Metafizikten Fenomenolojiye: Özne Metafiziğine Heideggerci Eleştiri

Özne ve nesne tarzında birbirinden tamamen izole edilebilir reel iki farklı var olandan bahsedilebilir mi yoksa böyle bir ayrım yalnızca soyutlamadan mı ibarettir? Şayet birbirinden ontolojik statüleri bakımından iki farklı var olan olarak özne ve nesne ayrımı söz konusu ise bunların ilişkisinde belirleyici olan hangisidir? Şayet bunlar soyutlama ise soyutlama öncesi durum nedir? Bu çalışmada; insanın özünü, “düşünen olmak”lığın, “bilinçli olmak”lığın tesis ettiğini iddia eden özne merkezli metafizik düşünceye karşın, insanın özünün “dünyada olmak”lığın teşkil ettiğini iddia eden Heideggerci fenomenolojik eleştirinin temel tutamak noktaları, yukarıdaki iki soru bağlamında ele alınmaktadır. Çalışmada öncelikle özne merkezli metafizik düşüncenin ufkunu belirlemek amacıyla problem özelinde Descartesçı ve Kantçı yaklaşımlar incelenerek, sonrasında fenomenolojik yaklaşımın farkını gösteren ama yine de özne merkezli düşünceden tamamen kopmadığını düşündüğümüz Husserlci fenomenolojik perspektif analiz edilerek, Heideggerci eksistansiyal fenomenolojik eleştiri sunulmaktadır.Özne ve nesne tarzında birbirinden tamamen izole edilebilir reel iki farklı var olandan bahsedilebilir mi yoksa böyle bir ayrım yalnızca soyutlamadan mı ibarettir? Şayet birbirinden ontolojik statüleri bakımından iki farklı var olan olarak özne ve nesne ayrımı söz konusu ise bunların ilişkisinde belirleyici olan hangisidir? Şayet bunlar soyutlama ise soyutlama öncesi durum nedir? Bu çalışmada; insanın özünü, “düşünen olmak”lığın, “bilinçli olmak”lığın tesis ettiğini iddia eden özne merkezli metafizik düşünceye karşın, insanın özünün “dünyada olmak”lığın teşkil ettiğini iddia eden Heideggerci fenomenolojik eleştirinin temel tutamak noktaları, yukarıdaki iki soru bağlamında ele alınmaktadır. Çalışmada öncelikle özne merkezli metafizik düşüncenin ufkunu belirlemek amacıyla problem özelinde Descartesçı ve Kantçı yaklaşımlar incelenerek, sonrasında fenomenolojik yaklaşımın farkını gösteren ama yine de özne merkezli düşünceden tamamen kopmadığını düşündüğümüz Husserlci fenomenolojik perspektif analiz edilerek, Heideggerci eksistansiyal fenomenolojik eleştiri sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Özne, Dasein, Nesne, Dünya, “(Ben) düşünüyorum, ” Öznelerarasılık, Yönelimsellik, Yaşamdünyası, Dünya-da-olmak

PDF

___

Husserl, Edmund. Ideen zu Einer Reinen Phänomenologie und Phänomenologischen Philosophie. Zweites Buch. Phänomenologische Untersuchungen zur Konstitution. Haz. Marly Biemel. The Hague: Martinus Nijhoff, 1952.
- Idées(Ideen) Directrices pour Une Phénoménologie et Une Philosophie Phénoménologique Pures. Cilt 1. Çev. Paul Ricoeur. Paris: Gallimard, 1950.
- La Crise des Sciences Européennes et La Phénoménologie Transcendantale. Çev. Gérard Granel. Paris: Gallimard, 1976.
- Cartesian Meditations: An Introduction to Phenomenology. Çev. Dorion Cairns. The Hague: Springer, 1960.
- The Shorter Logical Investigations. Çev. J. N. Findlay. London ve New York: Routledge, 2001.
Kant, Immanuel. Kritik der Reinen Vernunft. Hamburg: Felix Meiner, 1990.
- Critique of Pure Reason. Çev. Paul Guyer ve Allen W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
- Critique de La Raison Pure. Çev. A. Tremesaygues ve B. Pacaud. Paris: Presses Universitaires de France, 2001.
Heidegger, Martin. Sein Und Zeit. Band 2. Frankfurt: Vittorio Klostermann, 1977.
- L’Etre et Le Temps. Çev. Emmanuel Martineau. Édition numérique hors-commerce.
- Time and Being. Çev. Joan Stambaugh. New York: SUNY, 1996.
- Varlık ve Zaman. Çev. Kaan H. Ökten. İstanbul: Agorakitaplığı, 2008.
- Beiträge zur Philosophie (vom Ereignis). Band 65. Frankfurt: Vittorio Klostermann, 1989.
- Contributions to Philosophy (of The Event). Çev. Richard Rojcewicz ve Daniela Vallega-Neu. Bloomington ve Indianapolis: Indiana University Press, 2012.
- Apport à La Philosophie (de L’Avenance). Çev François Fédier. Paris: Gallimard, 2013.
- “Vorwort” (Letter to W. J. Richardson, April 1962, “Preface.” Çev. W. J. Richardson, Richardson’ın Heidegger: Through Phenomenology to Thought kitabının içinde. New York: Fordham University Press, 2003.
Descartes, René. Les Méditations Métaphysiques. Paris: Presses Universitaires de France, 1963.
- Discours de La Méthode. Paris: GF Flammarion, 2013.
- Œuvres de Descartes, IX, Méditations et Principes. Paris: Léopold CERF, 1904.
- The Philosophical Writings of Descartes I-II. Çev. John Cottingham v.d. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.
- Metafizik Düşünceler. Çev. Mehmet Karasan. Milli Eğitim Bakanlığı Maarif Matbaası, 1942.
Longuenesse, Béatrice. I, Me, Mine: Back to Kant, and Back Again. Oxford: Oxford University Press, 2017.
Zahavi, Dan. Husserl’s Phenomenology. California: Stanford University Press, 2003.
Yılmaz, Erdal. Hegel, Heidegger et L’Historicité du Monde. Paris: L’Harmattan, 2018.
Garett, Brian. What Is This Thing Called Metaphysics?. Londra ve New York: Routledge, 2011.
Kovacs, George. Thinking and Be-ing In Heidegger’s Beiträge zur Philosophie (vom Ereignis). Zeta books, 2015. Nancy, Jean-Luc. Le Sens du Monde. Paris: Galilée, 2001.
Vaysse, Jean-Marie. Totalité et Finitude. Spinoza et Heidegger. Paris: Librairie Philosophique Vrin, 2004.
Palmier, Jean –Michel. Les Écrits Politiques de Heidegger. Paris: L’Herne, 2014.
Marlène Zarader. Lire Être et Temps de Heidegger. Paris: J. Vrin, 2012.