Özel Yetenekli Öğrencilerin BİLSEM’lerde Sergiledikleri Davranış Problemleri ve Yapılan Rehberlik ve Psikolojik Danışma Çalışmaları

Özel yetenekli bireyler, duygusal açıdan yoğun ve hassas, mükemmeliyetçi, kendinden ve başkalarından yüksek beklentilere sahip, yaşıtlarına göre daha olgun olan, yüksek düzeyde ahlaki olgunluk ve adalet duygularına ve güçlü bir mizah anlayışına sahip, liderlik özellikleri sergileyen ve yüksek düzeyde empati yeteneğine sahiplerdir. Bu özelliklerinin BİLSEM’lere devam eden özel yetenekli öğrencilerin problem davranış sergileme durumlarını ve bu konuda yapılan rehberlik ve psikolojik danışma çalışmalarının neler olduğunun incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. NVIVO programıyla yapılan görüşmeler analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında psikolojik danışmanlar tarafında İfade edilme sıklığının en çok olduğu kategori “Okulunuzdaki özel yetenekli öğrencilerde ne tür davranış problemleriyle karşılaşıyorsunuz?” kodunun altında yer alan “mükemmeliyetçilik (f=16)” olarak görülmektedir. İfade edilme sıkılığının en az olduğu kategori ise “Rehberlik ve psikolojik danışma çalışmaların etkililiği ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?” görüşme sorusunun altında yer alan “Çalışmalar etkili değil (f=1)” olarak görülmektedir. Kodlar, kategoriler ve alt kategoriler şeklinde bulgularda yer verilmiştir. Alanyazın ışığında sonuçlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

özel yetenek, psikolojik danışma ve rehberlik, problem davranış

Behavioral Problems of Gifted Emerging at Science and Art Centers and Guidance and Psychological Counseling Studies

PDF

___

Altun, F. ve Yazıcı, H. (2018). Türkiye’deki üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(2), 355-378.
Ataman, A. (2009). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (7.Baskı). Ankara: Gündüz.
Atak, H. (2011). Örneklem seçimi. Ö.Çokluk (Çev. Ed. Ö. Çokluk). Araştırma yöntemleri (3. Baskı, ss. 203-229) içinde. Ankara: Edge Akademi Yayın Dağıtım.
Balay, R. ve Sağlam, M. (2008). Sınıf içi olumsuz davranışlara ilişkin öğretmen görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 1-24.
Blaas, S. (2014). The relationship between social-emotional difficulties and underachievement of gifted students. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 24(2), 243-255.
Blackett, R. ve Webb, J. T. (2011). The social-emotional dimension of giftedness: The SENG support model. Australasian Journal of Gifted Education, 20(1), 5-13.
Bayraktar-Keleş, A. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin davranış problemlerinin ve öğretmenlerin bu davranışlarla baş etme yöntemlerinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Callard-Szulgit, R. D. (2010). Parenting and teaching the gifted. New York: R&L Education.
Callahan, C. M., Sowa, C. J., May, K. M., Tomchin, E. M., Plucker, J. A., Cunningham, C. M., ve diğerleri. (2004). The social and emotional development of gifted students. ABD: Prufrock Press. Chan, D. W. (2002). Giftedness, adjustment problems, and psychological distress among Chinese secondary students in Hong Kong. Journal for the Education of the Gifted, 26(1), 6-24.
Chang, H. J. ve Kuo, C. C. (2009). Overexcitabilities of gifted and talented students and its related researches in Taiwan. Asia-Pacific Journal of Gifted and Talented Education, 1(1), 41-74.
Creswell, J. W. ve Creswell, J. D. (2021). Araştırma tasarımı: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları. Cross, T. L. (1997) Psychological and social aspects of educating gifted students, Peabody Journal of Education, 72 (3-4), 180-200.
Clark, B. (2002). Growing up gifted (6. baskı). Upper Saddle River, NJ: Merrill/Prentice Hall.
Çetinkaya, Ç., M. Çalışkan, İ. ve Güngör, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin liderlik özelliklerinden kaynaklanan sınıf yönetimi sorunları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(24), 7-29.
Çitil, M. ve Ataman, A. (2018). İlköğretim çağındaki üstün yetenekli öğrencilerin davranışsal özelliklerinin eğitim ortamlarına yansıması ve ortaya çıkabilecek sorunlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 185-231.
Çitil M. (2016). Üstün yetenekli öğrencilere sunulan olumlu davranışsal destek temelli problem davranışları önleyici sınıf yönetimi uygulamaları: eylem araştırması. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
Dabrowski, K. (1972). Psychoneurosis Is Not an Illness: Neuroses and Psychoneuroses from the Perspective of Positive Disintegration. London: Gryf Publications.
Davis, G. ve Rimm, S. (2004). Education of the gifted and talented (5. baskı). Boston: Pearson Education.
Davis, G. A., Rimm, S. B. ve Siegle, D. (2011). Education of the gifted and talented (6. baskı) New York, NY:Pearson.
Enç, M. (2005). Üstün Beyin Gücü. Ankara: Gündüz.
Erdem, Ş. ve Baloğlu, M. (2018). Üstün yetenekli ergenlerin bazı psikolojik belirtilerinin betimlenmesi ve genel ergen popülasyonu ile karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 47(Özel Sayı 1), 53-66.
Ferguson, S. K. (2009). Affective education: Addressing the social and emotional needs of gifted students in the classroom. F. A. Karnes ve S. M. Bean (Ed.), Methods and materials for teaching the gifted içinde (3. Baskı, ss.447–482). ABD: Prufrock Press.
Guldemond, H., Bosker, R., Kuyper, H. ve Greetje, V.D.W. (2007). Do Highly Gifted Students Really Have Problems? Educational Research and Evaluation, 13 (6), 555-568.
Greene, M. J. (2003). Gifted adolescent social and emotional development: Teacher perceptions and practices. (Yayınlanmamış doktora tezi). University of Connecticut. Connecticut.
Güçyeter, Ş. (2018). Rehber öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri, sosyal duygusal özellikleri ve rehberlik gereksinimlerine ilişkin farkındalıkları. Milli Eğitim Dergisi, 47(Özel Sayı 1), 225-246.
Hébert, T. P. (2021). Understanding the social and emotional lives of gifted students. Londra: Routledge.
John, C. R. S. (2021). A Multiple-Case Study of Secondary School Counselors' Perceptions of Meeting Social and Emotional Needs of Gifted and Talented Students. (Yayınlanmamış doktora tezi). Drake University. Iowa.
Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını. PDF kitap. ISBN: 978605-4628-54-4
Reis, S. M. ve Sullivan, E. E. (2009). Characteristics of gifted learners: Consistently varied; Refreshingly diverse. F. A. Karnes ve S. M. Bean (Ed.), Methods and materials for teaching the gifted içinde (3. baskı, ss. 3–35). ABD: Prufrock Press.
Sezer, Ş. (2015). Üstün yeteneklilerin sınıf içindeki olumsuz davranışları ve yönetilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 317-333.
Şen, S. ve Yıldırım, İ. (2021). Eğitimde araştırma yöntemleri (2. Baskı). Nobel Yayınları
Sürücü, Ş. (2013). Üstün yeteneklilerin psikolojik belirtileri, stres kaynakları ve stres karşısındaki tepkileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü. Tokat.
Shavinina, L.V. ve Ferrari, M. (2004). Beyond knowledge: Extracognitive aspects of developing high ability.London: Lawrence Erlbaum Associates.
Sıcak, A. (2012). Bilim ve sanat merkezlerinde öğrencilerde görülen istenmeyen davranışlar ve bu davranışlarla başa çıkma yolları: Nitel bir çalışma. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Ankara.
Kingore, B. (2001). Gifted kids, gifted characters, and great books. Gifted Child Today, 24(1),30-32.
Ludwig, G. ve Cullinan, D. (1984). Behavior problems of gifted and nongifted elementary school girls and boys. Gifted Child Quarterly, 28(1), 37–39.
İnci, G. (2014). Üstün yetenekli öğrencilerin sınıf içi davranış sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Sakarya
Safran, S. P. ve Oswald, K. (2003). Positive behavior supports: Can schools reshape disciplinary practices? Exceptional Children, 69(3), 361-373. Silverman, L. K. (1993). A developmental model for counseling the gifted. L. K. Silverman(Ed.), Counseling the gifted and talented içinde (ss. 51–78). Denver: Love Pub Co.
Mares, L. (1991). Young gifted children.Australia: Hawker-Brownlow Education Press
McRae, C. (2002). Addressing the social and emotional needs of gifted adolescents: Implications for counsellors. Alberta Counsellor, 27(1), 16–21.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative dataanalsis:A sourcebook of new methods. Kaliforniya: Sage.
Moore, M. (2005). Meeting the educational needs of young gifted readers in the regular classroom. Gifted Child Today, 28(4), 40-64.
Morawska, A. ve Sanders, M. R. (2008). Parenting gifted and talented children: What are the key child behaviour and parenting issues? Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 42(9), 819–827.
Margot, K. C. ve Rinn, A. N. (2016). Perfectionism in Gifted Adolescents: A Replication and Extension. Journal of Advanced Academics, 27(3), 190-209.
Neihart,M. (1999). The impact of giftedness on psychological well-being, Roeper Review. 22(1) 10-17.
Neihart, M. ve Olenchak, F.R. (2002). Creatively gifted children. M. Neihart, S. Reis, N.M. Robinson ve S.M. Moon (Ed.), The social and emotional development of gifted children: What do we know? içinde (ss. 165–176). ABD: Prufrock Press,
Parker, W. D. ve Adkins, K. K. (1995) Perfectionism and the gifted. Roeper Review, 17(3), 173–176.
Pfeiffer, S. I. ve Stocking, V. B. (2000). Vulnerabilities of academically gifted students. Special Services in Schools, 16(1/2), 83-93.
Peterson, J.S. (2009). Myth 17: Gifted and talented individuals do not have uniquesocial and emotional needs. Gifted Child Quarterly, 53(4), 280–282.
Reis, S. M. ve Renzulli, J.S. (2004). Current research on thesocial and emotional development of gifted and talented students: Good news and future possibilities. Psychology in the Schools, 41(1), 119–130.
Olszewski-Kubilius, P., Grant, B. ve Seibert, C. (1994). Social support systems and the disadvantaged gifted: A framework for developing programs and services. Roeper Review: A Journal on Gifted Education, 17(1), 20–25.
Olçay-Gül, S. (2017). 6-12 yaş ergenlik öncesi olası davranış sorunlarının yönetimi. S. Vuran (Ed.). 6-12 yaş öğrencilere kurumda akademik olmayan alanlarda destek içinde (s. 122 144). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Olszewski-Kubilius, P., Lee, S. Y. ve Thomson, D. (2014). Family environment and social development in gifted students. Gifted Child Quarterly, 58(3), 199-216.
Tieso, C. L. (2007). Overexcitabilities: A new way to think about talent? Roeper Review, 29(4), 232-239.
Versteynen, L. (2001) Issues in the social and emotional adjustment of gifted children: what does the literature say? The New Zealand Journal of Gifted Education, 13(1), 1-8.
Vialle, W., Heaven, P. C. L. ve Ciarrochi, J. (2007) On being gifted, but sad and misunderstood: Social, emotional, and academic outcomes of gifted students in the wollongong youth study. Educational Research and Evaluation, 13 (6), 569-586.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences]. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yoo, J. E. ve Moon, S. M. (2006). Counseling needs of gifted students: An analysis of intake forms at a university- based counseling center. Gifted Child Quarterly, 50(1), 52-61.
Webb, J. T., Gore, J. L. ve Amend, E. R. (2007). A parent’s guide to gifted children. ABD: Great Potential Press.