AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE ORTAKLIK HUKUKUNDA HİZMET ALICILARININ DURUMU: AVRUPA BİRLİĞİ ADALET DİVANI'NIN DEMİRKAN DAVASI

Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) 2013te sonuçlandırdığı Demirkan davasında, AB ülkelerinde kısa süreli de olsa hizmet alıcısı olarak bulunmak isteyen Türk vatandaşlarının, ABnin ortak vize rejimine tabi olmaya devam edeceklerini karara bağlamıştır. Demirkan kararı, AB hukukunda hizmet alıcısı kavramının çok geniş bir insan kategorisini kapsaması nedeniyle, Türk vatandaşlarının AB ülkelerine vizesiz gidip gidemeyeceklerinin tespiti bakımından, gerek AB, gerek Türk kamuoyu ve politik çevrelerinde büyük ilgi uyandırmıştır. Bununla birlikte Türkiye ve AB arasındaki ilişkideki politik açmazlar ve Türkiyeden ABye olası bir yoğun göç endişesine dayanan politik önyargılar, Divanın, Demirkan davasındaki kararının hukuk mantığıyla sağlıklı olarak örtüşemeyecek şekilde gerekçelendirilmesine yol açmıştır. Divan, Demirkan kararında önceki içtihat hukukunun yarattığı olumlu etkiden ciddi bir dönüş yapmıştır. Bu kararda Divanın vardığı politik sonuçtan ziyade, çoğu hukukçuyu esasen şaşırtan, Divanın hukuksal zeminde bu sonuca hangi gerekçelerle ulaştığıdır. Bu çalışmada, ABADın ve Hukuk Sözcüsünün Demirkan kararındaki incelemelerinin, konuyu irdeleyen Türk ve yabancı akademisyenlerin görüşleri çerçevesinde ve Divanın içtihat hukuku ışığında karşılaştırmalı ve eleştirel olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

THE SITUATION OF SERVİCE RECIPIENTS UNDER EUROPEAN UNION AND TURKISH ASSOCIATION LAW: DEMIRKAN JUDGEMENT OF THE EUROPEAN COURT OF JUSTICE

In its Demirkan ruling of 2013, the European Court of Justice (ECJ) had ruled that Turkish citizens who wanted to move to EU countries as service recipients though for short stays, would continue to be subject to EUs common visa policy. As the concept of service recipients corresponds to a large category of persons under EU law, Demirkan judgement of the Court raised great concern both in European and Turkish public opinion and political environment since it was linked to the determination of whether or not Turkish nationals had the right to move to EU countries without any visas. However, the political deadlocks in the relationship between Turkey and the EU accompanied with the prejudices arising from the worries due to any possible mass migration from Turkey to the Union, caused the ECJ to justify its decision in Demirkan in a way that is hardly compatible with the basic logic of law. The ECJ in Demirkan judgement, made a serious return from the positive atmosphere created by its earlier case law. What was surprising for most scholars with regard to Demirkan judgement, was not the political outcome reached by the Court, but rather the way the ECJ justified its judgement in legal terms. This study aims to make a comparative and critical analysis of the findings of the ECJ and the Advocate General in Demirkan judgement taking into consideration the studies concluded on this specific case by national and international academicians as well as the case law of the ECJ.

___

Barnard, Catherine: The Substantive Law of the EU-The Four Freedoms, 3.bası, Oxford University Press, New York 2010.
Baykal, Sanem: Türkiye-Avrupa Topluluğu Ortaklık Hukuku Kapsamında Vize Uygulaması: Hukuki Durum Saptaması ve Öneriler, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı/Değerlendirme Notu, Mayıs 2009.
Bozkurt, Enver/Özcan, Mehmet/Köktaş, Arif: Avrupa Birliği Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2012.
Can, Hacı: Avrupa Birliği Üye Devletlerinde Hizmet Almak İsteyen Türk Vatandaşlarının Serbest Dolaşımı-Avrupa Birliği Adalet Divanı Ecem Demirkan Kararı, ASOMEDYA, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, Ocak/Şubat 2014, s. 26-53.
Can, Hacı: Avrupa Birliği Hukuku, Sürat Üniversite Yayınları, İstanbul, 2013.
Craig, Paul/de Burca, Gráinne: EU Law, Text, Cases and Materials, Oxford University Press, New York 2011.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı resmi web sitesi, Erişim: http://www.mfa.gov.tr/dunya-ticaret-orgutu- __dto_.tr.mfa[20.12.2014]
EU and Russia-A Strategic Partnership, 3 Nisan 2015 tarihinde http://www.eeas.europa.eu/russia/docs/2011_eu-russia_leaflet_en.pdf adresinden erişildi.
Göçmen, İlke/Tezcan, Narin: Avrupa Birliğindeki Türk Vatandaşları ve Aile Birleşimi, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 4, 2014, s. 607-621.
Groenendijk, Kees: Notes on the Opinion of AG Cruz Villalόn of 14 April 2013 in the case Demirkan C-221/11 içinde Hukuki İnkarcılığın Yarattığı ABADın Demirkan Davası, der. Harun Gümrükçü, Tamer İlbuğa, Akdeniz Üniversitesi İİBF, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Vizesiz Avrupa Dizisi 6, Antalya, Temmuz 2013, s. 23-27, 10 Kasım 2014 tarihinde http://www.harungumrukcu.com/FileUpload/bs389247/ File/harun_gumrukcu-hukuki_inkarciligin_yarattigi_abad_in_demirkan_ davasi.pdf adresinden erişildi.
Gümrükçü, Harun: Önsöz, içinde Hukuki İnkarcılığın Yarattığı ABADın Demirkan Davası, der. Harun Gümrükçü, Tamer İlbuğa, Akdeniz Üniversitesi İİBF, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Vizesiz Avrupa Dizisi 6, Temmuz 2013, Antalya, Temmuz 2013, s. 3-7, 10 Kasım 2014 tarihinde http://www.harungumrukcu.com/FileUpload/bs389247/File/ harun_gumrukcu-hukuki_inkarciligin_yarattigi_abad_in_demirkan_ davasi. pdf adresinden erişildi.
Hamenstädt, Kathrin: The Protection of Turkish Citizens Against Expulsion-This Far and No Further? The Impact of the Ziebell Case, German Law Journal, Vol.14, No.1, 2013, s. 239-268.
Hatzopoulos, Vassilis: Turkish Service Recipients under the EU-Turkey Association Agreement: Demirkan, Common Market Law Review, Vol:51, Issue 2, 2014, s. 647-664.
Horspool, M./Humphreys, M.: European Union Law, Core Text Series, Oxford University Press, New York 2010.
Kaya, Gözde: Free Movement of Turkish Citizens after the Soysal Judgment, içinde Turkey and the European Union: Facing New Challenges and Opportunities, eds. Fırat Cengiz ve Lars Hoffmann, Routledge, New York 2014, s. 121-137.
Kaya, Gözde: What Role for European Citizenship after the Lisbon Treaty: Diminishing or Growing, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Sayı 87-88, Kasım-Aralık 2011, s. 186-201.
Kirişçi, Kemal: A Friendlier Schengen Visa System as a Tool of SoftPower: The Experience of Turkey, European Journal of Migration and Law, Vol.7, No.4, 2005, s. 343-367.
Matera, Claudio: Case C-221/11 Leyla Demirkan v. Bundesrepublik Deutschland, Judgment of the Court (Grand Chamber) of 23 September 2013, Revista de Derecho Comunitario Europeo, n. 47, Enero/Abril 2014, s. 285-299.
Neuwahl, Nanette: Case C-371/08 Nural Ziebell v. Land BadenWürttemberg, Marmara Journal of European Studies, Vol.20, No.2, 2012, s. 165-175.
Pınar, Hamdi: Hizmetin Serbest Dolaşımı Kapsamında Türk Vatandaşları İçin Vizesiz Avrupa, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XIII, Sa.1-2, 2009, s. 77-113.
Pirker, Benedikt: AG Cruz Villalόn in Case C-221/11 Demirkan: Selective Associationism, European Law Blog, 15 April 2013, 5 Şubat 2015 tarihinde http://europeanlawblog.eu/?p=1713 adresinden erişildi.
Tezcan/Idriz, Narin and Slot, Piet Jan: Free Movement of Persons Between Turkey and the EU: Hidden Potential of Article 41(1) of the Additional Protocol, CLEER Working Papers, Centre for the Law of EU External Relations, 2010/2, 2010.
Tınç, Mehmet Rıfat: Avrupa Birliği Türkiye Ortaklık Hukukunda İçtihat Değişimi, İzmir Barosu Dergisi, Sayı 3, Eylül 2014, s. 1-40.
Voegeli, Wolfgang: Comment on the Opinion of the Advocate General in Case C-221/11 Leyla Ecem Demirkan vs. Federal Republic of Germany, içinde Hukuki İnkarcılığın Yarattığı ABADın Demirkan Davası, (der. Harun Gümrükçü, Tamer İlbuğa), Akdeniz Üniversitesi İİBF, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Vizesiz Avrupa Dizisi 6, Antalya, 13-18, Temmuz 2013, 10 Kasım 2014 tarihinde http://www.harungumrukcu.
com/FileUpload/bs389247/File/harun_gumrukcu-hukuki_inkarciligin_ yarattigi_abad_in_demirkan_davasi.pdf adresinden erişildi.
Wiesbrock, Anja: Political Reluctance and Judicial Activism in the Area of free Movement of Persons: The Court as the Motor of EU-Turkey Relations?, European Law Journal, Vol.19, No.3, May 2013, s. 422- 442.
Zhussipbek, Galym: Avrupa Birliği ile Rusya Federasyonu Arasındaki Stratejik Ortaklığın Analizi, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt: 7, Sayı: 25, 2011, s. 47-85.