TÜRK GENEL SAĞLIK SİGORTASI SİSTEMİNİN SAĞLIK REFORMU KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Dünya Bankası’nın önerileri doğrultusunda 2003 yılında Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm Programı kabul edilmiş ve bu kapsamda sağlık hizmetleri sunumunda reform hareketleri başlatılmıştır. 2006 yılında kabul edilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile evrensel nitelikli bir sağlık sigortası modeli (genel sağlık sigortası) kabul edilmiştir. 2008 yılında yürürlüğe giren genel sağlık sigortası, o güne değin çalışma odaklı uygulanmakta olan sağlık hizmetlerinden yararlanma sistemini temelden değiştirmiştir. Genel sağlık sigortası, önceki uygulamanın aksine, yalnızca sosyal sigorta kapsamında olanları değil Türkiye’de ikamet etmekte olan vatandaş ya da yabancı herkesi kapsama almayı amaçlamıştır. Genel sağlık sigortası sisteminde, sağlık hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından doğrudan sunulması yerine, sağlık hizmeti sunucularından hizmet satın alma yoluyla alınması (sağlık hizmetlerinin finansmanının sağlanması) prensibi benimsenmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de genel sağlık sigortasının kabul edilmesi yoluyla gerçekleştirilen sağlık reformunun değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu nedenle çalışmada ilk olarak Türkiye’deki sağlık (ve sosyal güvenlik) reformu ele alınmış, ardından genel sağlık sigortası uygulaması anlatılmıştır. Devamla çalışmada, günümüz itibariyle genel sağlık sigortasının sağlık reformu hedeflerini karşılayıp karşılamadığı hususu değerlendirilmiş ve genel sağlık sigortasının sorunlu yönleri ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Türk sağlık sistemi, Sağlık reformu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Genel sağlık sigortası, Genel sağlık sigortalı

AN EVALUATION OF THE TURKISH GENERAL HEALTH INSURANCE WITHIN THE SCOPE OF THE HEALTHCARE REFORM

In line with the recommendations of the World Bank, the Health Transformation Program [Sağlıkta Dönüşüm Programı] was accepted in Türkiye in 2003. Within this scope, reform movements in healthcare delivery were initiated. A universal health insurance model (named general health insurance) was accepted with the Social Insurance and General Health Insurance Act No. 5510 [5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu] adopted in 2006. General health insurance, which came into effect gradually since 2008, fundamentally changed the system of benefiting from health services, which had been built as employment-oriented until then. General health insurance aimed to cover not only those included by social insurance but also all citizens or foreigners residing in Türkiye. In the general health insurance system, the principle of purchasing health services from health service providers (providing the financing of health services) has been adopted instead of providing them by the Social Security Institution [Sosyal Güvenlik Kurumu]. This study aims to evaluate the healthcare reform carried out in Türkiye through general health insurance. Therefore, the study first includes the healthcare (and social security) reform in Türkiye and then explains the implementation of general health insurance. Afterward, the study evaluates whether general health insurance meets the healthcare reform targets today and determines the problematic aspects of general health insurance.

Keywords:

Turkish healthcare system, Healthcare reform, Social Insurance and General Health Insurance Act No. 5510, General health insurance, General health insured,

PDF

___

Alper, Yusuf: Sosyal Sigortalar Hukuku [Social Insurance Law], Dora Publishing, Bursa 2022.
Alper, Yusuf: “Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi Uygulaması [General Health Insurance and Income Test Practice]”, Türk-İş Journal, N. 397, 2012, p. 56-60.
Alper, Yusuf: “Sosyal Güvenlik Reformu (2008-2016): Kapsamla İlgili Gelişmeler [Turkish Social Security Reform (2008-2016): Coverage Developments]”, Journal of Social Policy Conferences, V. 68, N. 3, 2017, p. 1-23.
Alper, Yusuf/Özgökçeler, Serhat: “Turkish Social Security Reform and Social Justice”, Journal of Social Security, V. 6, N. 2, 2016, p. 9-27.
Altındağ, Özgür/Yıldız, Ahmet; “Türkiye’de Sağlık Politikalarının Dönüşümü [Transformation of Health Policy in Turkey]”, Individual and Society Journal of Social Science, V. 10, N. 1, 2020, p. 157-184.
Arıcı, Kadir: Türk Sosyal Güvenlik Hukuku [Turkish Social Security Law], 2nd Edition, Gazi Bookstore, Ankara 2022.
Arıcı, Kadir: “Genel Sağlık Sigortasında Gelir Testi Meselesi ve Çözümü [Income Test Issue in General Health Insurance and Its Solutions]”, Sicil Labour Law Journal, N. 34, 2015, p. 27-40.
Arıcı, Kadir: “Sosyal Güvenlikte Eşitlik Meselesi [Equality Problem in Social Security System]”, Ankara Hacı Bayram Veli University Faculty of Law Review, V. 23, N. 1, 2019, p. 3-23.
Aydemir, Cahit/Altundağ, Salahattin/Köroğlu, Necmi: “5434, 506, 1479, 2925, 2926, 3816 ve 5510 Sayılı Kanunlarda Sağlık Sigortasının Gelişim Süreci [Development Process of Health Insurance in Acts No. 5434, 506, 1479, 2925, 2926, 3816 and 5510]”, Dicle University Social Sciences Institute Journal, V. 11, N. 22, 2019, p. 52-70.
Aydın, Ufuk: “Social Security Reform Process in Turkey and Two Years After”, İş Dünyası ve Hukuk: Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, N. 720, 2011, p. 71-97.
Batırel, Ömer Faruk: “Türkiye’de Sağlık Hizmeti Sunumunda Katılım Payı Uygulamasının Anayasaya Uygunluğu [Constitutionality of Co-Payment Application While Providing Health Service in Turkey]”, MÜHF-HAD, V. 20, N. 1, 2014, p. 1013-1020.
Centel, Tankut: Sosyal Güvenlik Hukuku [Social Security Law], On İki Levha Publishing, İstanbul 2021.
Centel, Tankut: Turkish Social Law, Springer Publishing, Cham 2021.
Dertli, Nail: “Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testi: Statü Eşitsizliğinden Gelir Eşitsizliğine [Universal Health Insurance and Income Test: From Statue Inequality to Income Inequality]”, Mülkiye Journal, V. 39, N. 3, 2015, p. 271-304.
Dilik, Sait: Sosyal Güvenlik [Social Security], Ankara University Publishing, Ankara 1992.
Doğan-Yenisey, Kübra: Social Security Law in Turkey, Kluwer Law International, Alphen aan den Rijn 2013.
Duyulmus, Cem Utku: “Social Security Reform in Turkey: Different usages of Europe in shaping the national welfare reform”, 2009, p. 10-22, http://www.cccg.umontreal.ca/rc19/pdf/duyulmus-c_rc192009.pdf (last visited January 23, 2023).
Güzel, Ali/Okur, Ali Rıza/Caniklioğlu, Nurşen: Sosyal Güvenlik Hukuku [Social Security Law], 19th Edition, Beta Publishing, İstanbul 2021.
Hamzaoğlu, Onur: “AKP’li Yıllarda Sağlık Hizmetlerinin Finansmanı: Cepten Devlete, Devletten Patrona [Financing of Health Services Under AKP: From Pocket to State, from State to Bosses]”, Community and Physician, V. 32, N. 6, 2017, p. 443-449.
Kabakcı, Mahmut: “Sağlık Uygulama Tebliğinde Sağlık Hakkı [Right to Health in the Communiqué on Healthcare Practices]”, Journal of Labor and Society, N. 74, 2022, p. 1769-1796.
Karabacak, Emre: “Genel Sağlık Sigortası ve Gelir Testinde Yeni Dönem [New Term of General Health Insurance and Income Test]”, Anadolu University Faculty of Law Journal, V. 1, N. 5, 2017, p. 29-39.
Karadeniz, Oğuz: “Extension of Health Services Coverage for Needy in Turkey: From Social Assistance to General Health Insurance”, Journal of Social Security, V. 2, N. 2, 2012, p. 103-123.
Korkusuz, M. Refik/Uğur, Suat: Sosyal Güvenlik Hukuku [Social Security Law], 8th Edition, Ekin Publishing, Bursa 2022.
Ministry of Health: Transformation in Health, Ministry of Health, Ankara 2003. https://www.saglik.gov.tr/TR,11415/saglikta-donusum-programi.html (last visited January 21, 2023).
Ministry of Health: Turkish Health Transformation Program Assessment Report (2003-2011), The Ministry of Health, Ankara 2012. https://ekutuphane.saglik.gov.tr/Home/GetDocument/452 (last visited January 23, 2023).
Okur, Ali Rıza: “Genel Sağlık Sigortası Açısından Yeni Sosyal Güvenlik Sisteminin Değerlendirilmesi [Evaluation of the New Social Security System in Terms of General Health Insurance]”, Journal of YU Faculty of Law, V. 6, N. 2, 2009, p. 93-117.
Orhaner, Emine: “Does Everyone in Turkey Benefit from Health Services with General Health Insurance?”, in Chaos, Complexity and Leadership 2014, Editor: Şefika Şule Erçetin et al., Springer Publishing, Cham 2016, p. 51-63.
Pala, Kayıhan: “Türkiye’de Sağlık Reformu Sağlıkta Dönüşüm Programı Süreci [Health Reform in Turkey, Health Transformation Program Process]”, in İnsana Karşı Piyasa Türkiye’de Sağlık ve Sosyal Güvenlik, Editor: Gülbiye Yenimahalleli-Yaşar et al., Nota Bene Publishing, İstanbul 2017, p. 43-74.
Social Security Institution: Organizational Profile & An Overview of the Social Security System in Turkey, Ministry of Labour and Social Security, Ankara 2020. https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFileStatics?f=kurum_tanitim_kitabi_ENG.pdf&d=YAYINLARIMIZ (last visited March 21, 2023).
Social Security Institution: Universal Health Insurance System in Turkey, Ministry of Labour and Social Security, Ankara 2021. https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFileStatics?f=GSS_Sistemi_Kitabi_ENG.pdf&d=YAYINLARIMIZ (last visited March 22, 2023).
Sosyal Güvenlik Kurumu: 2021 Yılı Faaliyet Raporu [2021 Annual Report], Ministry of Labour and Social Security, Ankara 2022. https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFileStatics?f=2021FaaliyetRaporu.pdf&d=FAAL%C4%B0YET_RAPORLARI (last visited April 13, 2023).
Sosyal Güvenlik Kurumu: 2022 Yılı Faaliyet Raporu [2022 Annual Report], Ministry of Labour and Social Security, Ankara 2023. https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFileStatics?f=2022FaaliyetRaporu.pdf&d=FAAL%C4%B0YET_RAPORLARI (last visited April 13, 2023).
Sözer, Ali Nazım: Türk Genel Sağlık Sigortası [Turkish General Health Insurance], 3rd Edition, Beta Publishing, İstanbul 2020.
Sümer, Haluk Hadi: Sosyal Güvenlik Hukuku [Social Security Law], 3rd Edition, Seçkin Publishing, Ankara 2022.
T.C. Başbakanlık: Sosyal Güvenlik Raporu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri [Social Security Report: Problems and Solutions], The Prime Minister’s Office, Ankara 2005.
Taşdemir, Yasemin: “Türk Hukukunda Aile Hekimliği Sistemi ve Aile Hekiminin İşveren Sıfatına İlişkin Bir İnceleme [The Family Physician System in Turkish Law and a Review of the Employer Capacity of Family Physicians]”, Maltepe University Faculty of Law Review, N. 2, 2021, p. 261-296.
Tatar, Mehtap/Mollahaliloğlu, Salih/Şahin, Bayram/Aydın, Sabahattin/Maresso, Anna/Hernández-Quevedo, Cristina: “Turkey: Health system review”, Health Systems in Transition, V. 13, N. 6, 2011, p. 1-186.
The Ministry of Health of Türkiye: Health Statistics Yearbook 2021, Ministry of Health, Ankara 2023. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/45317,siy2021-ingilizcepdf.pdf?0 (last visited April 22, 2023).
Tuncay, A. Can/Ekmekçi, Ömer: Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri [Social Security Law Courses], 20th Edition, Beta Publishing, İstanbul 2019.
Turkish Medical Association Report: “Sağlıkta Dönüşüm Programı Çöktü Aile Hekimliği: Ne Dediler, Ne Oldu? [Transformation in Health Programme Collapses: General Health Insurance: What Did They Say, What Did Actually Happen?]”, Community and Physician, V. 33, N. 6, 2018, p. 470-472.
Turkish Medical Association Report: “Sağlıkta Dönüşüm Programı Çöktü Genel Sağlık Sigortası: Ne Dediler? Ne Oldu? [Transformation in Health Programme Collapses: General Health Insurance: What Did They Say, What Did Actually Happen?]”, Community and Physician, V. 33, N. 6, 2018, p. 466-469.
Türkiye İstatistik Kurumu: Yaşam Memnuniyeti Araştırması 2022 [Life Satisfaction Research 2022], Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara 2023. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/yayinGoruntuleme.zul?yayin_no=59 (last visited May 4, 2023).
Uşan, M. Fatih: Türk Sosyal Güvenli̇k Hukukunun Temel Esasları [Fundamentals of Turkish Social Security Law], Seçkin Publishing, Ankara 2009.
Üçışık, H. Fehim: Sosyal Güvenlik Hukuku [Social Security Law], Ötüken Publishing, Ankara 2015.
World Health Organization: Strategic Planning for Health: A Case Study from Turkey, WHO Regional Office, Copenhagen 2015. https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0017/272321/Strategic-Planning-for-Health_Turkey.pdf (last visited May 2, 2023).
World Health Organization: Successful Health System Reforms: The Case of Turkey, WHO Regional Office, Copenhagen 2012. https://disab.saglik.gov.tr/Eklenti/2106/0/successful-health-system-reforms-the-case-of-turkeypdf.pdf (last visited May 2, 2023).
Yılmaz, Volkan: The Politics of Healthcare Reform in Turkey, Palgrave Macmillan, Cham 2017.
https://www.alomaliye.com/2022/01/12/cumhurbaskanligi-karari-karar-sayisi-5089/ (last visited February 2, 2023).
https://data.tuik.gov.tr/Bulten/DownloadIstatistikselTablo?p=EBiEoUc7BpEm8laGP9uvfuvTnLEZ4iIqzuLiBGVhIkTQDMDWUgaKm8mAWpF0aaxX (last visited March 15, 2023).
https://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/ELECTRONIC/74711/133294/F-379338786/TUR74711%20Eng.pdf (last visited January 18, 2023).
https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/43377 (last visited January 9, 2023).
https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/154304 (last visited January 9, 2023).
https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/187716 (last visited January 9, 2023).
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf (last visited January 22, 2023).
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17229&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5 (last visited June 9, 2023).
https://mhrs.gov.tr/vatandas/#/ (last visited June 9, 2023).
https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Aylik/42919466-593f-4600-937d-1f95c9e252e6/ (last visited March 22, 2023).
https://www5.tbmm.gov.tr/yayinlar/2021/TC_Anayasasi_ve_TBMM_Ic_Tuzugu_Ingilizce.pdf (last visited January 21, 2023).