Erkan KALIPCI, Volkan BAŞER, Mustafa TÜRKMEN, Nihal GENÇ, HÜSEYİN CÜCE

Türkiye Kıyılarında Deniz Suyu Sıcaklık Değişiminin CBS ile Analizi ve Ekolojik Etkilerinin Değerlendirilmesi

Deniz suyu sıcaklıklarındaki artış sucul canlılarda ekolojik problemlere yol açabilmektedir. Bu düşünceden hareketle yapılançalışmada; Türkiye’nin kıyıları boyunca yaşanan deniz suyu sıcaklığı artış oranları değişimi yıllık bazda irdelenerek, coğrafi bilgisistemi ile değerlendirilmesi yapılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler, Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji GenelMüdürlüğünden temin edilmiştir. 1970- 2019 yılları arasında Karadeniz, Akdeniz, Ege ve Marmara denizi, deniz suyu sıcaklıkverileri irdelenmiş ve 50 yıllık analiz sonuçları ArcGIS ortamında işlenerek deniz suyu sıcaklıkları haritası oluşturulmuştur. Yapılançalışma sonucunda; 1970 yılından 2000 yılına kadar ki süreçte deniz suyu sıcaklığı ortalamalarının değişim trendinin birbirine yakınortalamalarda devam ettiği, 2000-2010 yılları arasında bir önceki dönem periyoduna (1990-1999) oranla Karadeniz’de 0,8°C,Akdeniz’de 0,5°C, Marmara ve Ege denizlerinde 0,4°C‘e deniz suyu sıcaklığı artışı gözlendiği, deniz suyu sıcaklığıortalamalarındaki yükselişin özellikle 2010-2019 döneminde belirginleştiği görülmüştür. 1970-1979 yılları ortalama deniz suyusıcakları ile 2010-2019 yılları ortalama deniz suyu sıcakları karşılaştırıldığında; ortalama deniz suyu sıcaklığının Karadeniz veAkdeniz de 1,2°C, Ege denizinde 0,9°C, Marmara denizinde ise 1,5°C arttığı gözlenmiştir. Deniz suyunda yaşanan bu sıcaklıkartışının ekolojik dengeye olası etkileri tartışılmıştır.

Analysis of Sea Water Temperature Change on The Coast of Turkey with GIS and Evaluation of Its Ecological Effects

An increase in seawater temperatures can cause ecological problems in aquatic organisms. In the study based on this idea; Turkey's sea surface temperatures were examined on an annual basis and determined increase rate which are chancing along the coasts were evaluated with geographic information systems. The data used in the study were obtained from the Turkish State Meteorological Service of the Ministry of Agriculture and Forestry. Between 1970 and 2019, sea surface temperatures of the Black Sea, Mediterranean, Aegean, and Marmara were examined and the 50-year analysis results were processed in the ArcGIS environment and sea surface temperature maps were prepared along the Turkey’s coasts. As a result of the work; sea surface temperatures averages were continued to increase as close to each other with changing trend in the period from 1970 to 2000, The sea surface temperatures were increased by 0.8°C in the Black Sea, 0.5°C in the Mediterranean, 0.4°C in the Marmara and the Aegean seas between the years 2000-2010, compared to the previous period (1990-1999). The increase in sea surface temperatures means were became evident especially in the 2010-2019 period. When the sea surface temperatures averages were compared between 1970-1979 and 2010-2019; It was observed that the sea surface temperatures averages were increased by 1.2 ° C in the Black Sea and the Mediterranean, 0.9 ° C in the Aegean Sea, and 1.5 ° C in the Marmara Sea. The possible effects of this temperature increase in seawater on ecological balance were discussed.

PDF

___

AÇA, (2020), Avrupa Çevre Ajansı, İklim Değişikliği ve Denizler, https://www.eea.europa.eu/tr/isaretler/isaretler-2015/makaleler /iklim-degisikligi-ve-denizler, [Erişim 15 Kasım 2020].
Baser V., Biyik C., (2019), Coastal and marine zone legislation within the concept of land management in Turkey, Survey Review, 51(369), 502-513.
Bengil F., Mavruk S., (2019), Warming in Turkish Seas: Comparative Multidecadal Assessment, Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 19, 51-57.
Bozkurt D., Sen O.L., (2011), Precipitation in the Anatolian Peninsula: sensitivity to increased SSTs in the surrounding seas, Climate Dynamics, 36(3-4), 711-726.
Çakıroğlu A.M., (2019), Karadeniz Türkiye kıyıları deniz suyu yüzey sıcaklıklarının meteorolojik yönden değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
Dabanli I., Şişman E., Güçlü Y.S., (2021), Climate change impacts on sea surface temperature (SST) trend around Turkey seashores, Acta Geophys. https://doi.org/10.1007/s11600-021-00544-2.
Dalğın S., (2009), Deniz suyu sıcaklığı değişimlerinin gösteriminde en uygun enterpolasyon yönteminin belirlenmesi, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 11-15 Mayıs, Ankara.
Demirbaş M., Aydın R., (2020), 21. Yüzyılın en büyük tehdidi: küresel iklim değişikliği, Ecological Life Sciences, 15(4), 163-179.
Demircan M., Arabaci H., Bölük E., Akçakaya A., Ekici M., (2013), İklim normalleri: üç sıcaklık normalinin ilişkileri ve uzamsal dağılımları. III. Türkiye İklim Değişikliği Konferansı-TİKDEK 2013, 3-5 Haziran, İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi, İstanbul.
Demircan M., Çiçek İ., Türkoğlu N., Ekici M., Arabacı H., (2015), Ortalama sıcaklıklardaki türdeşlik kırılmalarının iklim göstergeleriyle ilişkisi, VII. Uluslararası Katılımlı Atmosfer Bilimleri Sempozyumu, 28-30 Nisan, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Diken G., (2020), Antropojenik iklim değişikliğinin balıkçılık ve su ürünleri üzerine etki ve yönetim stratejilerine genel bir bakış, Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(3), 295-303.
FAO, (2008a), Climate Change and Food Safety, http://www.fao.org/, [Erişim 12 Kasım 2020].
FAO, (2008b), Selected issues in fisheries and aquaculture (Part 2), The State of World Fisheries and Aquaculture. http://www.fao.org, [Erişim 10 Kasım 2020].
Fleming L., Broad K., Clement A., Dewailly E., Elmir S., Knap A., Pomponi S.A., Smith S., Solo Gabriele H., Walsh P., (2006), Oceans and human health: emerging public health risks in the marine environment, Marine Pollution Bulletin, 53(10-12), 545- 560.
Girgin S., Akyürek S., Usul N., (2004), Türkiye için coğrafi bilgi sistemi tabanlı su kalitesi veri analiz sistemi geliştirilmesi. 3. Coğrafi Bilgi sistemleri Bilişim Günleri, 6-9 Ekim, İstanbul.
Hereher M.E., (2020), Assessment of climate change impacts on sea surface temperatures and sea level rise-The Arabian Gulf, Climate, 8(4), 50, doi: 10.3390/cli8040050.
Houghton E., (1996), Climate change 1995: The science of climate change: contribution of working group I to the second assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (Vol. 2): Cambridge University Press.
Kılıç A., (2008), Küresel ısınmanın su canlıları üzerine muhtemel etkileri, Kemaliye V. Geleneksel Su Ürünleri Platformu Sempozyum Kitabı, ss.8-11.
Kleypas J.A., Feely R.A., Fabry V.J., Langdon C., Sabine C.L., Robbins L.L., (2005), Impacts of ocean acidification on coral reefs and other marine calcifiers: a guide for future research, Paper presented at the Report of a workshop held, Vol. 18, No. 2005, ss. 20.
Kocataş A., (2005), Oseanoloji: deniz bilimlerine giriş ders kitabı: Ege Üniversitesi Su Ürünleri Kitaplar Serisi No:60, İzmir.
Li L., Cao R., Wei K., Wang W., Chen L., (2019), Adapting climate change challenge: A new vulnerability assessment framework from the global perspective, Journal of Cleaner Production, 217, 216-224.
MGM, (2020), Meteoroloji Genel Müdürlüğü. Türkiye'nin Deniz Suyu Sıcaklıkları. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/ilve-ilceler-istatistik.aspx?k=K. [Erişim 17 Kasım 2020].
MGM, (2021), Meteoroloji Genel Müdürlüğü. https://mgm.gov.tr/deniz/deniz-suyu-sicakligi.aspx, [Erişim 14 Ocak, 2021].
Mol S., Doğruyol H., (2012), The effect of climate change on seafood and their consumption, Journal of FisheriesSciences. com, 6(4), 341-356.
Öztürk B., Turan C., Özsoy E., Öztürk H., Güven K., Algan N., (2017), 2017 Yılı Türkiye denizleri raporu, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 45ss.
Sağlam N.E., Düzgüneş E., Balık İ., (2008), Küresel isınma ve iklim değişikliği, Su Ürünleri Dergisi, 25(1), 89-94.
Savci S., Bağdatlı M., (2015), İçme sularındaki bazı ağır metallerin (Ni, Mn, Cu) CBS yardımıyla mekansal analizleri: Türkiye’nin Anadolu Bölgesinden Örnek Bir Çalışma, Uluslar. Hakemli Müh. ve Fen Bil. Der, 4, 65-78.
Şişman E., (2019), Ege ve Akdeniz kıyılarında seçilen istasyonlarda deniz suyu sıcaklıkları için soğuma dönemi trend analizleri, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 291-304.
Şişman E., (2021), Power law characteristics of trend analysis in Turkey, Theor Appl Climatol, 143, 1529–1541.
Tirado M.C., Clarke R., Jaykus L., McQuatters-Gollop A., Frank J., (2010), Climate change and food safety: A review, Food Research International, 43(7), 1745-1765.
TUİK, (2020), Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr/, [Erişim 14 Ocak 2021].

ISSN: 2528-9640
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi