LİMANLARDA İŞ TATMİNİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

İş tatmini kuramları Maslow, Herzberg, Adams gibi araştırmacıların motivasyon kuramlarından geliştirilmiştir. Özellikle hizmet sektöründe işletmelerin başarısını etkileyen unsurlar arasında, çalışan ve yöneticilerin yaptıkları işten duydukları tatminin önemini ortaya koyan çok sayıda araştırma bulunmaktadır. Literatürde iş tatminini ölçmek için Minnesota İş Tatmin Ölçeği (Minnesota Satisfaction Questionnaire) sıklıkla kullanılmıştır. Araştırmada bu ölçeğin yirmi maddelik kısa formu kullanılarak iç tatmin, dış tatmin ve genel tatmin puanları bulunmuş ve seçilen demografik özelliklerle iş tatmini arasındaki ilişki incelenmiştir. Bir liman işletmesindeki beyaz yakalı çalışanlar üzerinde gerçekleştirilen araştırmada 51 yönetici ve çalışandan 47 kullanılabilir yanıt alınmıştır (%92,15). Cronbach’s Alpha değeri ile ölçülen ölçek güvenilirliği (0,915) oldukça yüksektir. Araştırma bulguları örneklemin genel(3,87) ve içsel (3,96) doyum puanlarının yüksek (>0,75), dışsal (3,73) doyum puanının ise yükseğe oldukça yakın bir ortalamada olduğunu göstermektedir. Örneklemin iş tatmininde içsel unsurların daha ön planda olduğu görülmektedir. Yapılan hipotez testleri (t-testi ve ANOVA) cinsiyet, sektörle ilgili eğitim almış olma, genel eğitim seviyesi ve örgütte çalışma süresinin iş tatminini anlamlı seviyede etkilediğini ortaya koymaktadır. Araştırma Türk liman işletmelerinde iş tatminine yönelik bulguları ile literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İş Tatmini, İçsel ve Dışsal Tatmin, Minnesota İş Tatmin Ölçeği, Liman İşletmeleri, Beyaz Yakalı Çalışanlar ve Yöneticiler

A JOB SATISFACTION RESEARCH ON SEAPORTS

Job satisfaction theories are based upon motivation theories of researchers like Maslow, Herzberg and Adams. There are many studies in literature to underline the importance of job satisfaction of the workers and the managers on organizational success, especially in service industries. The Minnesota Satisfaction Questionnaire has been frequently used to evaluate job satisfaction in literature. The 20 item short form of the questionnaire has been used to calculate the intrinsic, extrinsic and general satisfaction scores, and to examine the relation between selected demographic factors and job satisfaction. 47 usable responses (92,15%) were collected from a total of 51 managers and white collar workers on the subject seaport. The reliability of the research depending on the Cronbach’s Alpha value is rather high (0,915). The findings suggest that the general (3,87) and intrinsic (3,96) satisfaction scores of the sample are high (>0,75) and the extrinsic (3,73) satisfaction is average being very close to high. The hypothesis tests (t-tests and ANOVA) suggest gender, education on maritime transportation, general education level and the time employed affect job satisfaction. The research contributes to the related literature with its findings related to job satisfaction on Turkish port management companies.

Keywords:

Job Satisfaction, Intrinsic and Extrinsic Satisfaction, Minnesota Satisfaction Questionnaire, Port Management, White Collar Workers and Managers,

PDF

___

Abd-El-Salam, E.M., Shawky, A.Y., El-Nahas, T. Ve Nawar, Y.S. (2013). The Relationship among Job Satisfaction, Motivation, Leadership, Communication, and Psychological Empowerment: An Egyptian Case Study. SAM Advanced Management Journal, Spring, 33-50.
Adams, J.S. (1963). Towards An Understanding of Inequity. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67(5), 422–436.
Akçadağ, S. ve Özdemir, E. (2005). İnsan Kaynakları Kapsamında 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde İş Tatmini: İstanbul’da Yapılan Ampirik Bir Çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (10 (2), 167-193.
Akdoğan, H. ve Köse, Y. (2012). Polislerin İş Tatmininde Terfi Sistemleri ve Rütbenin Rolü Üzerine Bir Meta Analiz. Polis Bilimleri Dergisi Cilt:14 (2).
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. 7. Baskı. Adapazarı: Sakarya Yayıncılık.
Baran, E. ve Arabelen, G. (2017). The Effects of Internal Marketing on Ship Agents’ Job Satisfaction: A Quantitative Research. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakütesi Dergisi 9(1). 25-54.
Bass, B.M. (1998), Transformational Leadership: Industry, Military and Educational Impact, Lawrence Erlbaum, Mahwah, NJ.
Baycan, F.A., (1985). Farklı Gruplarda Çalışan Gruplarda İş Doyumunun Bazı Yönlerinin Analizi. Boğaziçi Üniversitesi Bilim Uzmanlığı Tezi, İstanbul.
Brown, S. ve Huning, T. (2010). Instrinc Motivation and Job Satisfaction: The Intervening Role of Goal Orientation. Proceedings of the Academy of Organizational Culture, Communications and Conflict, 15(1) New Orleans, 2010
Dantzker, Mark L., (1992), “An Issue for Policing-Educational Level and Job Satisfaction: A Research Note”, American Journal of Police,V.12, I.2, 101-118.
Davis, K. (1988). İşletmede İnsan Davranışı (Örgütsel Davranış), (Çev: Kemal Tosun vd.). İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayın No: 199.
Erdoğan, İ. (1999). İşletme yönetiminde örgütsel davranış. İşletme Fakültesi Yayını, No.5, İstanbul.
Esmer, S. (2010). Konteyner Terminallerinde Lojistik Süreçlerin Optimizasyonu ve Bir Simülasyon Modeli. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Esmer, S. ve Karataş Çetin, Ç. (2013) Denizcilik İşletmeleri Yönetimi. Liman İşletme Yönetimi. (379-415). İstanbul: Beta.
Hagemann, G. (1997). Motivasyon El Kitabı. Rota Yayınları, İstanbul.
Hancer, M., and George, R. T. (2003). Job satisfaction of restaurant employees: An empirical investigation using the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Journal of Hospitality & Tourism Research, 27(1), 85-100.
Herzberg, F. (1959). The Motivation to Work. New York: Wiley.
Herzberg, F., Mausner, B. and Snyderman, B.B. (1967), The Motivation to Work, 2nd Ed., Wiley, New York, NY.
Hirschfeld, R. R. (2000). Does revising the intrinsic and extrinsic subscales of the Minnesota Satisfaction Questionnaire short form make a difference? Educational and Psychological Measurement, 60(2), 255-270.
Jusoh, M., Simun, M. ve Chong, C. S. (2011). Expectation gaps, job satisfaction, and organizational commitment of fresh graduates: Roles of graduates, higher learning institutions and employers. Education + Training. 53(6). 515-530.
Karaman, Z. (2010). İzmir’de Gemi Acentelerinde Çalışanların İş Doyumlarının Belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi Anabilim Dalı, İzmir.
Karataş Çetin, Ç. ve Cerit, A.G. (2010). Organizational Effectiveness at Seaports: A Systems Approach. Maritime Policy & Management, 37(3). 195-219.
Karataş Çetin, Ç. (2011) Limanlarda Örgütsel Değişim ve Değer Zinciri Sistemlerinde Etkilik Analizi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi Anabilim Dalı, İzmir.
Karslı, M.D. ve İskender, H. (2009). To examine the effect of the motivation provided by the administration on the job satisfaction of teachers and their institutional commitment. Procedia Social and Behavioral Sciences 1 (2009), 2252–2257
Köroğlu, Ö. (2012). İçsel ve dışsal iş doyum düzeyleri ile genel iş doyum düzeyi arasındaki ilişkinin belirlenmesi: Turist rehberleri üzerinde bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(2), 275-289
Locke, E. A., (1976). The nature and causes of job satisfaction. M. D. Dunnette (Ed). Handbook of Industrial and Organizational Behavior. (pp. 1297-1349). Chicago: Rand Mc Nally.
Maslow, A.H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review. 50(4): 370-396
Maslow, A.H. (1948) Some Theoretical Consequences of Basic Need-Gratification. Journal of Personality. June 1, 1948: 402-416
Mohamed A. Rageb, Eman Mohamed Abd-El-Salam, Ahmed El-Samadicy ve Shaimaa Farid (2013). Organizational Commitment, Job Satisfaction and Job Performance as a Mediator Between Role Stressors And Turnover Intentions a Study From an Egyptian Cultural Perspective. The Business & Management Review, 3(2), Ocak 2013
O’Reilly, C.A., Chatman, J. and Caldwell, D.F. (1991). People and Organizational Culture: A Profile Comparison Approach To Assessing Person-Organization Fit. Academy of Management Journal, Vol. 34 No. 3, pp. 487-516.
Pantouvakis, A. ve Bouranta, N. (2013) The Interrelationship Between Service Features, Job Satisfaction and Customer Satisfaction: Evidence from the Transport Sector. The TQM Journal, 25(2), 186-201.
Pınar, İ., Kamaşak, R. ve Bulutlar, F. (2008). İş Tatmini Oluşturan Boyutların Toplam Tatmin Üzerindeki Etkilerinin Doğrulayıcı Faktör Analizi İle İncelenmesi Üzerine Türk İşletmelerinde Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 37(2). 151-166.
Prakash, J. (2015). Human Resource Development Climate: A Study of Visakhapatnam Port Trust. International Journal of Research in Commerce & Management 6(4), 23-29.
Schriesheim, C.A., Powers, K. J., Scandura, T. A., Gardiner, C. C. and Lankau, M. J. (1993). Improving Construct Measurement in Management Research: Comments and a Quantitative Approach for Assessing the Theoretical Content Adequacy of Paper-and-Pencil Survey-Type Instruments. Journal of Management, 19(2), 385-417.
Stebbins, L.H. (2011). Job Satisfaction and Organizational Culture. Journal of Applied Management and Entrepreneurship 16(1), 28-52.
Toker, B. (2007). Demografik Değişkenlerin İş Tatminine Etkileri: İzmir’deki Beş ve Dört Yıldızlı Otellere Yönelik Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1) 2007, 92-107
Tütüncü, Ö. (2002). Seyahat Acentalarında İş Tanımlama Ölçeği Kapsamında İş Doyumunun Ölçülmesi: İzmir İli Uygulaması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 13 (2), 129-138.
Weiss, D.J., Dawis, R.V., England, G.W. ve Lofquist, L.H. (1967). Manual fort the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Work Adjustment Project Industrial Relations Center University of Minnesota: Washington D.C.
Yelboğa, A. (2007). Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu ile İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-18.
Yucel, I.; and Bektas, C., (2012), “Job satisfaction, organizational commitment and demographic characteristics among teachers in Turkey: Younger is better?”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 46, 1598 – 1608.
http://ir.kellyservices.com/releasedetail.cfm?releaseid=791200 (Erişim Tarihi: 30.10.2017)