Türkiye’nin Afetlere Hazırlık Politikalarının Toplum Algısı Üzerinden Karşılaştırmalı Analizi: Van-Bitlis İlleri Örneği

Bu araştırmada, Türkiye’nin afetlere hazırlık politikalarının toplum algısı üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, yakın tarihte (2011) afetin yaşandığı Van ile yakın tarihte herhangi bir afetin yaşanmadığı Bitlis ilinde bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Böylelikle afetlere hazırlık politikaları doğrultusunda yapılan uygulamalara yönelik toplum algısının bu iki il arasında herhangi bir farklılık oluşturup oluşturmadığı tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın ana kütlesini her iki ildeki üniversite personeli, örneklemi ise bu iki üniversiteden araştırmaya gönüllü katılım sağlayan personel oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, tanımlayıcı istatistiki analizlerin yanı sıra, faktör, korelasyon, T testi ve ANOVA analizlerine tabi tutulmuştur. Yapılan analizler sonucunda, genel olarak ülkemizdeki afetlere hazırlık politikalarının etkin bir düzeyde olmadığı görülmüştür. Ayrıca, afetin yaşanma durumunun bireylerin afet farkındalığı ve bilinç düzeyini etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarının paydaşlara afete hazırlık konusunda durum tespiti yapma açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bununla birlikte sonuçların politika yapıcılara da yol gösterici bir nitelikte katkı sunması beklenmektedir.

Community Perception Through Comparative Analysis of Turkey's Disaster Preparedness Policy: The Case of Van-Bitlis Provinces

In this research, Turkey's perception of society on disaster preparedness policies aimed comparative study. In this context, a field survey was carried out in Van, where the disaster occurred recently (2011) and in Bitlis, where no recent disaster occurred. Thus, it is aimed to determine whether the perception of society regarding the practices made in line with disaster preparedness policies makes any difference between these two provinces. The sample of the research is composed of the staff of the university in each province and the sample is composed of staff who volunteers to participate in the research from these two universities. Data obtained from the research were subjected descriptive statistical analysis, factor, correlation, T test and ANOVA analysis. As a result of the analysis, it was found that in general in our country to an effective level of disaster preparedness policies. In addition, it was concluded that the living situation of the disaster did not affect the disaster awareness level of the individuals. It is thought that the results of the research will be helpful for the determination of the situation in preparation of disaster for the stakeholders. Nevertheless, the results are expected to contribute to policy-makers as well.

PDF

___

AFAD, (2012), T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 2013 – 2017 Stratejik Planı, http://www.sp.gov.tr/upload/ xSPStratejikPlan/files/9hMGG+afadsp2013-2017.pdf, [Erişim 26 Aralık 2018].
AFAD, (2018a), AFAD Hakkında, https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda, [Erişim 20 Aralık 2018].
AFAD, (2018b), Bitlis ilinde yaşanan heyelan afeti sayısı, Türkiye Afet Bilgi Bankası (TABB) Raporu, https://tabbanaliz.afad.gov.tr/Genel/Raporlar.aspx, [Erişim 16 Aralık 2018].
Akarsu B., Akarsu B., (2019), Bilimsel Araştırma Yöntemleri Bilimsel Araştırma Tasarımı: Nicel, Nitel ve Karma Araştırma Yaklaşımları, Cinius Yayınları, İstanbul, 69ss.
Alkan A., (2015), Bitlis Şehrinin Çevre Sorunları ve Alınması Gereken Önlemler, Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 11-36.
Arıkan R., (2004), Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama, Asil Yayınları, Ankara, 387ss.
Aydın M., (2009), Afet sonrasına yönelik planlama çalışmaları: İzmir örneği, TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 9-11 Ocak, Tepebaşı Kongre ve Sergi Merkezi, İzmir, ss. 115-131.
Azimli Çilingir G., (2018), Türkiye’de uygulanan afet yönetimi politikalarının incelenmesi: yasal düzenlemeler ve Dask, Journal of Resilience, 2(1), 13-21.
Balamir M., (2007), Afet politikası, risk ve planlama, TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Aralık, İMO Kongre ve Kültür Merkezi, Ankara, ss. 31-43.
Bulut Y., Kara M., (2016), Afet yönetiminde toplumun yeri: Hatay’da bir uygulama, Kamu Yönetiminde Değişimin Yönü ve Etkileri (Kayfor 13 Bildiri Kitabı), 15-17 Ekim 2015, Konya, ss.917-937.
CRED, (2018), Natural disasters in 2017: Lower mortality, higher cost, https://cred.be/sites/default/files/adsr_2017.pdf, [Erişim 4 Aralık 2018].
Cohen L., Manion L., Morrison K., (2005), Research methods in education, 5th Edition, Routledge Falmer, New York, Ny, USA., 446ss.
Çelik M.A., Bayram H., Özüpekçe S., (2017), Türkiye’de son 30 yılda (1987-2017) meydana gelen klimatolojik, meteorolojik ve hidrolojik afetler üzerine bir değerlendirme, Uluslararası Coğrafya ve Coğrafya Eğitimi Dergisi, (38), 295-310.
Doğan B., (2015), Türkiye’de afet yönetim politikalarının analizi: paydaşlar, etkinlik ve sorunlar, 6. Kamu Politikaları Çalıştayı, 16- 18 Eylül, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Ekinci R., Büyüksaraç A., Ekinci Y.L., Işık E., (2018), Risk assesment of natural disasters for Bitlis province using fine-kinney method, International Conference on Stem and Educational Sciences, 3-5 May, Muş, Turkey.
Elmastaş N., Özcanlı M., (2010), Bitlis ilinde çığ afet alanlarının tespiti ve çığ risk analizi, TÜCAUM VI. Coğrafya Sempozyumu, 3- 5 Kasım, Ankara Üniversitesi, Ankara, ss.303-313.
Ergünay O., (2009), Afet yönetimi: genel ilkeler, tanımlar, kavramlar, https://www.academia.edu/1983074/Afet_Y%C3 %B6netimi_ Nedir, [Erişim 05 Ocak 2019].
Ergünay O., Özmen B., (2013), Afet yönetimi açısından Van depreminden elde edilen dersler, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 25-27 Eylül, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
Erkal T., Değerliyurt M., (2009), Türkiye’de afet yönetimi, Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
Erkan E.A., (2010), Afet yönetiminde risk azaltma ve Türkiye’de yaşanan sorunlar, DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın No:2812, DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara., 197ss.
Ersoy Ş., (2009), Afetler Çağı!, https://www.researchgate.net/profile/Suekrue_Ersoy/publication/268740404_Afetler_Cagi/links/549 91eba0cf 2519f5a1defa9/Afetler-Cagi.pdf, [Erişim 18 Ocak 2019].
Ertürkmen C., (2006), Afet yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Geyik M., (2014), Afet riski altındaki alanlarda kentsel dönüşüm politikaları: Van örneği, Dünya Şehircilik Kolokyumu, 6-8 Kasım, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Gökçe O., Özden Ş., Demir A., (2008), Türkiye’de afetlerin mekansal ve istatistiksel dağılımı afet belgeleri envanteri, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Afet Etüt ve Hasar Tespit Daire Başkanlığı Ankara, 118ss.
Güler E., (2012), Afet yönetimi cumhuriyet dönemi afet yönetimi mevzuatı ve uygulaması, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Gündoğdu O., (2009), Van ve çevresinin deprem tehlikesi, Van Kent Sempozyumu, 1-3 Ekim, Van.
Işık E., Özlük M.H., (2012), Bitlis ilinin doğal afetler açısından incelenmesi ve öneriler, Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Mühendislik Konferansı, 13-15 Aralık, Dubai.
Işık Ö., Aydınlıoğlu H.M., Koç S., Gündoğdu O., Korkmaz G., Ay A., (2012), Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri, Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 82-123.
Işık E., (2013), Bitlis İlinin Depremselliği, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29(3), 267-273.
İMO, (2010), Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası, http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/ff019c60caaf76b_ek.pdf?tipi=84& turu=X&sube=0, [Erişim 11 Ocak 2019
Kadıoğlu M., Özdamar E., (2008), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi, Yayın No:2, Ankara.
Kadıoğlu M., (2011), Afet yönetimi beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek, T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayınları, Yayın No:65, İstanbul.
Kadıoğlu M., (2012), Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi, Türkiye’nin İklim Değişikliği II. Ulusal Bildiriminin Hazırlanması Projesi Yayını, Ankara, 172ss.
Kalelioğlu E., (2018), Van ovasının iklim özellikleri, Dil Tarih Coğrafya Dergisi, 35(2), 155-166.
Karancı A.N., Kalaycıoğlu S., Başbuğ Erkan B.B., Özden A.T., Çalışkan İ., Özakşehir G., (2011), Tabanlı-Van (23 Ekim 2011) ve Edremit-Van (9 Kasım 2011) Depremleri İnceleme Raporu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Ankara, 74ss.
Karasar N., (1999), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Laçiner V., Yavuz Ö., (2013), Van Depremi Örneğinde Afetler Sonrası Yapılan Yardımlar ve Hukuki Çerçevesi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 114-135.
Macit İ., (2019), Bütünleşik Afet Yönetiminde Sendai Çerçeve Eylem Planının Beklenen Etkisi, Doğal Afet ve Çevre Dergisi, 5(1), 175- 186.
MTA, (2010), Bitlis ili maden ve enerji kaynakları, T.C. Maden Tetkik ve Araştırma Genel Müdürlüğü, http://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/bilgi-merkezi/maden_potansiyel_2010/Bitlis_Madenler.pdf, [Erişim 10 Ocak 2019].
OGM, (2013). Yukarı havza sel kontrolü eylem planı 2013-2017, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, https://www.ogm.gov.tr/ ekutuphane/Yayinlar/Yukar%C4%B1%20Havza%20Sel%20Kontrol%C3%BC%20Eylem%20Plan%C4%B1.pdf, [Erişim 10 Aralık 2018].
Özcan E., (2006), Sel Olayı ve Türkiye, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 35-50.
Özkaya Y., Erat V., (2017), Türkiye’de afetlerin hukuki, kurumsal ve bilimsel izdüşümleri, Belediyelerin Geleceği ve Yeni Yaklaşımlar II.Cilt’in İçinde (Güler M., Turan A.M., Ed.), Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, Şan Ofset, İstanbul, ss. 351-367.
Özkul B., Karaman A.E., (2007), Doğal afetler için risk yönetimi, TMMOB Afet Sempozyumu, 5-7 Aralık, İMO Kongre ve Kültür Merkezi, Ankara, ss.251-260.
Özmen B., Özden T., (2013), Türkiye’nin afet yönetim sistemine ilişkin eleştirel bir değerlendirme, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 49, 1-28.
Özşahin E., (2013), Türkiye’de yaşanmış (1970-2012) doğal afetler üzerine bir değerlendirme, 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 25-27 Eylül, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
Şahin G., (2016), Yerel yönetimlerde afetlere hazırlık ve zarar azaltma sorumlulukları, Kamu Yönetimi Sempozyumu, 5-7 Mayıs, İzmir.
Taştan B., Aydınoğlu A.Ç., (2015), Çoklu afet risk yönetiminde tehlike ve zarar görebilirlik belirlenmesi için gereksinim analizi, Marmara Coğrafya Dergisi, (31), 366-397.
Tercan B., (2018), Türkiye’de afet politikaları ve kentsel dönüşüm, Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 102-120.
TMMOB, (2012), Türkiye’de Deprem Gerçeği ve TMMOB Makine Mühendisleri Odası’nın Önerileri, TMMOB Makine Mühendisleri Odası, http://www1.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/d4419b4a44bde5f_ek.pdf, [Erişim 10 Şubat 2019].
Ulaş Kadıoğlu B., Uncu F., (2018), Disaster Awareness Research in Family Health Centers: The Case of Elazig, Journal of Current Researches on Health Sector, 8(2), 1-10.
URL-1, (2018), General classification, https://www.emdat.be/classification, [Erişim 6 Aralık 2018].
URL-2, (2014), Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Özel İhtisas Komisyonları El Kitabı, T.C. Kalkınma Bakanlığı, http://www.sbb.gov.tr/wpontent/uploads/2018/10/Onuncu_Kalk%C4%B1nma_Plan%C4%B1_%C3%96zel_%C4%B0htisas_Ko misyonlar%C4%B1_El_Kitab%C4%B1.pdf [Erişim 11 Aralık 2018].
URL-3, (2002), 8. Kalkınma Planı, T.C. Kalkınma Bakanlığı, http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/View/769/destek02.pdf, [Erişim 20 Aralık 2018].
URL-4, (2013), 10. Kalkınma Planı, T.C. Kalkınma Bakanlığı, http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/OnuncuKalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf, [Erişim 20 Aralık 2018].
UNISDR, (2009). Terminology on disaster risk reduction, https://www.unisdr.org/files/7817_UNISDRTerminologyEnglish.pdf, [Erişim 15 Ocak 2019].i

ISSN: 2528-9640
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi