Davranışsal iktisatta deneyimlenen fayda ve karar faydası arasındaki fark ve bir deney

Neoklasik iktisadî görüşe göre birey, rasyonel davranarak maksimum faydaya ulaşır. Faydanın ölçülebilir olduğuna ve ölçülemeyeceğine dair ise kardinal ve ordinal fayda yaklaşımları bulunmaktadır. Davranışsal iktisat ile ilgili yapılan çalışmalarda ise fayda; karar faydası ve deneyimlenen fayda (anımsanan fayda ve gerçek zaman faydası) olarak ele alınmakta ve bu kavramları açıklayabilmek için çeşitli deneyler yapılmaktadır. Fayda teorilerine ait deneyler ile kişilerin faydayı nasıl ölçtükleri ve mutlu olup olmadıklarına nasıl karar verdikleri araştırılmaktadır. Bu çalışmada, Bankacılık ve Sigortacılık Programı öğrencileri ile karar faydası ve deneyimlenen faydanın ölçümü ile ilgili deney yapılmıştır. Öğrencilere, aynı olay ele alınarak ve bu olay için farklı sorular sorularak bir deney yapılmıştır. Bu deneyde öğrencilerin aldıkları kararlarda, geçmişe yönelik gözlemlerine dayanarak aldıkları kararlarla, bir başka deyişle deneyimlenen fayda ile geçmişte aldıkları kararların sonuçları yani “karar faydası” arasında farklılıklar olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Davranışsal İktisat, Deneyimlenen Fayda, Karar Faydası, Tercihler.

The difference between experienced utility and decision utility in behavioral economics and an experiment

According to neoclassic economics view, by acting rationally an individual reaches to the maximum utility. There are cardinal and ordinal utility theories concerning the measurability an immeasurability of the utility. In the studies related to the behavioral economics, the utility is handled as decision utility, experienced utility (remembered utility and real time utility) and experiments have been conducted to explain these concepts. With the experiments dealing with the utility theories how people measure their utility and how they decide on whether they are happy or not are researched. In this study, an experiment carried out on the measurability of experienced utility and decision utility with Banking and Insurance students. An experiment was carried by asking different questions to the students based on same case. In this experiment, it was concluded that their decisions based on remembered observations, in other words “experienced utility”, differs from “decision utility”; the results of their past decisions.

Keywords:

Behavioral Economics, Experienced Utility, Decision Utility, Choices.,

PDF

___

Allen, R. G. D. (1934). A reconsideration of the theory of value
Economica, Part: II, 1 (2): 196-219
Antonelli, G. B. (1886). Sulla teoria matematica della economia politica
Pisa: Tipografia Del Folchetto
Bentham, J. (1789). An introduction to the principles of morals and legislation. London: T. Payne and Son
Bentham, J. (2005)
An introduction to the principles of morals and legislation. Elibron Classics: Adamant Media Corparation
Camerer, C., Loewenstein, G. ve Prelec, D. (2005). Neuroeconomics: How neuroscience can inform economics. Journal of Economic Literature, 43 (1): 9-64
Dinler, Z. (2011). Mikro iktisat, (22. Baskı). Bursa: Ekin Kitabevi Yayınevi
Edgeworth, F. (1881). Mathematical psychics. London: C. K. Paul Co
Fehr, E. ve Camerer, F. C. (2007). Social neuroeconomics: The neural circuitry of social preferences. Trends in Cognitive Sciences, 11 (10): 1-9
Fisher, I. (1893). Mathematical investigations in the theory of value and prices. New York: Kessinger Legacy Reprints
Gossen, H. H. (1854). Die Entwicklung der Gesetze des menschlichen Verkehrs und der daraus fließenden Regeln für menschliches Handeln. (The Laws of Human Relations and the Rules of Human Action Derived Therefrom) (Çev. R
C. Blitz). Cambridge: MIT Press, 1983
Hicks, J. (1939). Value and capital, (2. Baskı). London: Oxford at the Clarendon Press
Jevons, W. S. (1888). Theory of political economy, (3. Baskı). London: Macmillan and Co
Kahneman, D. (1999). Experienced utility and objective happiness: A moment based approach. Cambridge: Cambridge University Press
Kahneman, D., Wakker, P. P., ve Sarin, R., (1997). Back to bentham? Explorations of experienced utility. The Quarterly Journal of Economics. 112 (2): 375-405
Küçükkalay, A. M. (2008). İktisadi düşünce tarihi. İstanbul: Beta Yayınları
Menger, C. (1871). Principles of economics. (Çev. J. Dingwall, F. B
Hoselitz) Alabama: Ludwig von Mises Institute. 2007
Pareto, V. (1906). Manuale di economia politic. (A. Montesano, A. Zanni, L. Bruni Editörler). Milan: EGEAUniversità Bocconi Editore, 2006
Read, D. (2004). Utility theory from jeremy bentham to daniel kahneman
Working Paper No: LSEOR 04-64. The London School of Economics and Political Science
Trepel, C., Fox, C. R. ve Poldrack. R. A. (2005). Prospect theory on the brain? Toward a cognitive neuroscience of decision under risk. Cognitive Brain Research, 23 (1): 34-50
Tversky, A. ve Griffin, D. (2000). Endowment and contrast in judgments of well-being. Choices values frames. New York: Cambridge University Press
Walras, L. (1874). Elements of pure economics. London: Routledge. 2010
Wilkinson, N. (2008). An introduction to behavioral economics. London: Palgrave Macmillan