Aliya İzzetbegoviç Düşüncesinde Din

Bu makalede, çağımız İslâm düşüncesinin önde gelen entelektüellerinden Aliya İzzetbegoviç (1925-2003)’in din kavramı hakkındaki düşünceleri değerlendirilmektedir. Bu çalışmada ki amacımız İzzetbegoviç düşüncesinde din kavramını onun ortaya koyduğu düalizm temelinde anlamaya çalışmaktır. Bu çerçevede ilk olarak İzzetbegoviç düşüncesinin temel hareket noktası olduğu düşünülen düalizm kavramı İzzetbegoviç’ten hareketle ortaya konulmaktadır. Daha sonra bu düalizm etrafında üç semâvî dini konumlandırışı ve bu konumlandırışın sonucu olarak temellendirdiği üçüncü yol kavramı anlaşılmaya çalışılmıştır. Onun düalizmi veya düalizmin tek tarafına vurgu yapan düşünce biçimlerini reddedişini ve bu reddin sonucu olarak İslâm’ı temellendirişi üzerine bir değerlendirme ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Din Felsefesi, Aliya İzzetbegoviç, Din, Düalizm, Hristiyanlık, Yahudilik.

PDF

___

Akın, Mahmut Hakkı. “Aliya İzzetbegoviç’in Siyaset Felsefesi ve İslâm”. Aliya İzzetbegoviç: Özgürlük Mücadelecisi ve İslâm Düşünürü. der. Mahmut H. Akın, Faruk Karaarslan. İstanbul: Pınar Yayınları, 47-63. 2018.
Atalay, Sare Levin. “Bir ‘Batı İcadı’ Olarak Din: ‘Religion’ Kavramının Modern Batıda İnşası”. İnsan ve Toplum. 6/2. (2016), 27-48.
Aydın, M. Sait. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Yay. 2012.
Aytepe, Mahsum. “Aliya İzzetbegoviç Düşüncesinde Üçüncü Yolun İmkânı Olarak İslâm”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9/43. (2016). 2360-2367.
Baykan, Erdal. Aliya Okumaları: İslâm Deklarasyonu. Konya: Çizgi Yay. 2016.
Bircan, Hasan Hüseyin. Doğu Batı Arasında Ahlâk: Aliya İzzetbegoviç Düşüncesinde İnsan ve Etik. Konya: Çizgi Yay. 2018.
Düzgün, Şaban Ali. “Aliya ve Kurucu İrade Olarak İslâm”. Bağcılar Belediyesi Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu –Bildiriler-. ed. Ömer Hakan Özalp, Kenan Gültürk. İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. 75-90. 2010.
el-İsfahânî, Râğıp. Müfredat - Kur’an Terimleri Sözlüğü. ter. Abdulbaki Güneş, Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yay. 2010.
Erdem, G. Haluk. “Aliya İzzetbegoviç”. Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni: Medeniyet Projelerinin İnşa Sürecinde Çağdaş İslâm Düşüncesi II. Cilt: 10. Proje Ed. Bayram Ali Çetinkaya. ed. Selim Eren, Ali Öztürk. İstanbul: İnsan Yayınları, 632-644. 2015.
Erkilet, Alev. “İslâm Dünyasını Yeniden Kurmak: İslâmcı Bir Dilin ve Hareketin Zemini Olarak Aliya’nın Düşüncesi”. Doğu – Batı Arasında İslâm Birliği İdeali: Vefatının Onuncu Yılında Aliya İzzetbegoviç. ed. Merve Akkuş Güvendi. İstanbul: Üsküdar Belediyesi – İlmi Etütler Derneği, 35-40. 2013.
Erkilet, Alev. “Aliya İzzetbegoviç”. Doğudan Batıya Düşüncenin Serüveni: Medeniyet Projelerinin İnşa Sürecinde Çağdaş İslâm Düşüncesi II. Cilt: 10. Proje Ed. Bayram Ali Çetinkaya. ed. Selim Eren, Ali Öztürk. İstanbul: İnsan Yayınları, 619-632. 2015.
Günerigök, Mustafa. “Aliya İzzetbegoviç’in Düşüncesinde Dinî Çoğulculuk”. I. Uluslararası Bir Bilge Bir Ülke Sempozyumu: Aliye İzzetbegoviç ve Bosna-Hersek Bildiriler Kitabı. ed. Mümin Hakkıoğlu, M. Ahmet Tüzen, Çağlayan Doğan, Zeynep Şimşek Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi. 539-546. 2018.
Gürkan, Salime Leyla. “Yahudilik”. DİA. Cilt: 43 (2013). 187-197. Son Erişim: 27.12.2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/yahudilik#1
Işık, Vahdettin. “Doğu ve Batı Arasında İslâm Kitabından Hareketle Bazı Mülahazalar”. Hece Dergisi Bilgemiz Aliya İzzetbegoviç Özel Sayısı. ed. Mustafa Orçan, Rahman Ademi, Mustafa Balcı. Ankara: Hece Yayınları, 350-359. 2016.
İzzetbegoviç, Aliya. Özgürlüğe Kaçışım. ter. Hasan Tuncay Başoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları. 2005.
İzzetbegoviç, Aliya. Doğu Batı Arasında İslâm. ter. Salih Şaban. İstanbul: Klasik Yayınları. 2018a.
İzzetbegoviç, Aliya. İslâm Deklarasyonu. çev. Rahman Ademi. İstanbul: Fide Yayınları. 2018b.
İzzetbegoviç, Aliya. İslâmi Yeniden Doğuşu Sorunları. çev. İbrahim Hakan Aydoğan, Azra Blekiç Aydoğan. İstanbul: Ketebe Yayınları. 2020.
Komisyon. MEB Dini Terimler Sözlüğü. Ankara: MEB. 2009.
Komisyon. Kur’an Yolu Meâli. Ankara: DİB Yayınları. 2016.
Özyurt, Cevat. “İki Dünya Arasında İnsan: Aliya İzzetbegoviç’in Din Kuramı ve İslâm Yorumu”. Hece Dergisi Bilgemiz Aliya İzzetbegoviç Özel Sayısı. ed. Mustafa Orçan, Rahman Ademi, Mustafa Balcı. Ankara: Hece Yayınları, 219-252. 2016.
Toktaş, Fatih. “Yenilikçi Müslüman Düşünür Olarak Aliya İzzetbegoviç”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XLIV (2016). 7-45.
İzzetbegoviç”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XLIV (2016). 7-45.
Tümer, Günay. “Din”. DİA. Cilt: 9 (1994). 312-320. Son Erişim: 27.12.2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/din#1-genel-olarak-din