Atık Döküm Kumları İçin Uygun Bertaraf Yönteminin Maliyet Analizi ile Belirlenmesi: Bursa Örneği

Türkiye’nin büyük ilk 500 sanayi kuruluşu içinde yer alan dökümhaneler, üretim prosesi sonrasında atık döküm kumlarının sürekli oluştuğu sektörlerdendir. Ekonomik değeri olan atık döküm kumları ülkemiz koşullarında yeterince değerlendirilemediğinden, fabrika alanlarında biriktirilmekte ya da düzenli depolama sahalarına gönderilerek geri kazanım sürecine dahil edilemeden heba edilmektedir. Oysaki genelde tehlikesiz türde olan atık döküm kumları, uygun şekilde yönetildiklerinde asfalt üretiminde agrega yerine alternatif hammadde olarak kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, Bursa ili Nilüfer ilçesinde yer alan 46.200 ton üretim kapasiteli bir dökümhaneden kaynaklanan atık döküm kumlarının direkt düzenli depolama sahasında bertaraf edilmesi yerine, çimento fabrikası ve asfalt plent tesisine gönderilerek geri kazanılması ve alternatif hammadde olarak kullanılmasının çevresel ve ekonomik değerlendirilmesi yapılmıştır. Atık döküm kumlarının nakliye dahil olmak üzere düzenli depolama sahasına gönderilmesi durumunda 851.989 TL (163.844 $), çimento fabrikasına gönderilmesi durumunda 1.097.620 TL (211.081 $) ve asfalt plent tesislerine gönderilmesi durumunda ise 35.431 TL (6.814 $) bertaraf maliyetinin olacağı hesaplamalar sonucunda bulunmuştur. Dökümhane için en ekonomik yöntemin asfalt plent tesisi olduğu belirlenmiş olup, bertaraf maliyetlerinin en aza indirilmesi ile atık döküm kumlarının üretildikleri yere en yakın ve en uygun tesise en hızlı şekilde gönderilerek hava, su ve toprak kirliliğine neden olan fabrika sahalarındaki uzun süre depolamaların önleneceği düşünülmektedir.

Determination of Proper Disposal Method for Waste Casting Sands by Cost Analysis: Bursa Sample

Foundries located in Turkey’s first major 500 industrial companies, are among the sectors where waste foundry sands continuously existed. Waste foundry sands have economic value, but they are being accumulated in the foundry areas or send to landfills without being included in the recovery process, due to not being evaluated enough in our country’s conditions. However, waste foundry sands which are generally non-hazardous can be used as alternative raw material instead of aggregate in asphalt production when adequately managed. In this study, environmental and economic evaluation has been made for waste foundry sands from a foundry with a production capacity of 46.200 tons in Nilüfer, Bursa, which has been sent to landfill, cement factories and asphalt plant to be recycled or used as raw material instead of being sent directly for disposal. The cost of disposal, including the transportation of waste foundry sand to the landfill site is calculated at 851.989 TL (163.844 $), in case it is sent to cement factory it is 1.097.620 TL (211.081 $), and if it is sent to asphalt plant facilities, it costs 35.431 TL (6.814 $). This study determined that the most economical method for the foundry is asphalt plant and that long-term storage in the foundry which causes air, water and soil pollution can be prevented by minimizing disposal costs and sending waste foundry sands to the nearest and the most appropriate facility.

PDF

___

Akbulut H., Gürer C., (2006), Atık mermerlerin asfalt kaplamalarda agrega olarak değerlendirilmesi, İMO Teknik Dergi, 261, 3943- 3960.
Aktaş B., Karaşahin M., Gürer C., Uz V.E., (2011), Shingle atıklarının asfalt betonu kaplamalar içerisinde kullanımının araştırılması, e-Journal of New World Sciences Acamedy, 6, 1306-3111.
Apay A.C., Özkan Ö., Yılmaz C., (2011), Alternatif yakıt ürünlerinin klinker üretiminde kullanımına bir örnek: Akçansa Büyükçekmece Çimento Fabrikası, New World Sciences Academy, 6(4), 1306-3111.
Bakış R., Koyuncu H., Demirbaş Y., (2006), An investigation of waste foundry sand in asphalt concrete mixtures, Waste Management & Research, 24, 269-274.
Çoban Z., (2016), Endüstriyel simbiyoz ve uygulamaları, Bitirme Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Dyer P.P.O.L., Geimba de Lima M., Klinsky L.M.G., Silva S.A., Coppio G.J.L., (2018), Environmental characterization of foundry waste sand (WFS) in hot mix, Construction and Building Materials,171, 474-484.
Gedik A., (2008), Utilization of waste foundry sand as highway material, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Huang Y., Bird R.N., Heidrich O., (2007), A review of the use of recycled solid waste materials in asphalt pavements, Resources Conservation and Recycling, 52, 58-73.
Karacasu M., Bilgiç Ş., (2009), Atık lastik katkısının sıcak asfalt özelliklerine etkisi, ESOGÜ Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(2), 45-64.
Khatib J.M., Herki B.A., Kenai S., (2013), Capillarity of concrete incorporating waste foundry sand, Construction and Building Materials, 47, 867-871.
Miller E., Bahia H.U., Benson C., Khatri A., Braham A., (2001), Utilization of waste foundry sand in hot mix asphalt mixtures, AFS Transactions, 1(103), 1-15.
Morova N., Terzi S., (2015), Kolemanit atıkların sıcak karışım asfalt betonda agrega olarak değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19(2), 8-15.
Polat M.Ö., (2013), Bitümlü sıcak karışımların çevresel yaşam döngüsü analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Kocaeli.
URL-1 (2010), Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik, R.G. Tarihi: 08.06.2010, R.G.
Sayısı:27605, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.14026& MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=, [Erişim 04 Ekim 2018].
URL-2, (2017), Sıfır Atık Kitapçığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara. http://webdosya.csb.gov.tr/db/sifiratik/menu/kitapcik_ 20180604103105.pdf, [Erişim 20 Ekim 2018].
URL-3, (2017), Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu, http://www.iso500.org.tr/500-buyuk-sanayi-kurulusu/2017/, [Erişim 05 Kasım 2018].
URL-4, (2018), Türkdöküm, Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği, İstanbul. http://tudoksad.org.tr/upload/files/tu%CC%88rkdo%CC %88ku%CC%88m_47_web.pdf, [Erişim 11 Kasım 2018].
URL-5, (2012), Türkiye’de Sanayiden Kaynaklanan Tehlikeli Atıkların Yönetiminin İyileştirilmesi Döküm Sektörü Rehber Doküman, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, https://webdosya.csb.gov.tr/csb/dokumanlar/cygm0034.pdf, [Erişim 05 Kasım 2018].
URL-6, (2018), Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, Bursa. http://www.btso.org.tr/?page=members/members.asp, [Erişim 12 Kasım 2018].
URL-7, (2018), Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara. https://eizin.cevre.gov.tr/Rapor/BelgeArama.aspx, [Erişim 12 Kasım 2018].
URL-8, (2015), Atık Yönetimi Yönetmeliği, R.G. Tarihi: 02.04.2015, R.G. Sayısı:29314, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm, [Erişim 04 Ekim 2018].
URL-9, (2002), Beneficial Reuse of Foundry Sands: A Review of State Practices and Regulations, Sector Strategies Division Office of Policy, Economics, and Innovation, U.S. Environmental Protection Agency, Washington DC. https://nepis.epa.gov/Exe/ ZyNET.exe/9101ZMM6.TXT, [Erişim 13 Kasım 2018].
URL-10, (2016), Asphalt in Figures 2016, European Asphalt Pavement Association, Belçika. https://eapa.org/wp-content/uploads/ 2018/07/2016.pdf, [Erişim 17 Ekim 2018].
URL-11, (2018), Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Bursa. http://bursa.csb.gov.tr/quot-ced-gerekli-degildir-quot-ilani-duyuru2461, [Erişim 29 Ekim 2018].
URL-12, (2015), 240 ton/saat Kapasiteli Asfalt Plent Tesisi Proje Tanıtım Dosyası, BURÇED, Bursa, http://eced.csb.gov.tr/, [Erişim 31 Ocak 2015].
URL-13, (2018), 2018 Yılı Mali Gelir Tarifesi, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa. https://www.bursa.bel.tr/dosyalar/birimek/ 180803111155_Gelir-Tarifesi_ 03.08.2018.pdf, [Erişim 29 Ekim 2018].
URL-14, (2018), https://yekmaden.com/, [Erişim 26 Ekim 2018].
URL-15, (2011), Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği, R.G. Tarihi: 17.06.2011, R.G. Sayısı:27967, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110617-9.htm, [Erişim 04 Ekim 2018].
Üstünkol F.M., Turabi A., (2009), Endüstriyel atıkların karayolu üstyapısında değerlendirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11(1), 15-27.
Yazoghli-Marzouk O., Vulcano-greullet N., Cantegrit L., Friteyre L., Jullien A., (2014), Recycling foundry sand in road constructionfield assessment, Construction and Building Materials, 61, 69-78.

ISSN: 2528-9640
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2015
Yayıncı: Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi