Aslında Olmayan Elif Nun ile Biten İsimlerin Morfolojik Analizi
Aslında olmayan harf ilave edilen kelimeye “mezid” denir. Bu harfler bir tür yapım eki görevi görürler ve ilave edildikleri kelimeye artı anlamlar katarlar. Bu cümleden olmak üzere Arapçada isim, sıfat ve mastarların sonuna eklenen elifnun harfleri kelimeye ekstra anlamlar katmaktadır. Bu çalışmada morfolojik olarak sonunda elif-nun bulunan isim, sıfat ve mastarlar ele alınmıştır. Bilindiği üzere elif ve nun kelimelere ya irab (kelimelerin cümledeki konumuna bağlı olarak sonlarında meydana gelen değişim) veya sarf (kelimeye ilave anlamlar katmak için kelime türetme) nedeniyle eklenmektedir. İrab nedeniyle yapılan elif-nun ilavesi Nahiv ilmindeki musennâ / ikil konusunu ilgilendirdiği için çalışmada konuya değinilmemiştir. Bu çalışmada hangi kelimelere elif-nun eklendiği, hangilerinin tekil-çoğul oldukları ve asıllarının ne oldukları konuları üzerinde durduk. Ayrıca elif-nun ile biten bazı isimler gayr-i munsarif olduğu için, elif nun alan gayr-i munsarif isimler ve ism-i tasgir konularını detaylıca ele aldık.
Morphological Analysis Of Names Ending With Alif Nun, Which Is Not Actually
The word with the missing letter added is called "mazeed" These letters act as a kind of constructive suffix and add additional meanings to the word they are attached. Because of this, the letters alif-nun added to the end of nouns, adjectives and infinitives in Arabic add extra meanings to the word. In this study, morphologically adjectives and infinitives with alif-noon are discussed. As it is known, alif and noons were added to words either because of the science of 'İ'râb (change at the end of words according to their place in the sentence) or because of the science of word derivation (word derivation to add additional meanings). The addition of elif-nun due to the knowledge of Arabic Grammar 'İ'râb is not mentioned in the study because it concerns the muthana/dual noun. In this study, we focused on alif-nun that is added to words, which ones are singular or plural of them and what their origins are. In addition, we have discussed in detail the diptote noun (mamnu’ min as-sarf) in Arabic, that take alif nun and diminutive suffix since some nouns ending in alif-nun are nouns without inflections.
___
- Durmuş, İsmail. “Seci”, DİA, (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 36/273-275, 2009.
- el-Akîlî, Bahâuddîn Ebû Muhammed Abdullâh b. Abdirrahmân b. Abdillâh. Şerh İbni Akîl alâ Elfiyyeti İbni Mâlik, thk. Emil Bedî’ Ya’kûb, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, I-II, 2019.
- el-Endelûsî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf. el-Bahru’l-Muhît fi’t-Tefsîr, thk. Sıdkî Muhammed Cemîl, Beyrut: Dâru’l-Fikr, I-III, 2010.
- el-Endelusî, Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf. İrtişâfu’d-Darab min Liâsni’l-Arab, thk. Receb Osmân Muhammed, Ramadân Abduttevvâb, Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 1998.
- el-Esterâbâdî, Radıyyuddîn Muhammed b. Hasen, Şerhu Şâfiyetu’bnü’lHâcib maa Şerhı Şevâhidihî, thk: Muhammed Nûr el-Hasen, Muhammed ez-Zefrâf, Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd, Beyrut: Dâru’l-Kütüb, I-IV, 1982.
- el-Esterâbâdî, Radıyyuddîn Muhammed b. Hasen, Şerhu’r-Radıyy li Kâfiyeti İbni Hâcib, thk: Hasen b. Muhammed b. İbrâhîm el-Hıfzî, Riyad: İmam Muhammed Üniversitesi Yayınları, I-IV, 1993.
- el-Eşmûnî, Ebu’l-Hasen Nûruddîn Alî b. Muhammed b. Îsâ. Şerhu’lEşmûnî alâ Elfiyyeti İbni Mâlik, thk. Hasen Hamed, Beyrut: Dâru’lKutubi’l-İlmiyye, I-IV, 2010.
- el-Hamlâvî, Ahmed b. Muhammed b. Ahmed. Şeze’l-Arf fî Fenni’s-Sarf, thk: Muhammed b. Abdulmu’tî ve Ebu’l-Eşbâl Ahmed b. Sâlim el-Mısrî, (yy: Dâru’l-Keyân, ts.)
- el-Kocâvî, Muhammed b. Muslihıddîn. Hâşiyetu Muhyiddîn Şeyhzâde ale’lKâdî el-Beydâvî, thk. Muhammed Abdulkâdir Şâhîn, Beyrut: Dâru’lKutubi’l-İlmiyye, I-VIII, 1999.
- el-Mekkûdî, Ebû Zeyd Abdurrahmân b. Alî b. Sâlih, Şerhu’l-Mekkûdî Ale’l-Elfiyye fî İlmeyi’s-Sarf ve’n-Nahv, thk. İbrâhîm Şemsüddîn, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1996.
- es-Süyûtî, Abdurrahmân Celâluddîn. el-Muzhir fî Ulûmi’l-Kur’ân ve Envâihâ, thk. Muhammed Ahmed Câde’l-Mevlâ Bek, Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Alî Muhammed el-Becâvî, Beyrut: Menşûrâtu’lMektebeti’l-Asrıyye, I-II, ts.
- eş-Şevkânî, Muhammed b. Alî b. Muhammed b. Abdillâh el-Yemenî, Fethu’l-Kadîr, (Dimaşk/Beyrut: Dâru ibn Kesîr / Dâru’l-Kelimi’tTayyib, I-IX, 1306,1319.
- et-Tehânevî, Muhammed Alî. Mevsûatu’l-Funûn ve’l-Ulûm, takdim, Rafîk elAcem, thk: Alî Dehrûc, Beyrut: Mektebetu Lübnân en-Nâşirûn, I-II, 1996.
- ez-Zebîdî, Muhibbuddîn Fayd es-Seyyîd Muhammed Murtedâ elHuseynî. Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, thk. Alî Şîrî, Beyrut: Dâru’l-Fikr, I-XX, 1994.
- ez-Zeccâc, Ebû İshâk. Mâ Yensarifu ve Mâ lâ Yensarif, thk. Hudâ Mahmûd Kurâah, Kahire: el-Meclisü’l-A’lâ li’ş-Şuûni’l-İslâmiyye, 1971.
- ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsim Cârullâh Mahmûd b. Umar. el-Keşşâf an Hakâikıt-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîli fî Vucûhi’t-Te’vîl, Halîl Me’mûn Şîhâ, Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, I-XXX, (Tamamı bir ciltte) 2009.
- ez-Zerkeşî, Bedreddîn Muhammed b. Abdillâh. el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm, Kahire: Dâru’t-Turâs, I-IV, 1957.
- Halîl, Abdulazîm Fethî. Mevkıfu Mecmei’l-Lugati’l-Arabiyye bi’l-Kâhire mine’lİsti’mâlâti’l-Muâsıra, el-Alûka, el-Ezher Üniversitesi, Arap Dili Fakültesi, Kahire, ts.
- http://islamilimleri.com/Kulliyat/Lugat/2LugatveNahv/pg_134_0007.h tm (20/09/2021)
- https://jamharah.net/showthread.php?t=27805 (20/09/2021)
- https://www.fatakata.com/%D8%A3%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9- %D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%85.html (23/10/2021) .
- İbn Âşûr, Muhammed Tâhir. et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tunus: ed-Dâru’tTûnisiyye li’n-Neşr, I-XXX, 1984
- İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osmân, el-Muhteseb fî Tebyîni vucûhi Şevâzzi’l-Kırââti ve’l-Îdâhi Anhâ, thk. Alî en-Necdî Nâsıf, Abdulhalîm en-Neccâr, Abdulfettâh İsmâîl Şelebî, Kahire, Mısır Vakıflar Bakanlığı, I-II, 1994.
- İbn Sîde Ebu’l-Hasen Alî b. İsmâîl el-Mursî. el-Muhkem ve’l-Muhîtu’lA’zam, thk. Abdulhamîd Hindâvî, Beyrut: Daru’l-Kutubi’lİlmiyye, I-XI, 2000.
- İbn Yaîş, Muvaffakuddîn. eş-Şerh el-Mufassal, Mısır/Kahire: İdâratu’t-Tıbâ’ el-Munîriyye, I-X, ts.
- Nâzıru’l-Ceyş, Muhibbüddîn Muhammed b. Yûsuf b. Ahmed, Şerh etTeshîl, thk. Ali Muhammed Fâhir vd. Kahire: Dâru’s-Selâm, I-XI, 2007.
- Radıyyüddîn Muhammed b. el-Hasen el-İsterâbâzî, Şerh Şafiyet İbni’lHâcib, thk: Muhammed el-Hasen, Muhammed ez-Zekrâf ve Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd, Beyrut: Dâru’l-Kutubi’lİlmiyye, I-IV, 1982.
- Sibeveyh, Ebû Bişr Amr b. Osmân b. Kanber. Kitâbu Sîbeveyh, thk. Abdusselâm Hârûn, Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 3. Baskı, I-V, 1992.
- ISSN: 1303-3344
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi