SPİNOZA FELSEFESİNDE BİREYLEŞİM VE KİŞİ OLMA

Bu çalışma Spinoza açısından kişi olmanın özel bir ontolojik statü olarak değil genel bireyleşim kuramının bir alt başlığı olarak düşünülmesi gerektiğini öne sürüp kişi olma olgusuna dair Spinoza felsefesinden türetilebilecek bir yaklaşımın en genel çerçevesini tartışacaktır. Yazıda savunulacak olan yaklaşıma göre Spinoza, tözün uzamlı bir güç alanı olarak kavranmasını gerektiren dinamik bir ontoloji kurmaktadır. Tekil nesneler ise, bu alanın ifadeleri olarak, uzamdaki şeyler olarak değil uzamın özellikleri olarak düşünülmelidir. Bu durumda her bir tekil kendi belirlenimi içinde tözsel gücün bir dışa vurumu olarak algılanmalıdır. Bu ontolojik kavrayış ise bireyleşim olgusuna daha bütünsel ve edimsel bir yaklaşım getirir. Bu yaklaşıma göre tekiller oluşturdukları etkiler uyarınca birbirlerinden farklılaşır. Bu durumda kişi olma olgusunun da, öznenin sahip olduğu çeşitli indirgenemez zihinsel özellikler üzerinden değil, bir bütün olarak insan bedeninin oluşturduğu etkiler üzerinden anlaşılması gereği savunulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kişi Olma, Tekilleşme, Töz, Güç, Alan Metafiziği

PDF

___

Baruch, S. (1985). Descartes’ ‘Principles of Philosophy’. E. Curley (Der. ve Çev.) The Collected Works of Spinoza Volume 1: İçinde: 224-299. Princeton: Princeton University Press. Baruch, S. (1985). The Ethics. E. Curley (Der. ve Çev.) The Collected Works of Spinoza Volume 1: İçinde: 408-621. Princeton: Princeton University Press. Baruch, S. (1985). Letters: January 1671–Late 1676. E. Curley (Der. ve Çev.) The Collected Works of Spinoza Volume 2: İçinde: 374-491. Princeton: Princeton University Press. Bennett, J. (1984). A Study of Spinoza’s Ethics. Cambridge: Cambridge University Press. Cook, J. T. (1992). Do Persons Follow from Spinoza's God? The Personalist Forum, 8 (1): 243-248. Curley, E. (1988). Behind the Geometrical Method: A Reading of Spinoza’s Ethics. New Jersey: Princeton University Press. Garrett, D. (1994). Spinoza’s Theory of Metaphysical Individuation. K. F. Barber (Der.) Individuation and Identity in Early Modern Philosophy: Descartes to Kant: İçinde 73-101. New York: State University of New York Press. Hampshire, S. (1962). Spinoza. Baltimore: Penguin. Lin, M. (2005). Memory and Personal Identity in Spinoza. Canadian Journal of Philosophy 35 (2): 243-268. Rice, L. C. (1971). Spinoza on Individuation. The Monist 55 (4): 640-659. Viljanen, V. (2007). Field Metaphysic, Power, and Individuation in Spinoza. Canadian Journal of Philosophy 37 (3): 393-418.