ELMALILI M. HAMDİ YAZIR’IN İLMÎ TEFSİR ANLAYIŞI
Elmalılı, tefsirinde felsefî meselelere ve ilmi tefsir örneklerine çokça yer vermiştir. Aklî bir zaruret olmadıkça ayetleri önce zahiri manada anlamaya çaba göstermiştir. Tefsirine ilmî ve felsefî açıdan başka tefsirlerde bulunmayacak bir hususiyet kazandırmıştır. Elmalılı’ya göre Allah Teâlâ’nın iki türlü ayeti vardır. Birisi varlık kitabı, diğeri de indirilmiş kitaptaki sözlü ayetlerdir. Ona göre zat ve sıfata, ilahi ahkâm ve iradelere delalet ettiklerinden dolayı, bunların ikisi de ayet olarak isimlendirilmiştir. Bu iki kitap ve bu iki tür ayet, karşılıklı olarak bir diğerinin şerh ve tefsiridir. Bazı ayetleri tefsir ederken Kur’an’ın kâinata dair aydınlatmalarının çağımızın astronomi fikrinin çok yükse- ğinde olduğunu vurgulamıştır. Kur’an’ın içerdiği ilmi tefsirin ümmi bir peygamberin bilmesi mümkün olmayan bir mucizesi olduğunu iddia etmiştir. Kur’an’ın gelecekte meydana gelen, onun nüzulünden sonra açığa çıkan nice önemli ilmî mucizeleri içinde taşıdığı anlayışını benimsemiştir. Allah’ın kelâmını, yarattığı varlıklara bakarak, dış ve iç dünyadaki ayetlerini tefekkür ederek ve inceleyerek anlamaya çalışmanın, Kur’an’ın nazar ve tefekkür emirlerinin bir gereği olduğunu kabul etmiştir.
Anahtar Kelimeler:
Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, İ‘câz, Mucize, Tefsir, İlmî tefsir
___
- الغزالي، أبو حامد محمد، جواهر القرآن، دار الفكر اللبناني، بيروت 1992.
- القسطاس المستقيم، المطبعة العلمية، دمشق 1993.
- إحياء علوم الدين، دار نهر النيل، مصر، بدون تاريخ.
- المنقذ من الضلال، (ضمن مجموعة رسائل الإمام الغزالي)، دار الفكر، 1996.
- تهافت الفلاسفة، شك. سليمان دنيا، دار المعارف، القاهرة، الطبعة 7، لا يوجد تاريخ.
- الذهبي، محمد حسين، التفسير والمفسرون، مكتبة وهبي، القاهرة 1989.
- الزرقاني عبد العظيم، مناهل العرفان، دار الفكر، بيروت 1988.
- Albayrak, Halis, “Elmalılı M. Hamdi Yazır’ın Tefsir Anlayışı”, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozyumu, 4-6 Eylül 1991, 1993.
- Albayrak, İsmail, Klasik Modernizmde Kur’an’a Yaklaşımlar, Ensar Neşriyat, İstanbul 2004.
- Bolay, Süleyman Hayri, “Bir Filozof Müfessir, M. Hamdi Yazır”, Milli Eğitim ve Kültür, yıl 4, sayı 15, Mayıs 1982, Ankara 1982.
- Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, DİB Yayınları, Ankara 1988.
- Ersöz, İsmet, “Elmalılı Hamdi Yazır ve Tefsirinin Özellikleri”, Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır Sempozyumu, 4-6 Eylül 1991, 1993.
- Güven, Mustafa, “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Tefsir Anlayışındaki Modernlik Unsurları ve Bu Bağlamda Muhammed Abduh’a Yönelttiği Eleştiriler -Fîl Sûresi Örneği-”, EKEV Akademi Dergisi, 2015, cilt: XIX, sayı: 61.
- el-Hulî, Emin, Kur’an Tefsirinde Yeni Bir Metod, çev: Mevlüt Güngör, Kur’an Kitaplığı, İstanbul 1995.
- Jansen, J. J. G. Kur’an’a Bilimsel Filolojik Pratik Yaklaşımlar, çev. Halilrahman Açar, Fecr Yayınevi, Ankara 1993.
- Kırca, Celal, Kur’an-ı Kerim ve Modern İlimler, Marifet Yayınları, İstanbul 1981.
- Özel, Recep Orhan, “Elmalılı Hamdi Yazır’ın Bilimsel Tefsir Anlayışı”, Osmanlı Toplumunda Kur’an Kültürü ve Tefsir Çalışmaları -II-, 2013.
- Paul Janet – Gabriel Seailles, Metalib ve Mezahib, çev: Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Eser Neşriyat, İstanbul 1978.
- Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşriyat, İstanbul, t.y.
- Meşrutiyetten Cumhuriyete Makaleler, haz. A. Cüneyd Köksal, Murat Kaya, Klasik Yayınları, II. Baskı, İstanbul 2013.
- ISSN: 2687-4547
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Diyanet İşleri Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
İŞLENMİŞ ALTININ VADELİ VEYA TAKSİTLİ SATIŞININ HÜKMÜ
MÜCTEHİDLERİN İSTİKBAL-İ KIBLE HÜKMÜNÜ BAKARA SURESİ 144. AYET-İ KERİMEDEN İSTİNBÂT VE İSTİDLÂLLERİ
ELMALILI M. HAMDİ YAZIR’IN İLMÎ TEFSİR ANLAYIŞI
KİNDÎ, FELSEFEYİ KABULÜ VE KONUMLANDIRMASI
BATI’NIN BİTMEYEN SANAL KORKUSU: İSLAMOFOBİ