İslâm Hukûkunda Alım Satım Piyasasına Yönelik Bazı Düzenlemeler
Ekonomik hayâtın ahenk içerisinde yürütülmesini sağlayacak dinamiklerin oluşturulması suretiyle piyasa istikrârının sağlanması, İslâm hukûku bakımından son derece önemlidir. Bu amaçla, gerek fiyatlandırma politikaları ve gerek piyasanın sağlıklı işleyişini temin bakımından, İslâm hukûkunda ekonomik istikrârın sürdürülebilmesi adına pek çok koruyucu tedbir alınmıştır. Bu yolla İslâm hukûku hem üreticinin, hem tüketicinin ve hem de toplumun menfaatini koruma gayesini gütmüştür. İslâm hukûkunda kamu ekonomik düzeninin sağlanmasına yönelik alınmış bulunan tedbirleri sözleşmelere konu olan mal açısından, sözleşmelerde tarafların menfaatlerinin korunması açısından ve sözleşme sonrasında ortaya çıkabilecek sorunların çözümü açısından olmak üzere üç ana başlık altında değerlendirebiliriz. Bu anlamda İslâm, kamusal alanda ekonomik istikrârı temin etmeye yönelik hukûkî tedbirlerini ahlâkî ilkelerle de desteklemek suretiyle, ekonomik faaliyette bulunan tarafların zarar görmesini önleyecek şekilde, etkin bir mekanizma kurmayı amaçlamıştır.
Anahtar Kelimeler:
Ekonomik düzen, hukûkî İstikrâr, aldatmanın önlenmesi, aşırı fiyat artışı, piyasa işleyişi
-
In Islamic Law, harmony and stability in economic life were given prime concern, and so many protective regulations were made by means of pricing policies in order to establish a stable and sustainable economic life. In this way, interests of producers as well a consumers and the interests of entire society were given equal priority and treated equally under the Islamic Law. In Islamic Law, regulations concerning economic order can be categoried the regulations related to goods and services mentioned in the contract, regulations related to the protection of interests of the parts in the contract, and regulations related to problems risen after the contract. Islam did not only made regulations concerning market order but also supported these regulations on ethical ground in order to maintain an effective economic system.
Keywords:
Economic system, legal stability, preventing cheating, rapid price rise, market mechanism.,
___
- Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, İstanbul, 1992.
- Bilmen, Ömer Nasûhî, Hukûk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kâ- mûsu, İstanbul, 1991.
- Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali, Ahkâmu’l-Kur’ân, Beyrut, 1988.
- Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh, (thk: Ahmed b. Abdulğafur A- tar), Beyrut, 1990.
- Döndüren, Hamdi, Delilleriyle İktisat ve Ticaret İlmihali, İstanbul, 1993.
- Ebû Zehrâ, Muhammed, el-Mülkiyye ve Nazariyyetü’l-Akd, Daru’l- Fikri’l-Arabî, ty.
- Ergüney, Hilmi, Türk Hukukunda Lügat ve Istılahlar, İstanbul, 1970.
- Erkan, Hüsnü, Sosyal Piyasa Ekonomisi, İzmir, 1987.
- Ersoy, Arif, (Teorik Bir Yaklaşım) İktisâdî Kalkınma ve Sosyal Denge İlişkisi (İktisâdî Kalkınma ve İslâm İçerisinde), İstanbul, 1987.
- İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî, Bülûğu’l-Merâm min Edilleti’l- Ahkâm, Beyrut, 1992.
- İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Muhallâ bi’l-Âsâr, Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye, Beyrut, ty.
- İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah, el-Muğnî, Beyrut, 1994.
- İbn Manzûr, Muhamed b. Mükerrem, Lisânu’l-Arab, Beyrut, 1993.
- İbn Nüceym, Zeynelâbidîn b. İbrâhîm, el-Eşbâh ve’n-Nezâir, (thk: Muhammed Mûti’ el-Hâfız), Şam, 1973.
- İbn Rüşd, Ebu’l-Velid Muhammed b. Ahmed el-Hafid, Bidâyetü’l- Müctehid, İstanbul, 1985.
- İbnu’l-Hümâm, Kemâluddîn Muhammed b. Abdulvâhid, Fethu’l- Kadîr, Mısır, 1980.
- İbnu’l-Kayyım el-Cevziyye, Şemsüddîn Ebû Abdillah, İ’lâmu’l- Muvakkıîn, Beyrut, 1991.
- Kallek, Cengiz, Asr-ı Saadette Devlet ve Piyasa İlişkisi (Bütün Yönle- riyle Asrı Saadette İslâm İçerisinde), İstanbul, 1994.
- Karafî, Şihâbuddîn Ebî Abbâs Ahmed b. İdrîs, el-Furûk, Âlimü’l- Kütüb, Beyrut, ty.
- Karaman, Hayreddin, Asr-ı Saâdette İslâm Hukûkunun Oluşumu, (Bütün Yönleriyle Asr-ı Saâdette İslâm İçerisinde), İstanbul, 1994.
- Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku, İstanbul, 1987.
- Kâsânî, Alauddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd, Bedâiu’s-Sanâ’i, Beyrut, ty.
- Küfrâvî, Avf Mahmûd, er-Riqâbetü’l-Mâliyye fi’l-İslâm, İskenderiyye, 1997.
- M. Yûsuf Mûsa, el-Emvâl ve’n-Nazariyyetü’l-Akd, Daru’l-Fikri’l-Arabî, 1987, yy.
- Merğinânî, Burhanuddîn Ali b. Ebî Bekr, el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l- Mübtedî, Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, ty. Mevsılî Abdullah b. Mahmûd, , el-İhtiyâr li Ta’lîli’l-Muhtâr, İstanbul, 1987.
- Meydani, Abdulğanî el-Ğanîmî, el-Lübâb fi Şerhi’l-Kitâb, Beyrut, ty.
- Mısrî, Abdussemi’, Muqavvemâtü’l-İktisâdi’l-İslâmî, Mektebetü Vehbe, Âbidîn, 1983.
- Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn, el-Mecmû’, Mektebetü’l-İrşâd, Cid- de, ty.
- Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 1983.
- Ramli, Şemsüddîn Muhammed, Nihâyetü’l-Muhtâc, Beyrut, 1984.
- Röpke, Wilhelm, Cemiyet Ekonomisi (Tercüme Muhlis Ete), İstanbul, 1937.
- Senhûrî, Abdurrezzâk, Mesâdıru’l-Hak, Beyrut, ty.
- Serahsi, Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ahmed, el-Mebsût, İstanbul, 1983.
- Şahin, Hüseyin, İktisada Giriş, Bursa, 1997.
- Şazelî, Hasan Ali, Nazariyyetü’ş-Şart fi’l-Fıkhi’l-İslâmî, Kahire, ty.
- Şevkânî, Muhammed b. Ali, Neylü’l-Evtâr Şerhu Münteka’l-Ahbâr, Kahire, ty.
- Şirbinî, Muhammed el-Hatib, Muğni’l-Muhtâc, Daru’l-Fikr, ty., ty.
- Tekarslan; Erdal, Kalkınmada İnsan Unsurunun Önemi (İktisâdî Kal- kınma ve İslâm İçerisinde), İstanbul, 1987.
- Teshîrî, Muhammed Ali, el-İktisâd Menâhic fî Durûsin, Beyrut, 1994.
- Yeniçeri, Celal, Asr-ı Saadette Devlet Bütçesi (Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslâm İçerisinde), İstanbul, 1994.
- Zeylaî, Cemâluddîn Ebû Muhammed Abdullah b. Yûsuf, Nasbu'r- Râye li Ehâdîsi’l-Hidâye, Daru’l-Hadîs, Kahire, ty.
- Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletuh, Dimeşk, 1984.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2000
- Yayıncı: Yavuz ÜNAL
Sayıdaki Diğer Makaleler
Son Peygamber’in (S.A.V.) Son Mesajı Olarak Vedâ Hutbesi
Mu'tezilî Siyaset Düşüncesinde Değişim Süreci: Kâdî Abdulcebbâr’ın İmâmet Anlayışı
Kelâm’da Efdaliyyet Meselesi Ve İbn Kemal’in “Efdaliyyetu Muhammed” Risalesi
Vahiy Sürecinde "Sa‘a(t)" Kavramının Semantik Analizi
İslâm Hukûkunda Alım Satım Piyasasına Yönelik Bazı Düzenlemeler