Tarihi: 15.05.2020)
Kemal, Teşgom. (2017, 1 Ocak). İran Devrim Muhafızları Devleti’ne Dönüşebilir. AA. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/iran-devrim-muhafizlaridevletine-donusebilir/737775, (Erişim Tarihi: 30.05.2018).
Koç, M. (2018). Devrim Muhafızları Ekonomik Faaliyetlerini Sonlandırıyor Mu?. İRAM. https://iramcenter.org/devrim-muhafizlari-ekonomik-faaliyetlerinisonlandiriyor-mu/, (Erişim Tarihi: 13.05.2019).
Kurşun, M. (2020, 9 Temmuz). İran Yemen'deki Husilere silah gönderdiği' iddialarını reddetti. AA. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/iran-yemendeki-husileresilah-gonderdigi-iddialarini-reddetti/1904700, (Erişim Tarihi: 10.07.2020).
Leaked Reports Detail Iran’s Aid for Iraqi Militias. (2010, 22 Ekim). New York Times, https://www.nytimes.com/2010/10/23/world/middleeast/23iran.html, (Erişim Tarihi: 05.08.2017).
Pentagon: Kasım Süleymani, Trump'ın talimatıyla öldürüldü. (2020, 3 Ocak). AA, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pentagon-kasim-suleymani-trumpintalimatiyla-olduruldu/1690737 , (Erişim Tarihi: 02.03.2020).
Pesaran, E. (2011). Iran’s struggle for economic independence: Reform and counter-reform in the post revolutionary era. New York: Routledge.
Rizvi, M. M. A. (2012). Evaluating the Political and Economic Role of the IRGC, Strategic Analysis, 36(4), 584-596.
Salihi, E. (2011). Ortadoğu’da Oluşan Yeni Dengeler ve Şii Hilali Söylemi. Bilge Strateji. 3(4), 183-202.
Sayın, A. & Birkan, K. A. (2020). İran'da Devrim Muhafızları'nın siyaset ve ekonomi üzerindeki etkileri. AA, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/iranda-devrimmuhafizlarinin-siyaset-ve-ekonomi-uzerindeki-etkileri/1860790, (Erişim Tarihi: 07.06.2020).
Sinkaya, B. (2011). Devrimci ordu ve siyaset: İslam devrimi muhafızları ordusu örneği”, Ortadoğu Etütleri, 3 (1), 123-155.
Sinkaya, B. (2010). İran’da asker-siyaset ilişkileri ve devrim muhafızlarının yükselişi. Ortadoğu Etütleri, 2 (2), 115-142.
Suriye’deki İthal Şii Savaşçılar. (2015, 22 Temmuz). Aljazeera Turk. http://www.aljazeera.com.tr/haber/suriyedeki-ithal-sii-savascilar, (Erişim Tarihi: 05.15.2018).
Tamer, C. İran’ın Yemen’deki Faaliyetleri ANKASAM, https://ankasam.org/iranin-yemendeki-faaliyetleri/, (Erişim Tarihi: 10.06.2020).
Tazmini, G. (2009). Khatami's Iran: The Islamic Republic and the turbulent path to reform, New York: I.B.Tauris.
Türkiye Cumhuriyeti Tahran Büyükelçiliği. (2019, 26 Şubat). İran’ın İç Siyasi Yapısı Hakkında Genel Bilgiler, http://tahran.be.mfa.gov.tr/Mission/ShowInfoNote/354524, (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
Trump'ın İran kararı: 7 soruda nükleer anlaşma nedir?. (2018, 8 Mayıs). BBC, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44039074, (Erişim Tarihi: 22.11.2020).
Üşenmez, Öz. (2015). İran ve rejim istikrarı. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (3), 389-407.
Wells, C. M. (1999). Thermidor in the Islamic Republic of Iran: The rise of Muhammad Khatami. British Journal of Middle Eastern Studies, 26 (1), 27-39.
Wright, R. (2001). The Last Great Revolution: Turmoil and Transformation in Iran. New York: Vintage Books.
Yegin, A. (2013). İran Siyasetini Anlama Klavuzu. Ankara: Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, https://aybu.edu.tr/insanvetoplum/sosyoloji/contents/files/APA.pdf, (Erişim Tarihi: 23.05.2018).
Yegin, A. (2016). İran’ın Sert Gücü. Ankara: Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 150, http://file.setav.org/Files/Pdf/20160215153935_iraninsert-gucu-pdf.pdf, (Erişim Tarihi: 24.05.2018)