MERVE ÇAKAR, NURİYE YILDIRIM ŞİŞMAN, DENİZ ORUÇ

Hemşirelik Öğrencilerinin Klinik Uygulamalarında Karşılaştıkları Sağlık Riskleri

Giriş: Klinik uygulama, hemşirelik eğitiminin önemli ve ayrılmaz bir parçasıdır. Klinik uygulamaların öğrencilerin gelişimi için avantajları olmasına rağmen birçok sağlık riski de taşımaktadır. Amaç: Çalışma hemşirelik öğrencilerinin klinik uygulamalarda karşılaştıkları sağlık risklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı-kesitsel tipte planlanan çalışma, Batı Karadeniz Bölgesi’nde bir devlet üniversitesinin 3. ve 4. sınıfında öğrenim gören 338 hemşirelik öğrencisi ile yapılmıştır. Veriler bilgi toplama formu ve Hemşirelik Eğitimi Stres Ölçeği ile toplanmıştır. Bulgular: Hemşirelik öğrencilerinin %27.8’i kesici-delici alet yaralanması yaşamış, bu yaralanmalar genellikle bir kez, tedavi hazırlarken ve enjektör kapağını kapatırken meydana gelmiştir. Öğrencilerin %93.5’i yaralanma bildirimi yapmamıştır. Enfeksiyon etkenine maruz kalan %3.0 öğrencinin, %70.0’ının enfeksiyon komitesine bildirimde bulunmadığı, uygulamalar sırasında öğrencilerin %63.0’ının havalandırma yetersizliğine maruz kaldığı, uygulamalardaki hareketlere bağlı olarak öğrencilerin %69.5’inin alt ekstremitelerde ağrı yaşadığı, uygulamaları sırasında öğrencilerin %13.3’ünün şiddet tehdidi yaşadığı saptanmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelik eğitimi stres ölçeği puan ortalaması 64.02 ± 15.07’dır. Kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha fazla stres yaşadıkları bulunmuştur (p

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik Öğrencileri, İş Güvenliği, İş Sağlığı, Sağlık Riskleri

Health Risks in Nursing Students' Clinical Applications

Background: Clinical practice is an important and integral part of nursing education. It has advantages for development of students but also carry many health risks. Objectives: The study was conducted to determine the health risks of nursing students in clinical practice. Methods: The descriptive-cross-sectional study was carried out with 338 nursing students from 3rd and 4th grades of a state university in the Western Black Sea Region. Data were collected by information collection form and Nursing Education Stress Scale. Results: 27.8% of the students experienced cutting-piercing injuries and these injuries have often occurred once, while preparing treatment and while closing the injector cover. 93.5% of the students did not report injury. 70.0% of the infected students were not reported to infection committee, 63.0% of the students were exposed to inadequate ventilation during the practices, 69.5% of the students had pain in the lower extremities and 13.3% of students were face with violence during practices. The mean score of nursing students' stress score on nursing education is 64.02 ± 15.07. It has been found that female students experience more stress than male students (p

Keywords:

Nursing Students, Occupational Safety, Occupational Health, Health Risks,

PDF

___

1. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin iş yeri tehlike sınıfları tebliğinde değişiklik yapılmasına dair tebliğ. Resmi Gazete. 2017 İnternet Adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170227M1.pdf, 9 Eylül 2017
2. Yükseköğretim Kurulu. Doktorluk, hemşirelik, ebelik, diş hekimliği, veterinerlik, eczacılık ve mimarlık eğitim programlarının asgari eğitim koşullarının belirlenmesine dair yönetmelik. Resmi Gazete. 2008 İnternet adresi: http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik/j”ournal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/18093, 1 Eylül 2017
3. Suliman M, Al Qadire M, Alazzam M, Aloush S, Alsaraireh A, Alsaraireh FA. Students nurses' knowledge and prevalence of Needle Stick Injury in Jordan. Nurse Educ Today. 2018; 60: 23-7. doi:10.1016/j.nedt.2017.09.015
4. Togan T, Işık B, Turan H, Ciftci O. Aksaray il merkezinde sağlık meslek lisesi öğrencilerinin el hijyeni ve iş kazaları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015; 2(1):8-15.
5. Yao WX, Yang B, Yao C, Bai PS, Qian YR, Huang CH, ve ark. Needlestick injuries among nursing students in China. Nurse Educ Today 2010; 30(5):435-7. doi:10.1016/j.nedt.2012.02.004
6. Yıldırım A, Özpulat F. Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin mesleki riskler konusunda bilgi ve farkındalık düzeyleri. Sted. 2015; 24(1):18-25.
7. Yıldız NA, Akın L, Metin CB. Sağlık çalışanlarında delici alet yaralanmaları. Hastane Çalışan Güvenliği Platformu. 2017 İnternet adresi: http://www.hscgp.org/upload/literatur_ozeti.pdf, 9 Eylül 2017
8. Kılınç O, Uçan SE, Çakan A, Ellidokuz H, Özol D, Sayıner A, ve ark. İzmir’de sağlık çalışanları arasında tüberküloz hastalığı riski: Tüberküloz meslek hastalığı olarak kabul edilebilir mi? Toraks Derg. 2000; 1:19-24.
9. Demir M, Tuncay E, Yentürk E, Kanmaz D. Göğüs hastalıkları hastanesi çalışanlarında tüberküloz enfeksiyon riski. Anatolian J Clin Invest. 2014;8(2):57-61.
10. Yang Y, Wu M, Ho C, Chuang H, Chen L, Yang C, et al. Needlestick/sharps injuries among vocational school nursing students in southern Taiwan. American Journal of Infection Control. 2004;32(8):431-5. doi: 10.1016/j.ajic.2004.02.007
11. Bozkurt S, Kökoğlu ÖF, Yanıt F, Kocahasanoğlu U, Okumuş M, Sucaklı MH, ve ark. Sağlık çalışanlarında iğne batması ve cerrahi aletlerle olan yaralanmalar. Dicle Tıp Derg. 2013;40(3):449-52.
12. Mahat G, Eller LS. HIV/AIDS and universal precautions: Knowledge and attitudes of Nepalese nursing students. J Adv Nurs. 2009; 65(9):1907-15. doi:10.1111/j.1365-2648.2009.05070.x
13. Öztürk S, Avşar G, Yağcı N, Taşcı S. Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin klinikte enfeksiyondan korunmaya yönelik davranışlarının belirlenmesi. J Anatolia Nurs Health Sci. 2008;11(4):59-66.
14. Akan A, Toyran M, Erkocoglu M, Kaya A, Kocabas CN. The prevalence of allergic contact sensitization of practicing and student nurses. Int J Occup Environ Med. 2012;3(1):10-8.
15. Saygun M. Sağlık çalışanlarında iş sağlığı ve güvenliği sorunları. TAF Prev. Med. Bull. 2012;11(4):373-82.
16. Visser MJ, Verberk MM, Van Dijk FJ, Bakker JG, Bos JD, Kezic S. Wet work and hand eczema in apprentice nurses; part I of a prospective cohort study. Contact Dermatitis. 2014; 70(1):44-55. doi:10.1111/cod.12131
17. Mitchell T, O'Sullivan PB, Burnett AF, Straker L, Rudd C. Low back pain characteristics from undergraduate student to working nurse in Australia: A cross-sectional survey. Int J Nurs Stud. 2008; 45(11):1636-44. doi:10.1016/j.ijnurstu.2008.03.001
18. Smith DR, Sato M, Miyajima T, Mizutani T, Yamagata Z. Musculoskeletal disorders self-reported by female nursing students in central Japan: A complete cross-sectional survey. Int J Nurs Stud. 2003; 40(7):725-9.
19. Birks M, Budden LM, Biedermann N, Park T, Chapman Y. A ‘rite of passage?’: Bullying experiences of nursing students in Australia. Collegian. 2017; 25:45-50. doi:https://doi.org/10.1016/j.colegn.2017.03.00
20. Budden LM, Birks M, Cant R, Bagley T, Park T. Australian nursing students’ experience of bullying and/or harassment during clinical placement. Collegian. 2017; 24(2):125-33. doi:https://doi.org/10.1016/j.colegn.2015.11.004
21. Hopkins M, Fetherston CM, Morrison P. Aggression and violence in healthcare and its impact on nursing students: A narrative review of the literature. Nurse Educ Today. 2017; 62:158-63. doi:10.1016/j.nedt.2017.12.019
22. Tee S, Özçetin YSÜ, Russell-Westhead M. Workplace violence experienced by nursing students: A UK survey. Nurse Educ Today. 2016; 41:30-5. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.nedt.2016.03.014
23. Arslantaş H, Adana F, Bağcı S, Ayva E. Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin klinik uygulamalarında karşılaştıkları şiddetin boyun eğici davranışlar ve bazı değişkenlerle ilişkisi. Florence Nightingale Hemşirelik Derg. 2012; 20(1):53-61.
24. Blomberg K, Bisholt B, Kullen Engstrom A, Ohlsson U, Sundler Johansson A, Gustafsson M. Swedish nursing students' experience of stress during clinical practice in relation to clinical setting characteristics and the organisation of the clinical education. J Clin Nurs. 2014;23(15-16): 2264-71. doi:10.1111/jocn.12506
25. Karaca A, Yıldırım N, Ankaralı H, Açıkgöz F, Akkuş D. Nursing students' perceived levels of clinical stress, stress responses and coping behaviors. J Psychiatr Nurs. 2017; 8(1):32-9.
26. McCarthy B, Trace A, O'Donovan M, Brady-Nevin C, Murphy M, O'Shea M, et al. Nursing and midwifery students' stress and coping during their undergraduate education programmes: An integrative review. Nurse Educ Today. 2017; 61:197-209. doi:10.1016/j.nedt.2017.11.029
27. Rafati F, Nouhi E, Sabzehvari S, Dehghan-Nayyeri N. Iranian nursing students' experience of stressors in their first clinical experience. J Prof Nurs. 2017; 33(3):250-7. doi:10.1016/j.profnurs.2016.09.003
28. Softa HK, Kaya S. Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin depresyon düzeylerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg. 2013;2(2):214-29.
29. Yıldız Fındık U, Ozbas A, Cavdar I, Yıldızeli Topcu S, Onler E. Assessment of nursing students' stress levels and coping strategies in operating room practice. Nurse Educ Pract. 2015;15(3):192-5. doi:10.1016/j.nepr.2014.11.008
30. Karadağ G, Kılıç SP, Ovayolu N, Ovayolu Ö, Kayaaslan H. Öğrenci hemşirelerin klinik uygulamada karşılaştıkları güçlükler ve klinik hemşireler hakkındaki görüşleri. TAF Prev. Med. Bull. 2013; 12(6):665-72.
31. Eljedi A. Prevalence and response to occupational hazards among nursing students in gaza strip, Palestine: The role of personal protective equipment and safety regulations. Public Health Res. 2015; 5(1):32-8. doi:10.5923/j.phr.20150501.06
32. Gaida J, Maloney S, Lo K, Morgan P. Clinical incidents involving students on placement: an analysis of incident reports to identify potential risk factors. Physiotherapy. 2015; 101(2):219-25. doi: 10.1016/j.physio.2014.06.006
33. İlçe A, Karabay O, Yorgun S, Çiftçi F. Kesici delici tibbi alet yaralanmalarında önleyici faaliyetler etkin mi? Anatolian J Clin Invest. 2013;7(3):138-43.
34. Özdemir EG, Şengöz G. 500 yataklı eğitim ve araştırma hastanesinde kesici delici alet yaralanmaları tutum ve bilgi düzeyi ölçüm anketi sonuçları. Haseki Tıp Bülteni. 2013; 51(1):11-4. doi:10.4274/Haseki.813
35. Karaca A, Yıldırım N, Ankaralı H, Açıkgöz F, Akkuş D. Hemşirelik eğitimi stres ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması. HEMARGE. 2014; 16(2):29-40.
36. Amini R, Soltanian AR, Ebrahimkhani A, Beigyan M. Investigating the use of safe injection guidelines after needle stick and sharp instruments injuries in Nursing & Midwifery students of Hamadan University of Iran. J Med Res. 2016;5(1):8-14.
37. Kepenek E, Şahin-Eker HB. Bir devlet hastanesinde çalışanlarda meydana gelen kesici ve delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Klinik Derg. 2017;30(2):78-82. doi:10.5152/kd.2017.19
38. Kurşun Ş, Arslan S. Needlestick and sharp injuries among nursing and midwifery students. Int J Caring Sci. 2014;7(2):661- 6.
39. Nawafleh HA, El Abozead S, Al Momani MM, Aaraj H. Investigating needle stick injuries: Incidence, knowledge and perception among South Jordanian nursing students. J Nurs Educ Pract. 2017;8(4):59-69.
40. Quynh ATT, Einhellig K. Practices for prevention needlestick and sharps injuries among nursing students. Belitung Nurs J. 2017;3(3):183-90.
41. Souza-Borges FRFD, Ribeiro LA, Oliveira LCMD. Occupational exposures to body fluids and behaviors regarding their prevention and post-exposure among medical and nursing students at a Brazilian Public University. Rev Inst Med Trop Sao Paulo. 2014;56(2):157-63. doi: 10.1590/S0036-46652014000200012
42. Yeshitila M, Mengistie B, Demessie A, Godana W. Prevalence and associated factors of needle stick injury among nursing and midwifery students an Haramaya and Jigjiga University, Eastern Ethiopia. J Prim Health Care. 2015;5(186):1-6. doi:10.4172/2167-1079.1000186
43. Abou-Elwafa HS, Khashaba EO, El-Gilany A-H, El-Raouf SA. Work profile and associated health hazards among nursing students at Mansoura University, Egypt/Profil professionnel et risques sanitaires associés parmi les étudiants en soins infirmiers de l'Université de Mansoura, Égypte. East Mediterr Health J. 2017;23(2):100.
44. Chopade UA, Kadam S, Hiremath P. A study to assess the effectiveness of planned teaching programme (ptp) on knowledge regarding needle stick, sharp injuries and their prevention among 1 st year b. sc. nursing students at kins, karad. Int J Health Sci Res. 2015;5(8):401-6.
45. Prasuna J, Sharma R, Bhatt A, Arazoo A, Painuly D, Butola H, et al. Occurrence and knowledge about needle stick injury in nursing students. J Ayub Med Coll Abbottabad. 2015; 27(2):430-3.
46. Seng M, Lim JW, Sng J, Kong WY, Koh D. Incidence of needlestick injuries among medical students after implementation of preventive training. Singapore Med J. 2013;54(9):496-500. doi: 10.11622/smedj.2013171
47. Huang H, Yi Q, Tang S, An R. Occupational exposure among Chinese nursing students: current status, risking factors and preventive interventions. Int J Clin Experiment Med. 2016;9(8):16578-86.
48. Karadağ M. Occupational exposure to blood and body fluids among a group of Turkish nursing and midwifery students during clinical practise training: frequency of needlestick and sharps injuries. Japan J Nurs Sci. 2010;7(2):129-35. doi:10.1111/j.1742-7924.2010.00148.x
49. Koç M, Batkın D. Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin uygulama alanlarında meslektaş şiddetine maruz kalma durumları. J Anatolia Nurs Health Sci. 2016;19(3):189 -96.
50. Labrague LJ. Stress, stressors, and stress responses of student nurses in a government nursing school. Health Sci J. 2013;7(4):424-35
51. Wolf L, Stidham AW, Ross R. Predictors of stress and coping strategies of US accelerated vs. generic baccalaureate nursing students: An embedded mixed methods study. Nurse Educ Today. 2015;35:201–5. doi: 10.1016/j.nedt.2014.07.005
52. Yıldırım N, Karaca A, Cangur S, Acikgoz F, Akkus D. The relationship between educational stress, stress coping, self-esteem, social support, and health status among nursing students in Turkey: A structural equation modeling approach. Nurse Educ Today. 2017;48:33-9. doi:10.1016/j.nedt.2016.09.014
53. Edwards D, Burnard P, Bennett K, Hebden U. A longitudinal study of stress and self‐esteem in student nurses. Nurse Educ Today. 2010;30(1):78–84. doi: 10.1016/j.nedt.2009.06.008
54. Jimenez C, Navia‐Osorio PM, Diaz CV. Stress and health in novice and experienced nursing students. J Adv Nurs. 2010; 66(2):442–45. doi: 10.1111/j.1365-2648.2009.05183.x
55. Dios DMJ, Varela MI, Braschi DL, Sánchez ME. Stress in nursing students. Revista Cubana de Educación Médica Superior. 2017;31(3):110-23.
56. Gündoğdu R, Adıgüzel Ö. Stres ve yaratıcı drama: Üniversite öğrencileri ile yapılan bir çalışma. Yaratıcı Drama Derg. 2016;11(1):45-70. doi:10.21612/yader.2016.004
57. Çelikkalp Ü, Saraçoğlu GV, Tokuç B. Hemşirelik öğrencilerinin iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi düzeylerinin arttırılması. Namık Kemal Med J. 2017;5(1):36-43.
58. Colet PC, Cruz JP, Alotaibi KA, Colet MK, Islam SM. Compliance with standard precautions among baccalaureate nursing students in a Saudi university: A self-report study. J Infect Public Health. 2017;10(4):421-30.
59. Reid MJ, Biller N, Lyon SM, Reilly JP, Merlin J, Dacso M, et al. Reducing risk and enhancing education: US medical students on global health electives. Am J Infect Control. 2014; 42(12):1319-21. doi: http://dx.doi.org/10.1016/j.ajic.2014.09.007