Sindbâdnâmelerden Hareketle Çerçeve Hikâye Geleneğinde Metinlerarasılık: Tûtî Hikâyesi Örneği

Sindbâdnâmeler, Doğu kültüründe doğmuş, farklı kanallarla dünyanın farklı coğrafyalarına yayılmış, büyük çerçeve hikâye külliyatlarından biridir. Bu metinler, doğuda Sindbâdnâme, batıda ise Yedi Vezir Hikâyeleri olarak bilinmektedir. Metin içinde metin de denilen çerçeve hikâye tekniğiyle oluşturulmuş bu hikâyelerde, bir çerçeve içerisinde birbirinden bağımsız pek çok iç hikâye vardır. Çerçeve hikâyenin esnek yapısının bir sonucu olarak farklı hikâye külliyatlarında ortak iç hikâyelere rastlanmaktadır. Hikâye külliyatları arasındaki bu metinlerarasılık aynı zamanda toplumlar arası kültürel alışverişin de bir göstergesidir. Bu makalede, Sindbâdnâmelerin kökeni hakkında bilgi verildikten sonra, çerçeve hikâye külliyatları arasındaki metinlerarasılığa örnek olarak Sindbâdnâme, Binbir Gece Masalları, Tûtînâme ve Kırk Vezir Hikâyelerinde ortak bir iç hikâye olan “Tûtî Hikâyesi” ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sindbadnâme, çerçeve hikâye, metinlerarasılık, Tûtî hikâyesi, mensur hikâye.

Intertextuality of The Frame Tale Tradition With The Consideration of The Sindbadname: Parrot Story Example

Sindbâd stories originating in the Oriental culture and spanning to different geographical regions in the world through various means are one of the frame tale collections. In the Orient, they are known as Sindbâdnâme and also as Seven Sages of Rome in the West. In these stories which are formed via the frame tale technique named as text in text, there are a lot of independent inner stories in a frame. As a result of flexible structure of frame tale, common inner stories in different story collections have been seen. This intertextuality among the tale collections is also an indicator of cultural connection of intercommunity at the same time. In this article, after giving information about origination of Sindbâd stories, a common inner story the “Story of Parrot” taken part in The Sindbâd Stories, The Arabian Nights, The Story of Parrot and The Fourty Sages has been given as an example of intertextuality among frame tale collections.

Keywords:

Sindbâdnâme, frame tale, intertextuality, Story of Parrot, prose story.,

PDF

___

Ağıl, Nazmi, (1994), Canterbury Öyküleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Akkoyunlu, Ziyat Abdülmecit, (1982), Binbir Gece Masallarının Türk Masalla- rına Tesiri, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Aktulum, Kubilay, (2007), Metinlerarası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınevi.
Alangu, Tahir, (1966), “Tûtînâme: Eski Bir Masal Kitabı”, Yeni Dergi, Masal ve Hikâye Özel Sayısı, 23, 155-257.
Atalas, Burcu, (2010), Tûtînâme (Metin ve İnceleme) (88a-177b), İzmir: Ege Ün- iversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Ateş, Ahmed, (1948), Sindbâd-Nâme, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
______, (1966), “Sindbâd-Nâme”. İslam Ansiklopedisi, CX, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Aytaç, Gürsel, (2001), Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, Ankara: Kültür Ba- kanlığı Yayınları.
Bakhtın, Mikhail, (2004), Dostoyevski Poetikasının Sorunları (çev. Cem Soydemir) İstanbul: Metis Yayınları.
______, (2005), Rabelais ve Dünyası (çev. Çiçek Öztek), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Balaban, M. Rahmi, (1339), Bahtiyar-Nâme, İstanbul: yyy.
Belcher, Stephen, (1987), “The Diffusion of the Book of Sindibad”, Fabula, 28, 34-58.
Blochet, Edgar (1932), Catalogue Des Manuscripts Turcs de la Bibliotheque Na- tionale, Tome I, Paris: yyy.
Clouston, W. A. (1884), The Book of Sindbâd or The Story of The King, His Son, The Damsel, and Seven Vazirs, Privately Printed.
Çetin, Nurullah, (2005), Roman Çözümleme Yöntemi, Ankara: Öncü Kitap Yayınları.
Deny, J. (1934), “Bahtiyar-Nâme”, The Encyclopedia of Islam, IV, Leiden: E. J. Brill.
Doğrul, Ali Rıza, (1960), Beydaba: Kelile ve Dimne, Ankara: Maarif Basımevi.
Ebstein, Morris, (1967), Tales of Sendebar Mischle Sindbâd, Philadelphia: The Jewish Publication Society of America.
Ergül, Aysel (2000), “Binbir Gece Masalları’nda Kadın”, İstanbul Üniversitesi