Türk Edebiyatında Manzum Meşâyih Silsile-nâmeleri Tasavvufî Silsile-nâmeler - Tarikat Silsile-nâmeleri

Dinî ilimlerden hüsn-i hatta, tarikat meşâyihinden hanedanlara varıncaya kadar geniş bir sahada kullanım imkânı bulmuş olan silsile-nâmeler, neslin veya nakledilen bilgilerin kesintisiz ve bozulmadan devamını göstermesi bakımından önemli birer belgedir. Hadis ilmindeki isnad/sened geleneğinden etkilendiği tahmin edilen meşâyih tarikat silsile-nâmeleri de bu çerçevede tarikatın kesintisiz bir şekilde Hz. Peygamber’e bağlandığını gösteren birer belge niteliği göstermektedir. Tasavvuf kültürü içerisinde manzum, mensur, manzummensur olmak üzere üç şekilde kaleme alınmış meşâyih silsilenâmeleri içerisinde manzum örnekler makalemize konu olarak seçilmiştir. Bu doğrultuda tespit ettiğimiz Türk edebiyatındaki 51 farklı şaire ait 60’ı Türkçe, 3’ü Farsça manzum meşâyih silsile-nâmesinin en eski iki örneğinin XV. yüzyılda Farsça olarak kaleme alındığı; Türkçe manzumelerin XVII, XVIII ve XIX. yüzyıllarda yoğunluk kazandığı görülmektedir. Manzum meşâyih silsile-nâmelerinde kaside ve mesnevi nazım şekillerinin daha çok tercih edildiği, bunlarda beyit sayılarının 7 ila 2871 arasında değiştiği; 33+1 silsile-nâmenin Halvetiyye, 12+1 silsile-nâmenin de Nakşibendiyye tarikatı ve şubeleriyle ilgili olduğu anlaşılmıştır. Didaktik nitelikte olan silsilenâmeler aracılığıyla aslında her şair, kendi tarikatının övgüsünü ve propagandasını yapmaktadır. Bu nedenle tamamı tarikat ehli olan bu şairler, manzumelerinde aruz ölçüsü kullanmaya özen göstermişler, hezec ve remel bahirlerini daha yoğun olarak kullanmışlardır. Bazı silsile-nâmelerde başka türlere de örnek oluşturacak özellikler bulunduğu gözlenmiştir. Çalışmamızda, manzum meşâyih silsile-nâmelerinin ortak özellikleri tespit edilmeye çalışılmış, her bir şairin meşâyih silsile-nâmeleri hakkında kısa bilgiler verilmiş ve yazma nüshalarının bulunduğu kütüphane kayıtları aktarılmıştır.

Verse Silsile-names of the Sheikhs in Turkish Literature Sufi Silsile-names - Silsile-names of Cults

Silsile-names, which have found the opportunity to be used in a wide range of fields from religious sciences to calligraphy, from cult sheikhs to dynasties, are important documents in terms of showing the uninterrupted and undistorted continuation of the generation or the transmitted information. Silsile-names of the sheikhs cult , which are estimated to be influenced by the tradition of isnad/sened in the science of hadith, also show the quality of documents showing that the cult was uninterruptedly connected to the Prophet. Silsile-names of the sheikhs were written in three ways as verse, prose and verse-prose within the Sufi culture. The verse examples of these have been chosen as the subject of our article. It has been identified that the two oldest examples of silsile-names of the sheikhs, 60 of them in Turkish and 3 in Persian belongs to 51 different poets in Turkish literature were written in Persian in the 15th century and it has been determined that Turkish poems gained popularity in the 17th, 18th and 19th centuries. It has been stated that ode and masnavi verse forms are more preferred in verse silsilenames of the sheikhs where the number of couplets varies between 7 and 2871 as 33+1 silsile-names are related to Halvetiyye and 12+1 silsile-names are related to Naqshbandiyya cult and its branches. In fact, each poet praises and propagates his own cult through silsile-names, which are in didactic forms. For this reason, these poets, all of whom were members of the cult, carefully used aruz prosody in their poems, and used hezec and remel bahirs more intensely in their poems. It has been observed that some silsile-names have features that will set an example for other genres. In our study, the common features of verse silsile-names of the sheikhs were tried to be determined, brief information about each poet's silsile-names of the sheikhs was given and information about the library records with manuscript copies is given.

___

  • AÇAR, Bedriye Gülay, 2012 , Salâhaddîn-i Uşşâkî’nin Türkçe Divanı ve İncelemesi, İstanbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • ADIGÜZEL, Niyazi, 2018 , “Kuloğlu Şeyh Hacı İlyas’ın Dîvân-ı Mesâbih Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme”, RumeliDE Journal of Language and Literature Studies, Sayı: 4, August, s. 244-253.
  • Ahmed Müsellem Efendi, t.y. , Şerh-i Kasîde-i Şümu’-ı Lâmi’ fî Beyân-ı Etvâr-ı Sâbi’, [y.y.], s. 75-83.
  • AKDENİZ, Canuse, 2021 , Şâkir Ahmed Paşa’nın “Ravz-ı Verd” ve “Tertîb-i Nefs” Eserlerinin Transkripsiyonu, Dicle Üniversitesi SBE., Diyarbakır, Yüksek Lisans Tezi.
  • AKKUŞ, Mehmet ve Ali Yılmaz, 2011 , Osmanzâde Hüseyin Vassaf, Sefîne- i Evliyâ, Cilt: III, İstanbul: Kitabevi Yay.
  • AKPINAR, Cemil, 2000 , “İcâzet”, TDVİA, Cilt: 21, İstanbul, s. 393-400.
  • AKSOYAK, İ. Hakkı, 2020 , “RAHÎMÎ, Habeşîzâde Abdurrahîm Rahîmî Bey”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Yayın Tarihi: 19.02.2015, Güncelleme Tarihi: habesizade-abdurrahim-rahimi http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rahimi
  • AKTI, Yunus, 2019 , Ahmed Nazif Efendi ve Nakibüleşraflara Dair Eseri: Riyâzu’n-Nukabâ, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • ALICI, Lütfi ve Sadi Gedik, 2018 , “Mar‘aşîzâde Ahmed Kuddûsî ve İcâzetnâme-i Kuddûsî Adlı Eseri”, International Journal of Language Academy, Volume: 6/1, March, p. 220-235.
  • ALPAYDIN, Bilal, 2017 , Safâyî – Şerhi’l-İslâmi’n-Nûrânî İnceleme- Metin , Cilt: 1-2, İstanbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Doktora Tezi.
  • ARSLAN, Mehmet, 2020 “Hulûsî / Menfî / Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, Yayın tarihi: 09.10.2014, Güncelleme tarihi: 02.12.2020. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hulusi-menfi- yesari-huseyin-hulusi
  • ARSLAN, Zafer, 2010 , Divan-ı Sûzî-i Sivâsî Tenkitli Metin-İndeks , Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi SBE., Kahramanmaraş, Yüksek Lisans Tezi.
  • AYÇİÇEĞİ, Bünyamin, 2014 , “Klasik Türk Edebiyatında Şerh Geleneği ve La‘lî-zâde Abdülbâkî ö. 1746 ’nın ‘Meslekü’l-Uşşâk’ Kasidesini Şerhi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 32, s. 26-37.
  • AYÇİÇEĞİ, Bünyamin, 2014a , “Sarı Abdullah Efendi ö. 1661 ’nin Meslekü’l-Uşşâk Kasîdesi ve La‘lî-zâde Abdülbâkî ö. 1716 ’nin Zeyli”, Turkish Studies, Volume: 9/3, Winter, p. 189-211.
  • AYÇİÇEĞİ, Bünyamin, 2020 , Hak Âşıklarına Rehber Hediyyetü’l-Müştâk / La‘lî-zâde Abdülbâkî, İstanbul: Ketebe Yay., Mart.
  • AYDOĞAN, Fatih, 2003 , Sahaflar Şeyhi-zâde Es‘ad Mehmed Efendi Divanı, Gazi Üniversitesi SBE., Ankara, Yüksek Lisans Tezi.
  • AYHAN, Emrah, 2000 , Nakşî Dîvânı, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Ens., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • AYPAY, A. İrfan, 1992 , Nahîfî Süleyman Efendi Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni , Selçuk Üniversitesi SBE., Konya, Doktora Tezi.
  • BAŞKURT, İrfan, 2012 , “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kürsü Şeyhliği”, İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı: 27, İstanbul, Eylül, s. 117-145.
  • BAYRAM, Sadi, 1977 , “Madalyonlu Silsilenâmeler”, Milli Kültür, Kültür Bakanlığı Yay., 1/3, Mart, 69-73.
  • BAYRAM, Sadi 2000 , “Vakıflar Genel Müdürlüğünde Bulunan 1682 Tarihli Silsile-nâme”, Silsile-nâme / Genealogical Tree, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Vakıfbank Yay.
  • BEKTAŞ, Halime, 2005 , Şeyh Mehmed Nazmî Dîvânı Edisyon Kritik, İnceleme , Cumhuriyet Üniversitesi SBE., Sivas, Yüksek Lisans Tezi.
  • BİLGİN, A. Azmi, 2000 , Ümmî Sinan Divanı İnceleme-Metin , İstanbul: MEB Yayınları.
  • BİTİÇİ, Taxhidin 2001 , Münîri-i Belgrâdî ve Silsiletü’l-Mukarrebîn Adlı Eseri, Marmara Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • BOZ, Erdoğan, 2009 , Yûsuf Hakîkî Baba Dîvânı: Karşılaştırmalı Metin. Aksaray: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
  • BUZPINAR, Şit Turan, 2006 , “Nakîbüleşraf”, TDVİA, Cilt: 32, İstanbul, s. 322-324.
  • CANIM, Rıdvan 2013 , “Klasik Türk Edebiyatında Menâkıb-nâmeler”, Avrasya Etüdleri, Cilt: 43, Sayı: 1, 2013-1, s. 139-158.
  • ÇELİK, Mehmet Aziz, 2016 , Seyyid Nizamoğlu’nun Hayatı, Edebi Şahsiyeti ve Eserlerinden; Mi‘râcül-Mü’min, Câmi‘u’l-Ma‘ârif, Şeref-i Siyâdet, Ma‘denü’l-Ma‘ârif, Hazırlanması, Batman Üniversitesi SBE., Batman, Yüksek Lisans Tezi. Esrârü’l-‘Ârifîn’in Transkripsiyonlu Metinlerinin
  • ÇINAR, Fatih Çınar, 2021 , “İkinci Kara Şems: Ahmed-i Sûzî ve Bir Eseri”, Sivas Ekspres Gazetesi, 9.04.2021 http://sivasekspres.com/kose- yazilari/ikinci_kara_sems_ahmed-i_sz_ve_bir_eseri_-3036.html
  • ÇOLAKOĞLU, Mustafa Hilmi, 2020 , “Es-Seyyid Mustafa Bünyamin-i Ayaşî el-Bayramî K.S. ”, Hacı Bayram-ı Velî V, Editörler: Vahit Göktaş-Harun Alkan , İlahiyat, Ankara, Aralık, s. 361-392.
  • DERMAN, Uğur, 1997 , “Hattat”, TDVİA, Cilt: 16, İstanbul, s. 493-499.
  • Derviş Mehmed b. Ramazan ve Musavvir Hüseyin 1968 , Subhatü’l- Ahbâr Haberler Tesbihi , İstanbul: Doğan Kardeş Mat.
  • DONUK, Suat 2020 , “Türk Edebiyatında Silsilenâme ve Seyyid Ahmed Cezbî’nin Câmi‘u’s-Silsile Adlı Silsilenâmesi”, Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 6/1, 16-36.
  • DONUK, Suat, 2020a , “Habeşîzâde Abdurrahim Rahîmî’nin Matla‘u’l- İşrâk Adlı Silsile-nâmesi ve Matla‘u’l-İşrâk’a Göre Tarikatlar ve Şeyh Silsileleri”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 20, Sayı:1, s. 38- 62.
  • EFENDİ, İlyas 1994 , İsmail Hakkı Bursevi’nin Kitabu’s-Silsileti’l- Celvetiyye’si, Marmara Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • EKİNCİ, Ramazan, 2015 , “Hayrabolulu Hasîb ve Eserlerinden Örnekler”, Yeni Türkiye, Sayı: 67, s. 2373-2386.
  • ELİAÇIK, Muhittin, 2009 , "Şemsi Paşa’nın Manzum ve Muhtasar Vikâyetü’r-Rivâye Tercümesi", Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı: II, Kasım, s. 16-49.
  • ELİAÇIK, Muhittin, 2009a , “Tercüme ile Şerhin İç İçe Bulunması: Şemsî Paşa’nın Manzum Vikâye Tercümesi”, Turkish Studies, Cilt: 4, Sayı: 6, s. 95- 115.
  • ERDEMİR, Avni, 2001 , "Sinoplu Safâyî ve Bir Eseri: Terceme-i Vasâyâ- yı Şeyh Vefâ", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 9, Aralık, s. 219-235.
  • ERDOĞAN, Kenan, 2004 , Kulalı Mustafa Nüzûlî Dîvânı, Manisa: Tekin Matbaası.
  • ERGİN, Mehmet, 1995 , Cemâleddîn-i Uşşâkî’nin Hayatı, Eserleri ve Dîvânı’nın Edisyon Kritiği. Ankara Üniversitesi SBE., Ankara, Yüksek Lisans Tezi.
  • ERSOY, Asu, 2017 , “Eski Anadolu Türkçesi Özellikleri Bulunan Silsile- nâme Adlı Eserin İmla Özellikleri”, International Journal of Language Academy, Volume: 5/8, December, p. 420-425.
  • GALİTEKİN, Ahmet Nezih, 2018 , “Seyyid Nizâm Hazretleri Hayatı ve Dergâhı”, Seyyid Nizâm Hz. ve Seyyid Nizâm Külliyesi, Editör: Kamil Büyüker , İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yay., Mayıs, s. 63-64.
  • GEDİK, Nusret, 2018a , Türk Edebiyatında Manzum Devriyye, İstanbul: H Yay.
  • GEDİK, Nusret, 2018b , “Oğlan Şeyh İbrâhim Efendi Divanı’nda Yer Alan Devriyyeler”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 20, İstanbul, s. 145-244.
  • GEZİCİ, Nuran 2019 , Menâkıb-ı Sünbüliyye İnceleme-Metin , Kocaeli Üniversitesi SBE., Kocaeli, Yüksek Lisans Tezi.
  • GİDER, Mahmut, 2011 , Seyyid Mehmed Emin Efendi Divanı Tenkitli Metin, İnceleme , Fırat Üniversitesi SBE., Elazığ, Yüksek Lisans Tezi.
  • GÜLPINAR, Rükiye, 2019 , Şeyh Ahmed Hüsâmî Efendi Dîvânı İnceleme- Metin , Aksaray Üniversitesi SBE., Aksaray, Yüksek Lisans Tezi.
  • GÜMÜŞ, Kudret Safa, 2020 , Yûsuf Hakîkî Baba Dîvânı’nın Dinî-Tasavvufî Kelime, Tâbir ve Kavramlar Bakımından Tahlili, Sakarya Üniversitesi SBE., Adapazarı, Doktora Tezi.
  • Hocazâde Ahmed Hilmi Efendi 1318-1320 , Hadîkatu’l-Evliyâ, Cilt: I- VIII, İstanbul: Bâb-ı ‘Âlî Caddesi 52 Numaralı Matbaa.
  • KAÇALİN, Mustafa, 1992 , Seyyid Sırrı Ali, Tuhfe-i Rûmî / Kadiriler Âsitanesi’nin Manzum Tarihçesi. İstanbul: Âsitâne Yayınları.
  • KAÇAR, Mücahit, 2017 , “Halvetilik Hakkında Önemli Bir Türkçe Eser: Muslihiddîn Gırnatevî’nin İstivâ-yı Tarîk-i Muhammediyye fî Silsileti’l- ‘Aleviyye’si”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 8, s. 55-74.
  • KADRİ, Hüseyin Kazım, 1943 , Türk Lügatı, Cilt: III, İstanbul: Maarif Matbaası.
  • KARA, İsmail 1998 , “Silsile”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi Devirler / İsimler / Eserler / Terimler , Cilt: 8, İstanbul: Dergâh Yay.
  • KARAMAN, Nihal Nomer, 1988 , Cemâlî ve Dîvanının Tenkidli Metni, İstanbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Doktora Tezi.
  • KARATAY, Fethi Edhem, 1961 , Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu, Cilt: II Filoloji, Edebiyat, Mecmualar No. 1986-3088 , İstanbul: Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları.
  • KAYA, Ayşe, 1999 , Dîvân-ı Selâmî İnceleme-Metin , İnönü Üniversitesi, SBE., Malatya, Yüksek Lisans Tezi.
  • KAYA, Doğan, 2011 , “Sivas’ta Yatırlar”, TOŞAYAD Kümbet Eğitim, Kültür, Sanat ve Edebiyat Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül, Yıl: 6, Sayı: 21, s. 41- 47.
  • KAYYA, Serpil, 2001 , Selâmî Dîvânı’nın Transkripsiyonlu Metni, Dumlupınar Üniversitesi SBE., Kütahya, Yüksek Lisans Tezi.
  • KIYÇAK, Özgür ve Ramazan Arı, 2020 , Hüseyin Hulûsî Dîvânı İnceleme-Metin-Tıpkıbasım , Erzurum: Fenomen Yayınları.
  • KİREMİTÇİ, Ferdi, 2015 , “Nakşî Sâdâtının Manzum Menakıp ve Şemaili: Mustafa Fevzî Efendi’nin ‘Hilye-i Sâdât’ Adlı Mesnevisi”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 10/16, Fall, p. 875-896.
  • KİREMİTÇİ, Ferdi, 2017 , Hilye-i Sâdât Nakş-bendî Silsilesinin Manzûm Menâkıb ve Şemâli İnce-leme-Metin-Tıpkıbasım-Dizin . İstanbul: Kesit Yayınları.
  • KİREMİTÇİ, Ferdi, 2018 , “Menâkıbnâme ve Silsile-nâme Türlerinin Manzum Bir Örneği: Kürkçübaşızâde Ali’nin ‘Silsiletü’n-Nûr’ Adlı Mesnevisi”, ASOS JOURNAL The Journal of Academic Social Science,Yıl: 6, Sayı: 74, Temmuz, s. 137-180.
  • KİREMİTÇİ, Ferdi 2018a , “Edebiyatımızda Manzum Menâkıb-nâme Türünün Bilinen Son Örneği: Âşık Molla Rahîm’in ‘Abdülkâdir-i Geylânî Hazretleri’ Adlı Eseri”, Turkish Studies Language / Literature, Volume: 13/28, Fall, p. 529-551.
  • KİREMİTÇİ, Ferdi 2018b , “Türk İslâm Edebiyatında Manzum Menâkıbnâmeler”, ASOS Journal / The Journal of Academic Social Science Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi , Yıl: 6, Sayı: 82, Kasım, s. 198-240.
  • KÖKSAL, Mehmet Fatih, 2019 , “Abdulahad Nûrî’nin Kısa Mesnevisi: ‘Silsile-i Meşâyih-i Halvetiyye”, Sivas Kongresinin 100. Yılında Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu - IV, Dil ve Edebiyat, Editörler: Hakan Yekbaş- Ahmet Yüksel , Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Matbaası, s. 131- 146.
  • KÜÇÜK, Raşit, 2001 , “İsnad”, TDVİA, Cilt: XXIII, İstanbul, s. 154.
  • Mehmed Sâmi‘, 1316/1900 Esmâr-ı Esrâr, İstanbul: Cemâl Efendi Matbaası.
  • MERAL, Arzu, 2018 , “Silsile-i Neseb Nesep Silsilesi ”, Seyyid Nizâm Hz. ve Seyyid Nizâm Külliyesi, Ed.: Kamil Büyüker , İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yay. s. 58-59.
  • Musavvir Hüseyin 2000 , Silsile-nâme / Genealogical Tree, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Vakıfbank Yay.
  • MÜFTÜOĞLU, Hatice Vildan, 2011 , Seyyid Dîvânı Mehmed Emin b. Mehmed Kâsım Halvetî İnceleme-Metin , Süleyman Demirel Üniversitesi SBE., Isparta, Yüksek Lisans Tezi.
  • NİZAM, Betül Sinan 2010 , Kemâl Ahmed Dede’s Verse Narrative Tercüme- i Menâkıb-ı Mevlânâ A Verse Version In The Menâkıbü’l-Ârifîn Tradition =Kemâl Ahmed Dede’nin Tercüme-i Menâkıb-ı Mevlânâ Adlı Mesnevisi Menâkıbü’l-Ârifîn Silsilesinin Manzum Halkası , Cilt: I-II, Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Böl., Cambridge, ABD.
  • İbrahim Peçevî, 1283 , Târîh-i Peçevî, Cilt: II, İstanbul, 15 Safer 1283/29 Haziran 1866.
  • OKTAY, Abidin, 2011 , ‘Iydî Baba Dîvânı İnceleme, Metin ve Sözlük , Dumlupınar Üniversitesi SBE., Kütahya, Yüksek Lisans Tezi.
  • Osmanzâde Hüseyin Vassaf, 2006 , Sefîne-i Evliyâ, Hazırlayan: Mehmet Akkuş, Ali Yılmaz , İstanbul: Kitabevi Yayınları.
  • ÖZÇELİK, Tuğba 2018 , Silsile-i Sünbüliyye Metin-İnceleme , Kocaeli Üniversitesi SBE., Kocaeli, Yüksek Lisans Tezi.
  • ÖZÇELİK, Tuğba 2018a , “Tarîkat ve Silsile Geleneği İçerisinde Bir Sünbüliyye Silsilesi”, Edebî Eleştiri Dergisi, Cilt: II, Sayı: II, Nisan, s. 106-113.
  • ÖZDEMİR, Canan, 1996 , Seyyid Nizamoğlu Divanı, Gazi Üniversitesi SBE., Ankara, Yüksek Lisans Tezi.
  • ÖZTOPRAK, Nihat ve Mustafa Özkat, “Hâfız Cemâlî’nin ‘Silsile-nâme- i Tarîkat-ı Aliyye-i Uşşâkî’ Adlı Muvaşşah Manzumesi”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, Sayı: 26, İstanbul, 2021, s. 448-490.
  • PAKALIN, M. Zeki, 1983 , Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul: MEB Basımevi.
  • Seyyid Nizâm-zâde Seyyid Seyfullah, 1326/1908 , Külliyat Mi‘râcü’l- Mü’min, Câmi‘u’l-Ma‘ârif, Etvâr-ı Seb‘a, Silsile-i Tarîkat, Silsile-i Nesebiyye, Şeref- i Siyâde, Ma‘denü’l-Ma‘ârif, Esrârü’l-‘Ârifîn, Dîvân , Dersa’âdet: Defterhâne-i ‘Âmire.
  • SOFUOĞLU, Nesrin, 2005 , “Bayrâmî-Melâmî Bir Şâir: Hâşimî Emîr Osman Efendi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015/1, Sayı: 41, s. 155-188.
  • SONA, Fatih, 2012 , İsmail Hikmetî ve Dîvânı, Gazi Üniversitesi SBE., Ankara, Doktora Tezi.
  • SUKAN, Murat, 2005 , Seyyid Mehmed Vahyî Dîvânı’nın Bilimsel Yayını ile Eserin Şekil ve Muhteva Bakımından İncelenmesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • ŞAHİN, Ebubekir Sıddık, 2004 , Keçeci-zâde İzzet Molla’nın Divanları: Bahâr-ı Efkâr ve Hazân-ı Âsâr, Ankara Üniversitesi SBE., Ankara, Doktora Tezi.
  • TAPSIZ, Meliha, 1995 , Bolulu Himmet, Divan, Manzum Tarikatname, Âdâb-ı Hurde-i Tarikat, Gazi Üniversitesi SBE., Ankara, Yüksek Lisans Tezi.
  • TAŞ, Hakan, 2004 , Vahyî Divanı ve İncelemesi, İstannbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Doktora Tezi.
  • TATÇI, Mustafa, 2009 , “Senâyî Hasan Halvetî’nin Divânı ve Manzûm Bir Celvetiyye Silsilenâmesi”, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VI, 06-09 Kasım https://www.uskudar.bel.tr/userfiles/files/1.cilt/6_sempozyum_cilt_01.p df Cilt: 1, İstanbul, s. 339-376.
  • TAVUKÇU, Orhan Kemal, 2020 , Dede Ömer Rûşenî Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Yay. divanipdf.pdf?0
  • Tayyâr-zâde Ahmed Atâ, 1293/1876 , Târîh, Cilt: IV, İstanbul, 25 Rebiülâhir 1293/19 Mayıs 1876.
  • TEKİN, Havva İskender, 2019 , Ahmed Müsellem Edirnevî’nin Şerh-i Kasîde-i Şumû-ı Lâmi‘ İsimli Eseri İnceleme-Metin , İstanbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • TOSUN, Necdet 2009 , “Silsile”, TDVİA, Cilt: 37, İstanbul, s. 206-207.
  • ULUSOY, Ayşe, 2004 , Sûzî Divanı Tenkitli Metin Neşri , Cumhuriyet Üniversitesi SBE., Sivas, Yüksek Lisans Tezi.
  • USTA, Muhiddin, 2006 , Tabibzâde Mehmed Şükrî ve Silsilenâme-i Sûfiyye İsimli Eseri, Marmara Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • UZUN, Yunus Emre, 2019 , “Giritli Dîvân Şairi Ahmed Meâbî Efendi ve Dîvânındaki Manzum Halvetî Silsilenâmesi”, Ankara Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 04-06 Ekim 2019 Ankara, Sosyal ve Beşeri Bilimler Tam Metin Kitabı, Editörler: Fidan Gasımova-Dilrabo Abdazımova , IKSAD Yay., Ankara, s. 445-461. https://753d5f54-1e4f-437a-9e75- 5baa8a89b3f.filesusr.com/ugd/614b1f_7a130feae61a4d6fa97fb8088c9db1a2.pdf
  • UZUN, Yunus Emre, 2020 , XVIII. Asır Şairi Ahmed Me’âbî Dîvânı Metin- İnceleme-Dinî ve Tasavvufî Tahlil , Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi SBE., Ankara, Yüksek Lisans Tezi.
  • ÜNAL, Mehmet ve Nurettin Çalışkan, 2014 , “Bir Sûfî Şairin Şiiri: Haşim Baba Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2014/2, Sayı:20, s. 231-240.
  • ÜNLÜTÜRK, Nesrin, 2004 , Hâşimî Emîr Osman Dîvançesi Metin- Muhtevâ-Tahlil , Dokuz Eylül Üniversitesi SBE., İzmir, Yüksek Lisans Tezi.
  • ÜNVER, İsmail, 1994 , “Galata Mevlevî-hânesi Şeyhleri”, Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies, Cilt: XIV, İstanbul, s. 195-219.
  • YALÇINKAYA, Mehmet Akif, 2008 , Bandırmalızâde Hâşim Baba Dîvânı Metin -İnceleme , Uludağ Üniversitesi SBE., Bursa, Yüksek Lisans Tezi.
  • YAVUZ, Sevgi, 2012 , Cemaleddin Mahmud Hulvî Divanı Metin-İnceleme , İstanbul Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • YILDIZ, Alim, 2015 , Kazancızâde Emin Edîp Hayatı Şiirleri, Sivas: Sivas Belediyesi Yay., Nisan.
  • YILDIZ, Fatih 2005 , Abdullah Ferdî ö. 1857 ve Tercüme-i Hadîka-i Nediyye Adlı Eseri ile Hasan Sezâî’nin Bir Gazeline Yaptığı Şerh, Marmara Üniversitesi SBE., İstanbul, Yüksek Lisans Tezi.
  • YILDIZ, Musa 2009 , “Sinoplu Safâyî ve Vesâyâ-yı Şeyh Vefâ Adlı Manzûmesi”, Bir Semte Vefa, Editör: Bilge Özel ve Yunus Uğur , İstanbul: Klasik Yayınları, s. 141-154.