İÇSEL VE DIŞSAL İŞ DOYUM DÜZEYLERİ İLE GENEL İŞ DOYUM DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TURİST REHBERLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Turist rehberlerinin içsel ve dışsal iş doyum düzeyleri ile genel iş doyum düzeyi arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amaçlanan bu çalışmada anket tekniği kullanılarak turist rehberleri üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Elde edilen veriler, faktör analizi, güvenirlik analizi, aritmetik ortalama, korelasyon ve regresyon analiz yöntemleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda rehberlerin içsel doyum düzeylerinin yüksek, dışsal doyum düzeylerinin ve genel doyum düzeylerinin ise orta seviyede olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca genel iş doyumunu en fazla etkileyen değişkenin içsel doyum olduğu tespit edilmiştir. Rehberlerin genel iş doyumu maddelerinden en fazla işletme politikaları, sorumluluk ve sosyal hizmet maddelerinden doyum sağladıkları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Genel İş Doyumu, Doyum Düzeyi, İçsel Doyum, Dışsal Doyum, Turist Rehberleri, Turizm

DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN THE LEVELS OF INTRINSIC AND EXTRINSIC JOB SATISFACTION WITH LEVEL OF GENERAL JOB SATISFACTION: AN INVESTIGATION ON TOUR GUIDES

An investigation conducted on tour guides using the questionnaire technique will be presented. This study aims to determine the relationship between the levels of intrinsic and extrinsic job satisfaction with level of general job satisfaction. The collected data were analyzed by using factor analysis, reliability analysis, arithmetic means, correlation and regression analysis. At the end of the study a high levels of intrinsic satisfaction and a mid-level extrinsic and general job satisfaction of the respondents were found. The most affecting variable of the general job satisfaction was intrinsic satisfaction and it is found that the tour guides enjoyed the most satisfaction from company policies, responsibility and social service

Keywords:

Genaral Job Satisfaction, Satisfaction Level, Intrinsic Satisfaction, Extrinsic Satisfaction, Tour Guides, Tourism,

PDF

___

AKÇADAĞ, S., ÖZDEMİR, E. (2005). İnsan kaynakları kapsamında 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde iş tatmini: İstanbul’da yapılan ampirik bir çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (2), 167-193. ss.
AP, J., WONG, K. K. F. (2001). Case study on tour guiding: professionalism, issues and problems. Tourism Management, 22 (5), 551-563. ss.
BATMAN, O. (2003). Türkiye’de profesyonel turist rehberlerinin mesleki sorunlarına yönelik bir araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi,2, 115-132. ss.
BAYRAM, N.(2004). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
BERNAL, J. G., GARGALLO, C. A., MARZO, N. M., RIVERA, T. P. (2005). Job satisfaction: Emprical evidence of gender differences. Women in Management Review, 20 (4), 279-288. ss.
BRIEF, A. P. (1998). Attitudes in and around organizations. Thousands O.: Sage P.
CEYLAN, A., ULUTÜRK, Y. H.(2006). Rol belirsizliği, rol çatışması, iş tatmini ve performans arasındaki ilişkiler. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7 (1), 48-58. ss.
CHEN, L. H. (2008). Job satisfaction among information system (IS) Personel. Computer in Human Behavior, 24 (1), 105-118. ss.
CHEN, Y. J. (2007). Relationships among service orientation, job satisfaction and organizational commitment in the international tourist hotel industry. Journal of American Academy of Business, 11 (2), 71-82. ss.
ÇARIKÇI, İ. H., OKSAY, A. (2004). Örgütsel yapı ve meslek farklılıklarının iş tatmini üzerindeki etkileri: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 157-172. ss.
ÇETİNKANAT, C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve iş doyumu. Ankara: Anı Yay.
DEĞİRMENCİOĞLU, Ö., AHİPAŞAOĞLU, S. (2003). Anadolu’da turizm rehberliği temel bilgileri. 4. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
DİAZ, P. E., PARK, J. (1992). The impact of isolation on hospitality employees’ job satisfaction and job performance. Journal of Hospitality&Tourism Research, 15 (3), 41- 49. ss.
GENÇ, Ö. (1992). Rehberlik eğitimine eleştirel bir yaklaşım. Turizm Eğitimi Konferansı Bildirileri 09-11 Aralık 1992, içinde Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını, 215-217. ss.
GHISELLI, R. F., LALOPA, J. M., BAI, B. (2001). Job satisfaction, life satisfaction and turnover intent: Among food service managers. Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 42 (2), 28-37. ss.
HANÇER, M., GEORGE, R. T. (2003). Job satisfaction of restaurant employees: An emprical investigation using the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Journal of Hospitality&Tourism Research, 27 (1), 85-100. ss.
HIRSCHFELD, R. R. (2000). Does revising the intrinsic and extrinsic subscales of the Minnesota Satisfaction Questionnaire short form make a difference?. Educational and Psychological Measurement, 60 (2), 255-270. ss.
İNCİR, G. (1990). Çalışanların iş doyumu üzerine bir inceleme. Ankara: MPM Yay.
İŞCAN, Ö. F., TİMUROĞLU, M. K. (2007). Örgüt kültürünün iş tatmini üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Atatürk Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 21 (1), 119-135. ss.
KALLEBERG, A. L. (1977). Work values and job rewards: A theory of job satisfaction. American Sociological Review, 42 (1), 124-143. ss.
KARAÇAL, İ., DEMİRTAŞ, N. (2002). 4702 sayılı yasa uygulamalarının turizm rehberliği eğitimine etkisi. Turizm Eğitimi Konferansı Bildirileri 11-13 Aralık 2002, içinde Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını, 173-184. ss.
KARADAĞ, E., BAŞARAN, A., KORKMAZ, T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algıladıkları liderlik biçimleri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 32-45. ss.
LAWLER III, E. E. (1994). Motivation in work organizations. 1st ed. San Francisco: Jossey- Bass Publishers.
ÖRÜCÜ, E., HALAÇOĞLU, İ. M. (2005). Örgütsel bağlılık, iş tatmini ve güçlendirme (yetkilendirme) arasındaki ilişkiler: Eti maden işletmeleri. Bandırma bor ve asit fabrikaları örneği. Balıkesir Sempozyumu Bildirileri 17-20 Kasım 2005, içinde Balıkesir, 107-113. ss.
ÖZCAN, E. D., TAŞKIRAN, E. (2007). İş tatmini, örgüte bağlılık ve işe bağlılık arasındaki ilişkiler: Bir Turizm İşletmesi Üzerinde Araştırma. Çeşme Ulusal Turizm Sempozyumu Bildirileri 21-23 Kasım 2007, içinde İzmir, 514-523. ss.
ÖZDEMİR, F. (2006). Örgütsel iklimin iş tatmin düzeyine etkisi: Tekstil sektöründe bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı.
ÖZDEVECİOĞLU, M. (2003). İş tatmini ve yaşam tatmini arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri 22-24 Mayıs 2003, içinde Afyon, 693-711. ss.
ÖZTUTKU, H. (2007). Yönetici-ast etkileşimi ile iş tatmini arasındaki ilişki. Amme İdaresi Dergisi, 40 (2), 79-98. ss.
ROBBINS, S. P. (1989). Organizational behavior: Concepts, controversies, and applications. 4th Edition, Englewood Cliffs: NJ. Prentice-Hall.
SCHRIESHEIM, C. A., POWERS, K. J., SCANDURA, T. A., GARDINER, C. C., LANKAU, M. J. (1993). Improving construct measurement in management research: Comments and a quantitative approach for assessing the theoretical content adequacy of paper-and-pencil survey-type instruments. Journal of Management, 19 (2), 385-417. ss.
SEVİMLİ, F., İŞCAN, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Üniversitesi, İ.İ.B.F. Akademik Bakış Dergisi, 5 (1-2), 55-64. ss.
SPECTOR, P. E. (1997). Job satisfaction: Application, asssessment, cause and consequences. Thousand Oaks: Sage Publications.
TESTA, M. R. (1999). Satisfaction with organizational vision, job satisfaction and service efforts: An emprical investigation. Leadership & Organization Development Journal, 20 (3), 154-161. ss.
TOKER, B. (2007). Demografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: İzmir’deki beş ve dört yıldızlı otellere yönelik bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1), 92-107. ss.
URAL, A., KILIÇ, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
VIEIRA, J. A. C. (2005). Skill mismatches and job satisfaction. Economic Letters, 89, 39-47. ss.
WEISS, D. J., DAWIS, R. W., ENGLAND, G. W., LOFQUİST, L. H. (1967), Manual for the Minnesota Satisfaction Quesitionnaire. [Erişim Adresi] , [Erişim Tarihi: 05.05.2008].
YAZICIOĞLU, Y., ERDOĞAN, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
YENEN, Ş. (2002). Turist rehberliği eğitiminde, niteliksel ve niceliksel planlamada Turizm Bakanlığı, yüksek öğretim kurumu ve meslek kuruluşları arasında işbirliğinin önemi. Turizm Eğitimi Konferansı Bildirileri 11-13 Aralık 2002, içinde Ankara: Turizm Bakanlığı Yayını. 257-273. ss.
YOUSELF, D. A. (1998). Satisfaction with job security as a predictor of organizational commitment and job performance in a multicultural environment. International Journal of Manpower, 19 (3), 184-194. ss.
ZENGİN, B., BATMAN, O., YILDIRGAN, R. (2004). Seyahat acentalarının turist rehberlerinden beklentilerine yönelik bir araştırma. I. Balıkesir Ulusal Turizm Kongresi Bildirileri 15-16 Nisan 2004, içinde Balıkesir, 366-376. ss.
ZHANG, H., CHOW, Q. I. (2004). Application of importance-performance model in tour guides’ performance: evidence from mainland chinese outbound visitors in Hong Kong. Tourism Management, 25 (1), 81-91. ss.