Türkçe Kur’an Çevirilerinde Geliştirilmeye Açık Alanlar- Kur’ân Yolu Meâli Örnekliği’nde

Bu makale Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından basılan Kur’ân Yolu Meâli adlı çalışmanın kritiği üzerinden Türkçe Kur’an çevirilerinde geliştirilmeye açık alanları konu edinmektedir. Dili Arapça olan yüce kitabımızın ilahi muradının anlaşılması için Türkçeye çevrilmesi bir zorunluluktur. Bununla birlikte çevirilerin çoğu yetersiz kalmakta özellikle anlatım bozukluğu ve anlam karmaşası bakımından sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu sorunların ortadan kalkması için cümlelerin dilbilgisi yönünden doğru kurulması, anlaşılabilir olması, cümlede eksik ya da gereksiz kelime kullanılmaması vb. konulara dikkat edilmelidir. Makalede Kur’ân Yolu Meâli tespit edilen bu sorunlar yönünden incelenmiş, ayrıca İlahiyat fakültelerinde görev yapan akademisyen hocalar tarafından hazırlanan meallerle karşılaştırılmıştır. Elde edilen veriler arasından tercihlerde bulunulmuş, buna göre öncelikle muhatap kitlenin belirlenmesi ve çeviride kullanılacak yöntemin bu kitlenin beklentilerine uygun olarak seçilmesi gerekli görülmüştür. Buna göre Arapça metinle karşılaştırabilecek düzeyde dile hâkim olanlar için metin merkezli tercüme tercih edilebilir. Arapça alt yapısı olmayanlar için âyet hakkında yeterli açıklamanın yapılması adına seçilen parantez içi veya dipnot gibi sistemler dikkati dağıtarak okuma akışını yavaşlattığı için verimli değildir. Bunların yerine sûreleri konu bütünlüğü içinde ele almak, dipnotlarla değil metin içindeki açıklayıcı cümlelerle konuyu detaylandırmak yerinde bir uygulama olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kur’ân Yolu Meâli, Meâl, Kur’an Çevirileri, Yöntem, Kaynak Dil, Hedef Dil.

Areas to Improvement in Turkish Translations of the Quran -Within the Sample of Kur’ân Yolu Meâli Translation-

This article deals with the areas open to improvement in Turkish translations of Qur'an based on the critique of the study titled Qur'an Translation published by the Presidency of Religious Affairs. The work named Qur'an Translation has been examined in terms of expression disorder. In order to eliminate these problems, it is necessary to establish the sentences correctly in terms of grammar, being understandable, missing words or unnecessary words in the sentence, should be noted. The topics covered are compared with different translations prepared by experts who are academicians in the faculties of theology, and the difficulties that may be encountered in translating the Qur'an into Turkish, the methods by which they can be overcome, are examined, and choices they embark on in the translations and techniques. It is a necessity to translate our supreme book, whose language is Arabic, into Turkish in order to understand the divine will. However, most of the translations are insufficient and some problems are encountered especially in terms of incoherency in expression. In the article, the translation of the Kur’ân Yolu Meâli has been examined in terms of these problems, and it has also been compared with the translations prepared by academicians in theology faculties. We have some preferences among the data obtained, and accordingly, it is deemed appropriate to first determine the addressee audience and choose the method to be used in translation in accordance with the expectations of this audience. For those who do not have an Arabic background, systems such as parentheses or footnotes utilized to provide sufficient explanation about the verse, are not efficient either. Instead of these, it would be a good practice to deal with the surahs on a topic-based basis instead of verse by verse, and to elaborate on the subject with explanatory sentences in the text, not with footnotes.

Keywords:

Kur’ân Yolu Meâli, Meâl, Qur, Method, Source Language, Target Language.,

PDF

___

Abdulkadir Şener vd. Yüce Kur’an ve Açıklamalı-Yorumlu Meâli. İzmir: Tibyan Yayıncılık, 2020.
Akdemir, Salih. Son Çağrı Kur’an. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
Altuntaş Halil– Muzaffer Şahin. Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
Demirci, Muhsin. Günümüz Tefsir Problemleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 2017.
Duman, Zeki. Beyânu’l-Hak. Ankara: Fecr Yayınları, 2020.
Elik, Hasan - Coşkun, Muhammed. Tevhit Mesajı. İstanbul: İFAV Yayınları, 2015.
Fîrûzâbâdî, Ya‘kūb b. Muhammed el-. Tenvîrü’l-miḳbâs (miḳyâs) min Tefsîri İbn ʿAbbâs. Lübnan: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2014.
Halil b. Ahmed. Kitabu’l-Ayn. thk. Abdülhamid Hendavi. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
İbn Kesir, Ebu’l-Fida İsmail b. Ömer. Tefsîru’l-Kur’âni’l-‘Azîm. thk. Mustafâ es-Seyyid Muhammed. Kahire: Mu’essesetu Kurtuba, Mektebetu’l-Evlâdi’ş-Şeyh li’t-Turâs, 2000.
İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl. Lisânü’l-Arab. Kahire: Daru’l-Maarif, ts.
Kattân, Mennâ’ Halîl. Mebâḥis̱ fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1998.
Mahnûn, Hüseyin Muhammed. Kelimâtü’l-Kur’ân. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Te’vîlâtu’l-Kur’ân. İstanbul: Mizan Yayınevi, 2005.
Mukatil b. Suleymân, Ebü’l-Hasen. Tefsîru Mukâtil b. Suleyman. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. Beyrut: Mu’essesetu’t-Târîhi’l-Arabî, 2002.
Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
Râzî, Fahruddin. Mefâtîhu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr. Câmiʿu’l-beyân ʿan teʾvîli âyi’l-Kurʾân. thk. Abdulmuhsîn et-Turkî. Kahire: Daru’l-Hecr, 2001.
Zemahşerî, Ebü’l-Kasım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf. thk. ’Adil Ahmed ’Abdulmevcûd. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykân, 1998.
TDK, Türk Dil Kurumu. “https://sozluk.gov.tr/”. Erişim 29.10.2021.
Diyanet İşleri Başkanlığı Meali, Türkçe Kur’an Mealleri, “https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure”. Erişim 05 Nisan 2021.