ALİ EKBER DİHHODA’NIN HAYATI VE ESERLERİ

İlmi çalışmaları ve özellikle tek başına yaklaşık üç milyondan fazla fişe yazarak hazırladığı Lugatnâme adlı meşhur sözlüğü nedeniyle Fars Dili ve Edebiyatı araştırmacılarının hayran ve minnettar olduğu Ali Ekber Dihhudâ’yı ve eserlerini tanıtmayı amaçlayan bu yazı, ‘Hayatı’ ve ‘Yazı Hayatı ve Eserleri’ olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Ali Ekber Dihhudâ’nın doğumundan ve çevresinden başlanarak gençliğinde siyasi mücadelelelerle ve ileri yaşlarda ilmi çalışmalarla dopdulu geçen hayatı anlatılacaktır. İkinci bölümde ‘Gazeteciliği ve Fıkra Yazarlığı’ bağlığı altında daha çok siyasi mücadele amaçlı yazıp yayınladığı yazılardan; ‘Şairliği’ başlığının ‘Geleneksel Üsluptaki Şiirleri’, ‘Modern İzler Taşıyan Şiirleri’ ve ‘Mizahi ve Halk Şiirleri’ alt başlıkları altında eski usluba yatkınlığı ile modern tarza açıklığından, şiir yazma etkenlerinden bahsedilecektir. Bu bölümde ‘İlim Adamlığı ve İlmi Eserleri’ başlığının altında ‘Biyografi Yazarlığı’ başlığı ile yazdığı biyografilere, ‘Edebiyat İncelemeleri ve Tashihleri’ başlığıyla bir çok divan ve başka tarihi kitap için yaptığı ve ancak bir kısmı yayınlanabilen inceleme ve redaksiyonlarına, ‘Sözlük Çalışmaları’ başlığıyla en büyük eseri olan Lugatnâme’den başka, kendi hazırladığı sözlüklerle tashih ettiği sözlüklere, ve nihayet ‘Çevirileri’ başlığıyla da gençliğinde Fransızcadan yaptığı, ancak yayınlanmayan iki kitap çevirisine değinilecektir

This article aims to intraduce the life and works of Ali Akbar Dihkhoda who is admired by Iranologists due to his studies, especially his dictionary Lugatnameh in which he wrote about three million cards, contains two section ‘His Life’ and ‘His Lectural Life and Works’. In the first section, his life which is full of political conflicts in earlier years and scentific studies in later years will be told. In the second section, under the title of ‘Gazeteciliği ve Fıkra Yazarlığı’, I will talk about his political writings, I will analiyze his aptitude to the classical style and his liberal tendencies to modern style in the subsections, ‘Geleneksel Üsluptaki Şiirleri’, ‘Modern İzler Taşıyan Şiirleri’ and ‘Mizahi ve Halk Şiirleri’. This section will continue with the analysis of biographics that he wrote in the subsection, ‘İlim Adamlığı ve İlmi Eserleri’, more I will focus on his divans and classical books which partly published in the section of ‘Edebiyat İncelemeleri ve Tashihleri’. In the section of ‘Sözlük Çalışmaları’, the paper focuses on his great study, Lugatnamah and other dictionaries that he prepared. And lostly, I will talk about two unpublished books which were translate by him from French