COVID-19 PANDEMİSİ İLE MÜCADELEDE AŞILARIN KÜRESEL KAMUSAL MAL ÇÖZÜMÜ OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

İnsanlığın elde ettiği bilimsel ve teknolojik birikimlerinden dolayı 21.yy’da bir virüsle baş edememesi pek muhtemel değildi. Ancak 2020 yılı tüm dünyaya yayılan Covid-19 pandemisi ile mücadele etmekle geçmiştir. Ülkelerin uyguladığı tüm tedbirler sadece virüsün belli bir süre yayılmasını önlemiştir. Virüsün etkinliğini kaybedebilmesi için en etkili yol şimdilik aşılar olarak gözükmektedir. Ancak yeterli ve dengeli bir aşılama yapılmadığı takdirde, bu durum pandeminin uzun süre devam etmesine neden olabilecektir. Bu çalışmada Covid-19 aşılarının kamu maliyesi açısından küresel kamusal mallar sınıfına dahil edilerek tedarik sorununun daha etkin ve insani bir şekilde çözülebileceği irdelenmiştir. Çalışmada öncelikle piyasa başarısızlıklarından olan kamu malları kavramı ve devamında küresel kamusal malların temel felsefesi ortaya konulmuştur. Daha sonra Covid-19 pandemisinin küresel ölçekte etkileri ele alınıp, küresel kamusal mallardan sağlık sınıfına dahil olduğu belirtilmiştir. Pandeminin dünyada sosyoekonomik tahribatları ve yıkıcı etkileri veriler ışığında ortaya konulmuştur. Sonuç olarak Covid-19 aşılarının özel mal yerine küresel kamu malı olarak kabul edilmesinin pandeminin etkilerinin en aza indirilmesinde en etkili yöntemlerden biri olacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Covid-19, Küresel Kamusal Mallar, Aşı

EVALUATION OF VACCINES AS A GLOBAL PUBLIC GOODS SOLUTION IN COMBATING THE COVID-19 PANDEMIC

It was unlikely that humanity could not cope with a virus in the 21st century due to its scientific and technological know-how. However, the year 2020 was spent struggling with the Covid-19 pandemic that spread all over the world. All the measures implemented by the countries only prevented the spread of the virus for a certain period of time. The most effective way for the virus to lose its effectiveness seems to be vaccines for now. However, if a sufficient and balanced vaccination is not made, it may cause the pandemic to continue for a long time. In this study, it was examined that the supply problem can be solved in a more effective and humane way by including Covid-19 vaccines in the global public goods class in terms of public finance. In the study, firstly the concept of public goods, which is one of the market failures, and then the basic philosophy of global public goods has been put forward. Later, the global effects of the Covid-19 pandemic were discussed and it has been stated that the methods and tools of combating the pandemic are included in the health class of global public goods. The socioeconomic damages and destructive effects of the pandemic in the world have been revealed in the light of data. As a result, it was concluded that the acceptance of Covid-19 vaccines as a global public good instead of a private good would be one of the most effective methods in minimizing the effects of the pandemic.

Keywords:

Covid-19, Global Public Goods, Vaccine,

PDF

___

AA (2020), “BM Genel Sekreteri Guterres: Aşı Kovid-19 salgınının neden olduğu hasarı geri almayacak”, Anadolu Ajansı, 03.12.2020 (Erişim: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-genel-sekreteri-guterres-asi-kovid-19-salgininin-neden-oldugu-hasari-geri-almayacak/2064770).
BBC News Türkçe (2021), Covid aşısı: Dünyada herkesin aşılanması ne kadar sürecek? 07.04.2021 (Erişim: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56614031)
Conceição, P. (2003), Assessing the Provision Status of Global Public Goods , Providing Global Public Goods, Ed. Inge Kaul, Pedro Conceição, Katell Le Goulven, Ronald U. Mendoza, The United Nations Development Programme, New York Oxford.
Çalışkan, A., Dayıoğlu Erul, R. (2021). Koronavirüs Krizinden Çıkışta Türkiye’de Alınan Ekonomik Önlemler ve Kamu Politikalarını Önemi, Vergi Raporu, 256, (35-58).
Demir O., Esen A. (2021), Covid 19’un Yıkıcı Ekonomik Etkileri ve Türkiye Ekonomisinde Dönüşüm İhtiyacı, Journal Of Emerging Economies And Policy 2021 6(1) 88-105.
Gavi (2021), COVAX Aşı Uygulaması (Erişim: https://www.gavi.org/covax-vaccine-roll-out).
Gedik, M.E. (2020), Küresel Kamusal Mallar: Sağlık ve Salgın Hastalıklar Örneği, Selçuk Zirvesi 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı, (Ed. Gürçay, G. ve Manafidizaji, K.). Konya. 7 Haziran 2020 Ubak Yayınevi, s.146-157.
Gruber, J. (2016), Public Finance and Public Policy, Fifth Edition, Worth Publishers, USA.
IMF (2021a). World economic outlook update, Erişim adresi https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2021/01/26/2021-world-economic-outlook-update
IMF (2021b), World economic outlook: managing divergent recoveries. Erişim adresi https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2021/03/23/world-economic-outlook-april-2021
Jones, S. G. (2003), International Financial Stability and Market Efficiency as a Global Public Good, Providing Global Public Goods, Ed. Inge Kaul, Pedro Conceição, Katell Le Goulven, Ronald U. Mendoza, The United Nations Development Programme, New York Oxford.
Kaul, I., Grunberg I. and Stern A. (1999); Defining Global Public Goods, içinde ed. By, Kaul, I., Grunberg. and Stern A. Global Public Goods: International Cooperation in the 21 st Century, Newyork, 1999.
Kete, H. (2020), Türkiye’de Yenilenebilir Enerji ve Kamu Politikaları, Ekin Yayınevi, Bursa.
Mendez, R. P. (1999); Peace As a Global Public Good , içinde ed. By, Kaul, I., Grunberg. and Stern A. Global Public Goods: International Cooperation in the 21 st Century, Newyork, 1999.
Morrissey, O. W. Te Velde D. and Hewitt A. (2002), “Defining International Public Goods: Conceptual Issues”, International Public Goods: Incentives, Measurement and Financing, Ed. Marco FERRONI and Ashoka MODY, Kluwer Academic Publisher, Boston, London, The World Bank, (Washington D.C., 2002), 31-46.
Ortaç, F.R., (2004), Global Kamu Malları ve Finansmanı, Gazi Kitabevi, Ankara.
Samuelson, P. (1954), The Pure Theory of Public Expenditure. The Review of Economics and Statistics, Vol. 36, No. 4. , pp. 387-389.
Sandler, T. (2001), On Financing Global and International Public Goods, The World Bank Economic Policy and Prospects Group, Policy Research Working Paper: 2638.
Smith, R.D, (2003), Global Public Goods and Health, Bulletin of the World Health Organization, Volume 81, Number 7.
Susam, N. (2019), Kamu Maliyesi –Temel Kavram ve Esaslar-, Beta Yayınları, İstanbul.
T.C. Dışişleri Bakanlığı (2021), Koronavirus Salgınındaki Rol ve Vizyonumuz, (Erişim: https://www.mfa.gov.tr/koronavirus-salginindaki-rol-ve-vizyonumuz-6-11-2020.tr.mfa).
TÜRMOB, (2020), “Korona Salgınının Türkiye Ekonomisine Etkisi: Değerlendirmeler ve Öneriler Raporu”. TÜRMOB Yayınları-503. Nisan 2020.
WHO. (2020), Responding to community spread of covıd-19, interim guidance 7 March 2020., Erişim adresi https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/331421/WHO-COVID-19-Community_Transmission-2020.1-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y
WHO. (2021a), WHO coronavirus (COVID-19) dashboard, Erişim adresi https://covid19.who.int/
WHO. (2021b), COVID-19 - Landscape of novel coronavirus candidate vaccine development worldwide, Erişim adresi https://www.who.int/publications/m/item/draft-landscape-of-covid-19-candidate-vaccines
WHO. (2021c), WHO strategic action and resource requirements to end the acute phase of the COVID-19 pandemic 2021 (Priorities | requirements | a call to action), Erişim adresi https://www.who.int/publications/i/item/who-strategic-action-and-resource-requirements-to-end-the-acute-phase-of-the-covid-19-pandemic-2021
World Bank (2020), Poverty and Shared Prosperity 2020: Reversals of Fortune. Washington, DC: World Bank. doi: 10.1596/978-1-4648-1602-4. License: Creative Commons Attribution CC BY 3.0 IGO.
World Bank. (2021), Updated estimates of the impact of COVID-19 on global poverty. Erişim adresi https://blogs.worldbank.org/opendata/updated-estimates-impact-covid-19-global-poverty-turning-corner-pandemic-2021
WTO (2001), Declaration on The TRIPS Agreement and Public Health, 20 November 2001, (Erişim: https://www.wto.org/english/thewto_e/minist_e/min01_e/mindecl_trips_e.htm)
WTO (2021), Members Discuss TRIPS Waiver Request, Exchange Views on IP Role Amid a Pandemic, 23 February 2021, (Erişim: https://www.wto.org/english/news_e/news21_e/trip_23feb21_e.htm)
Yardım M., Parlak M. (2020), Covıd-19 Pandemisinin Bizi Getirdiği Nokta: Küresel Kamu Malı Kavramı ve Uluslararası Yönetişim ve Finansmanı Konusunda Sorunlar, Sağlık ve Toplum Covıd-19 Özel Sayısı- Temmuz 2020.