Bu makalede Hz. Muhammed’in vefatı sonrası ortaya çıkan sorun-lardan hilafet ve irtidat konusu ele alınarak bu iki meseleyle ilgili İslâm toplumunun peygamber sonrası yaşama intibakı sırasında geçirdiği süreç incelenmiştir. Bu çerçevede hilafet meselesinde daha çok kabileler arası dengeler ve Cahiliye döneminin kalıntısı olan kabile asabiyeti gibi unsurların etkili olduğu görülürken, irtidat olayında dini kaygıların yanı sıra daha çok ekonomik merkezli hesapların ve yorum farklılıklarının etkili olduğu görülmektedir. Sonuçta biraz sıkıntılı ve çalkantılı da olsa Müslümanların sorunların üstesinden geldiğine ve kendi çözümlerini kendilerinin ürettiğine işaret edilmiştir.

This article addresses the question of caliphate and apostasy that arose after the death of the Prophet Muhammad and discusess the processs of the Muslim community’s adaptation to the post-Prophetic life. While the intertribal rivalry and pre-Islamic tribal fanaticism played a devastating part as to the matter of caliphate, beside religious concerns, economic factors and conflicting interpretations of Islam had a decisive influence on the rise of apostatic movements. Although Muslim community passed through a distressed and difficult process, they managed to solve their problems and adapt themselves to the new life