SPIRITUAL COUNSELLING AND CARE SERVICES OF THE PRESIDENCY OF RELIGIOUS AFFAIRS IN HOSPITALS IN TURKEY (1995-2015): LIMITATIONS AND A PROPOSAL FOR A TRAINING PROGRAM

Gerek kurumsal uygulamalar gerekse akademik araştırmalarbağlamında Türkiye'deki mânevî danışmanlık ve rehberlikhizmetlerine gösterilen pozitif ilgi her geçen gün artmaktadır.Adı geçen alandaki kurumsal hizmetlerde ön planaçıkan kamu kurumu ise din alanında kamusal bir otorite olanDiyanet İşleri Başkanlığı'dır. Sağlık Bakanlığı ile yapılanhizmet işbirliği protokolü kapsamında Başkanlık tarafındanhastanelerde mânevî danışmanlık ve rehberlik hizmetlerininverilmeye başlanmasıyla birlikte mânevî danışmanın eğitimikonusu da gündeme gelmiştir. Makalede öncelikle Başkanlı- ğın hastanelerde mânevî danışmanlık ve rehberlik hizmetlerindekisınırlılıkları belirtilmiştir. Daha sonra ise, Türkiye'dekihastanelerde uygulanmaya yeni başlanan mânevîdanışmanlık ve rehberlik hizmetlerinde çalışacak mânevîdanışmanların temel ve özel alan yeterliliklerinin arttırılması- na yönelik din psikolojisi ve klinik psikoloji perspektifi nden modüler sisteme dayalı kapsamlı biçimde geliştirilen sertifi -kalı bir eğitim programı sunulmuştur.

DİYANET İ?LERİ BA?KANLIĞI'NIN HASTANELERDEKİ MÂNEVÎ DANI?MANLIK VE REHBERLİK HİZMETLERİ (1995-2015): SINIRLILIKLAR VE BİR EĞİTİM PROGRAMI ÖNERİS

The positive interest in the spiritual counselling and care services in Turkey is increasing day by day in the context of both institutional practices and academic researches. The leading public institution in institutional services, regarding the mentioned fi eld is the Presidency of Religious Affairs, which is a public authority in the fi eld of religion. Within the scope of the service cooperation protocol concluded with the Ministry of Health, the training of spiritual counsellors has become an action item on the agenda since the Presidency of Religious Affairs started to provide spiritual counselling and care services in the hospitals. In the article, fi rst, the limitations of spiritual counselling and care services of the Presidency of Religious Affairs in the hospitals are emphasized. Thereafter, a certifi cated and comprehensive training program was suggested, based on a modular system from the perspective of the psychology of religion and clinical psychology in order to increase basic and specifi c qualifi cations of the spiritual counsellor who will work for the spiritual counselling and care services, which have been recently provided in hospitals in Turkey.

PDF

___

Ağılkaya Şahin, Zuhal, "Hıristiyan Gelenekte Mânevî Bakımın Teorik Te- melleri", Spiritual Psychology and Counseling, sy. 1, 47-77, İstanbul 2016. (http://dx.doi.org/10.12738/ spc.2016.1.0002). [Erişim: Mart 2016].
Alkan, Cevat, "Modüler Programlama ve Türkiye'de Uygulaması", Anka- ra Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, c. 22, sy. 1, 13-22, Ankara 1989.
Alkan, Cevat; Teker, Necmettin, Programlı Öğretim: Değişik Teknolojiler ve Türkiye'deki Uygulama, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1992.
Altaş, Nurullah, "Hastanelerde Dinî danışmanlık Hizmetleri: Türkiye Uy- gulaması Üzerine Deneysel Bir Araştırma", Ankara Üniversitesi İla- hiyat Fakültesi Dergisi, sy. 39, 599-659, Ankara 1999.
Altaş, Nurullah, "Hastanelerde Dinî danışmanlık Hizmetleri", Dinî danış- manlık ve Din Hizmetleri, editör Nurullah Altaş - Mustafa Köylü, ss. 155-169. Ensar Neşriyat, İstanbul 2014.
Amerikan Sağlık Hizmeti Uzmanları Enstitüsü / American Institute of He- alth Care Professionals-[AIHCP], (http://aihcp.net/spiritual-counse- ling-certifi cation). [Erişim: Ekim 2015].
Apaydın, Halil; Eker, Rukiye, "Din Görevlilerinde Meslekî Tükenmişlik: Kahramanmaraş Örneği", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. 15, sy. 1, 207-234, Samsun 2015.
Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar, "Vâizlerde Aranacak Temel Yeterlilikler Üzeri- ne", Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 8, sy. 2, 17-24, Sivas 2004.
Aytürk, Nihat; Çelik, Yaşar; Şahinarslan, Enver, "Diyanet İşleri Başkanlığı Teşkilât Tarihçesi (1924-1988)", Diyanet Dergisi, c. 25, sy. 1, 31-66, Ankara 1989.
Ballard, Paul H.; Pritchard, John L, Practical Theology in Action: Christian Thinking in the Service of Church and Society, 2. Edition. SPCK-Lib- rary of Ministry. London 2006.
Başar, Serpil, "Diyanet İşleri Başkanlığı'nın Yürüttüğü Cami Dışı Din Hizmetleri Kapsamında Hastanelerde Din Hizmeti İhtiyacı", I. Din Hizmetleri Sempozyumu, editör M. Bulut, ss. 620-646. Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2008.
Blanton-Peale Enstitüsü ve Danışmanlık Merkezi / The Blanton-Peale Institute and Counseling Center, (http://www.blantonpeale.org), [Eri- şim: Şubat 2016].
Bülbül, Mustafa, "Almanya'da Hastanelerde Yapılan Mânevî Bakım (Din) Hizmeti", Vaaz ve Vâizlik Sempozyumu-I, editör Hasan Kamil Yıl- maz ve ark., ss. 590-630, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2013.
Cashwell, Craig S.; Young, J. Scott, Integrating Spirituality and Religion into Counseling: A Guide to Competent Practice. 2. Edition. Ameri- can Counseling Association Press, Alexandria 2011.
Cobb, Mark, The Hospital Chaplain's Handbook: A Guide for Good Prac- tice. Canterbury Press, Norwich 2005.
Çetinkaya, Bengü; Altundağ, Sebahat; Azak, Arife, "Mânevî Bakım ve Hemşirelik", Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, c. 8, sy. 1, 47-50. Aydın 2007.
Danışmanlık Enstitüsü / Institute of Counselling-[IC], (http://www.institu- teofcounselling. org.uk), [Erişim: Eylül 2015].
De Bruijn, Elly, "Modular Vocational Education and Training in Scotland and the Netherlands: Between Specifi city and Coherence", Compara- tive Education, c. 31, sy. 1, 83-100, 1995.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Hastanelerde Din ve Moral Hizmetleri Yurtdışı Uygulama Raporu ve Yurtiçi Uygulaması Araştırma Sonuçları. Ya- yınlanmamış Rapor. İrşat Hizmetleri Şube Müdürlüğü, Ankara 1995.
Diyanet İşleri Başkanlığı, Kuruluş ve Tarihi Gelişim, (http://www.diyanet. gov.tr), [Erişim: Ocak 2016].
Easton, Kristen L.; Andrews, Jonathan C., "The Roles of the Pastor in the Interdisciplinary Rehabilitation Team", Rehabilitation Nursing, c. 25, sy. 1, 10-12, 2000.
Ergül, Şafak; Bayık, Ayla, "Hemşirelik ve Mânevî Bakım", Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, c. 8, sy. 1, 37-45, Sivas 2004.
Gürtaş, Ahmet, "Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Merkezleri ve Hizmet İçi Eğitim Faaliyetleri", II. Din Şurası: Tebliğ ve müzakereleri-II, (ss. 566-571). Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2003.
Karagül, Arslan, "Mânevî Bakım: Anlamı, Önemi, Yöntemi ve Eğitimi (Hollanda Örneği)", Dini Araştırmalar, c. 15, sy. 40, 5-27, Ankara 2012.
Karaman, Fikret, "Diyanet İşleri Başkanlığı'na Eleman Hazırlama Politi- kası", II. Din Şurası: Tebliğ ve müzakereleri-II, (ss. 433-439). Diya- net İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2003.
Kayadibi, Fahri, "Diyanet İşleri Başkanlığı Personelinin Eğitim ve Bilgi Seviyesinin Yükseltilmesi", II. Din Şurası: Tebliğ ve müzakereleri-II, (ss. 426-432). Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2003.
Kostak, Melahat A., "Hemşirelik Bakımının Mânevî Boyutu", Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, c. 2, sy. 6, 105-115, Elazığ 2007.
Koç, Mustafa, "Modern Bir İmkân Olarak 'Din Hizmetlerinde Kişisel Ge- lişim' Yaklaşımı: Diyanet İşleri Başkanlığı Personeli Üzerine Uygu- lamalı Bir Model Önerisi", Değerler Eğitimi Dergisi, c. 11, sy. 26, 149-183, İstanbul 2013.
Lake, Frank, Clinical Theology: A Theological and Psychiatric Basis to Clinical Pastoral Care, Darton, Longman & Todd, London 1994.
Lyall, David, Integrity of Pastoral Care. SPCK-Library of Ministry, Lon- don 2001.
Medland, Jacqueline; Howard-Ruben, Josie; Whitaker, Elizabeth, "Foste- ring Psychosocial Wellness in Oncology Nurses: Addressing Burnout and Social Support in the Workplace", Oncology Nursing Forum, c. 31, sy. 1, 47-54, 2004.
Nazlım, Yusuf, Hastanelerde Mânevî Destek Hizmetleri Çalıştayı Sunusu, (22 Aralık 2015), Ankara 2015.
Nazlım, Yusuf, Sağlık Tesislerinde Mânevî Destek Hizmetleri Bilgi Notu, Yayınlanmamış Not, D.İ.B. Sosyal ve Kültürel İçerikli Din Hizmetle- ri Daire Başkanlığı. (31.12.2015), Ankara 2015.
Ok, Üzeyr, "Dini Danışmanlık: Tanımı ve Tarihi", Dinî danışmanlık ve Din Hizmetleri, Nurullah Altaş - Mustafa Köylü, (ss. 35-54), Ensar Neşriyat, İstanbul 2014.
Orallı, Levent Ersin, T.C. 1982 Anayasası, Platin Yay., İstanbul 2006.
Özen, Yener, "Tanrı-Sen ve Ben Üçümüzün Yolu: Pastoral Psikoloji ve Da- nışmanlığın Gerekliliği Üzerine", Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. 10, sy. 2, 41-57, Samsun 2010.
Özkan, Hasan Hüseyin, "Öğrenme Öğretme Modelleri Açısından Modüler Öğretim", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 6, sy. 2, 117-128, Erzurum 2005.
Resmi Gazete, 17 Haziran 2014 Salı, Sayı: 29033. Başbakanlık (Diyanet İşleri Başkanlığı)-Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönet- meliği, (http://www.resmigazete.gov.tr), [Erişim: Ocak 2016], Anka- ra 2014.
Rose, Jessica, Psychology for Pastoral Contexts: A Handbook. London: SCM Press, London 2013.
Rowold, Jens, "Effects of Transactional and Transformational Leadership of Pastors", Pastoral Psychology, c. 56, sy. 4, 403-411, 2008.
Seyyar, Ali, Dünyada ve Türkiye'de Manevî Bakım Hukuku, (http://www. mânevîbakim.com), [Erişim: Mart 2016], 2014.
Shafranske, Edward. P., "The Psychology of Religion in Clinical and Counseling Psychology", Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, editör R. F. Paloutzian & C. L. Park, (ss. 496-514). The Guilford Press, New York - London 2005.
Söylev, Ömer Faruk, "Psikolojik Yardım Hizmetleri Bağlamında Türki- ye'de Dinî Danışma Ve Rehberlik", İslâm Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, c. 1, sy. 2, 287-308, Kütahya 2015.
Şirin, Turgay, Dini Danışma ve Rehberlik: İhsan Modeli Mânevî Danış- manlık, Mim Akademi Yay., İstanbul 2014.
Taş, Kemalettin, Türk Halkının Gözüyle Diyanet. İz Yay., İstanbul 2002.
Threlfall-Holmes, Miranda; Newitt, M., Being a Chaplain, SPCK-Library of Ministry, London 2011.
Topuz, İlhan, Din Görevlilerinin Manevî Danışmanlık Yeterlilikleri. Manas Yay., Isparta 2014.
VandeCreek, Larry, "Mahalle Papazlarının Hastanede Yatan Kilise Üyele- rine Yönelik Dua Vâizliği", (çev. Ali Rıza Aydın), Dinbilimleri Aka- demik Araştırma Dergisi, c. 3, sy. 1, 153-167, Samsun 2003.
Woodruff, C. Roy, "Pastoral Counselling: An American Perspective", Bri- tish Journal of Guidance and Counselling, c. 30, sy. 1, 93-101, 2002.
Yılgın, Mehmet, "Diyanet İşleri Başkanlığı Hizmet İçi Din Eğitimi", IV. Din Şurası: Tebliğ ve Müzakereleri, (ss. 771-784), Diyanet İşleri Baş- kanlığı Yay., Ankara 2009.
Yutsyavichene, Paul. A., Theory and Practice of Modular Training, Shvie- sa Press, Kaunas 1989.