Farklı Disiplinlerde Kesinlik Arayışı

İnsan, varoluşu gereği hep sorma ve sorgulama içerisindedir. Bunu yaparken asıl amacı ise kesin bilgiye ulaşabilmektir. Bu bilgi önce kendini, sonra çevresini, sonra da evreni tanıma ihtiyacındandır. Kendini ve çevresini bilen insan daha güvende hissedecektir. Bu nedenle insana ilişkin her bilim kesinlik üzerine düşünmüş ve çalışmıştır. Felsefe, din, matematik, fizik, coğrafya, dil, sosyoloji gibi bilimler bunlardan bazılarıdır. Bu çalışmada önce kesinlik kavramı tanımlar üzerinden ele alınmış. Ardından felsefe, din, matematik, hukuk ve dilbilim alanlarının konuya yaklaşımı ele alınarak daha geniş bir değerlendirme yapmak amaçlanmıştır. Her bir bilimin kesinlik kavramını ele alırken kullandığı yöntemin, sorduğu soruların, alınan cevapların, eksiklerinin ve fazlalıklarının birbirinden farklı olduğu görülmüştür. Bazı bilimler kesinliğin ne olduğu üzerinde dururken bazı bilimler kesinliği bilgiyle, bazıları doğruyla, bazıları konuşanın tavrıyla, bazıları sözlerle bağdaştırmıştır. Bazı bilimler ise hiçbir şeyin kesin olamayacağını savunarak konuya kuşku açısından bakmış, nelerden kuşkulanılabileceğini ele almıştır. Bu çalışmada yukarı-da bahsedilen görüşler ele alınarak bir sonuca varılmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

kesinlik, felsefe, din, matematik, dilbilim

The Search for Precision in Different Disciplines

Due to her existence, human beings are always in a state of questio-ning and questioning. While doing this, the main purpose is to reach precise information. This knowledge is due to the need to know first oneself, then the environment, and then the universe. People who know themselves and their surroundings will feel more secure. For this reason, every human science has thought and studied precision. Sciences such as philosophy, religion, mathematics, physics, geography, language, sociology are some of them. In this study, firstly, the concept of precision is discussed through definiti-ons. Then, it is aimed to make a broader evaluation by considering the approach of philosophy, religion, mathematics, law and linguis-tics to the subject. It has been seen that the method used by each science in dealing with the concept of certainty, the questions it asks, the answers received, its deficiencies and excesses are diffe-rent from each other. While some sciences focus on what precision is, some sciences associate certainty with knowledge, some with truth, some with the attitude of the speaker, and some with words. Some sciences, on the other hand, argued that nothing can be certain, and looked at the subject from the point of view of doubt, and discussed what could be suspected. In this study, it has been tried to reach a conclusion by considering the above-mentioned views.

Keywords:

certainty, philosophy, religion, mathematics, linguistics,

PDF

___

Atış, N. (2008). Locke Felsefinde Kesinlik Sorunu. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 71-83.
Bal, H. S.; Suri, G. (çev. Akçasoy, G.). (2015). Kesin Belirsizlik, İstanbul: Doruk Yayınları.
Başoğlu, D. A.; Aksu, C. (2015). Türkçe Sözlü Söylemde ‘Kesin, Kesinlikle ve Mutlaka’ Kiplik Belirteçlerinin Dilbilgisel Sıklık ve Kullanımı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 38, 7-20.
Boz, E. (2023). +{dUr(Ur)} Biçimbirimli Yapıların Eylem İşletimindeki ‘Zaman, Görünüş ve Kiplik’ İşlevleri Üzerine; Yunus Emre Divanı Örneği. Doğumunun 80. Yılında Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Cengiz, M. (2021). Dilde Kesinlik Sorunu, İstanbul: Ketebe Yayınları.
Cengiz, M. (2021). Dilde Kesinlik Konusunda Molla Gürânî’nin Birleştirici Yorumu ve Bunun Eleştirisi. Trabzon İlahiyat Dergisi, 8, 139-153.
Cengiz, M. (2022). Şemseddin es-Semerkandî’de Lafzî Delillerin Kesinliği Problemi. Nazariyat, 8/2, 33-49.
Cevizci, Ahmet (2002). Felsefeye Giriş, İstanbul: Say Yayınları.
Descartes, (çev. Karasan, M.). (1942). Metafizik Düşünceler, Maarif Matbaası.
Gencer, D. K. (2019). Dede Korkut Kitabı’nda Bilgi Kipliği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi (TEKE), 8, 38-52.
Gülçür, A. (2018). AİHM ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Kararları Işığında Hukuki Kesinlik (Belirlilik) İlkesinin İncelenmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1, 197-214.
Gülensoy, T. (2018). Türkiye Türkçesinde Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
Güney, Z.; Özkoç, M.; Korkmaz, N. (2016). Matematik Felsefesi ve Eğitimine Dair. Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 54-72.
Gülsevin, G.; Boz, E. (2010). Eski Anadolu Türkçesi, Ankara: Gazi Kitabevi.
Hirik, S. (2014). Kesinlik ve Olumsuzluk İlişkisine Kipsel Yaklaşım. Turkish Studies, 9/12, 349-367.
Locke, J. (çev. Topçu, M. D.), (1999). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme, Ankara: Öteki Yayınevi.
Özcan, A. Ö. (2008). Özbek ve Türkiye Türkçesinde ‘Kesinlik’ Bildiren Modal Sözler. Türkiyat Araştırmaları, 9, 447-458.
Özcan, H. (2012). Epistemolojik Açıdan İman, İstanbul: İfav. Yayınları.
Peker, H. (2015). Felsefe ve Dinde Tanrı’yı İdrak İmkânı Bağlamında Şüphenin Varlık İmkânı Sorununa Bir Giriş. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 67-86.
Ruhi, Ş.; Zeyrek, D.; Osam N. (1995). Türkçede Kiplik Belirteçleri ve Çekim Ekleri İlişkisi Üzerine Bazı Gözlemler, IX. Dilbilim Kurultayı, Bolu: Abant İzzet Baykal Üniversitesi.
Savran, H. (2008). Türk Dilinde ‘DIr’ Bildirme Eki ve ‘DIr’ Bildirme Ekiyle Yapılan Belirsizlik Kelimeleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 163-188.
Şaman, B. (2018). İbn Sînâ ve Descartes’ta Ben Bilgisi ve Kesinlik. Felsefi Düşün, 10, 294-317.
Torun, Y. (2003). +DIr, +DUr Bildirme Ekiyle Oluşturulan Bazı Yapılan Cümledeki Kullanımları Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 2003/1, 111-122.
Wittgenstein, L. (çev. Özcan, Z.), (2022). Kesinlik Üzerine, Ankara: Ayrıntı Basım Yayınları.
Türk Dil Kurumu. (2023). Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). Matematik Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). İstatistik Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). Gökbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). Fizik Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2023). Yöntembilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu web sitesinden 12 Temmuz 2023 tarihinde Güncel Türkçe Sözlük https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Yıldırım, Cemal. (2023). Matematiksel Önermelerin Niteliği ve Matematiğin Bilimdeki Yeri. 25 Temmuz 2023 tarihinde https://services.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=gK0ufxYJ5QWjD26x+UFdJ3f?dergiKodu=4&cilt=15&sayi=176&sayfa=36&yaziid=2789 adresinden erişildi.