KLASİK TRAGEDYALARDA "YAKIŞIKSIZ ÖLÜM", "YAS" VE "TANIKLIK" SORUNU

Çağımızın adalet bakımından en önemli sorunlarından birisi "ölümün yerinden edilmesi", başka bir deyişle ölümlü varlıkların ölme haklarının ellerinden alınmasıdır. Burada ölme hakkından kasıt ötanazi değildir; yaşamın zora dayalı ya da kazara ama her halükârda kendine ait olmayan (savaş, soykırım, kaza gibi) bir neden tarafından sonlandırılmasının yakışıksızlığını vurgulamak için bu ifade tercih edilmiştir. Çağımızda bu türden ölümlerin artışı, dahası ölenlerin bir yas hiyerarşisine tabi tutulması, neredeyse bütün insanlığı melankolinin eşiğine getirmiştir. Ne var ki sona ermemiş yas süreçlerinin zorunlu sonucu olan melankoliyi politik aktörün şartı olarak ele almak da mümkündür. Günümüzde tarihin enkazıyla kurulacak faal ilişki, yakışıksız bir ölümde yitenleri şimdide tutmaya adanmış uzlaşımsız bir yasla, uzlaşımsız bir tanıklıkla mümkündür. Bu çalışmada "yakışıksız ölüm", "yas" ve "tanıklık" meselesi klasik tragedyalardan (Antigone, Eumenidler, Yakarıcılar ve Troyalı Kadınlar) yola çıkarak ve çağdaş düşünürlere (Freud, Butler, Benjamin, Agamben, Derrida vd.) dayanarak tartışılacaktır.

The Problem of "Unseemly Death", "Mourning" and "Witnessing" in der Classical Tragedies

Classical Tragedies but in any case due to external reasons (such as war, genocide and accidents). In our time melancholy is the projection over the society of the increase of such unseemly deaths and of them not being properly situated in the hierarchy of mourning. Nonetheless, it is possible to handle melancholy, which is a result of unlikely deaths, as the requirement of the political actor. Presently, the relationship that can be actively associated with the remains of history is possible via an improper type of mourning and an improper testimony. In this study, the issues of "unseemly death", "mourning" and "testimony" in classical tragedies will be analysed in relation to the theories of contemporary thinkers (Freud, Butler, Benjamin, Agamben, Derrida e.g.).

PDF

___

Agamben, Giorgio. "Kayıp Nesne." Çev. Şeyda Öztürk. Cogito 51 2007: 258-262.
---. "Olağanüstü Hal." Şiddetin Eleştirisi Üzerine. Çev. Ferit Burak Aydar. Ed. Aykut Çelebi. İstanbul: Metis 2010: 165-175.
---. Tanık ve Arşiv, Auschwitz'den Artakalanlar. Çev. Ali İhsan Başgül. Ankara: Dipnot.
Aiskhülos, Oresteia: Agamemnon, Adak Sunucular, Eumenidler, Eski Yunan Tragedyaları 11, Çev. Yılmaz Onay. İstanbul: Mitos Boyut, 2011.
Baker, Ulus. Dolaylı Eylem. Der. Ege Berensel. İstanbul: Birikim, 2012.
Benjamin, Walter. "Tarih Kavramı Üzerine." Son Bakışta Aşk. Ed. ve Çev. Nurdan Gürbilek. İstanbul: Metis, 1995.
Bensaid, Daniel. Köstebek ve Lokomotif: Tarih, Devrim ve Strateji Üzerine Denemeler. Çev. Uraz Aydın. İstanbul: Yazın, 2006.
Blanchot, Maurice. Yazınsal Uzam. Çev. Sündüz Öztürk Kasar. İstanbul: Yapı Kredi, 1993.
Brown, Wendy. "Resisting Left Melancholia." Loss: The Politics of Mourning. Ed. David L. Eng- David Kazanjian. Berkeley, Los Angeles, London: University of California 2003: 458-466.
Butler, Judith. "After Loss, What Then?" Loss: The Politics of Mourning. Ed. David L. Eng- David Kazanjian. Berkeley, Los Angeles, London: University of California, 2003: 467-473.
---. Kırılgan Hayat: Yasın ve Şiddetin Gücü. Çev. Başak Ertür. İstanbul: Metis, 2005.
---. Antigone'nin İddiası: Yaşam ile Ölümün Akrabalığı. Çev. Ahmet Ergenç. İstanbul: Kabalcı, 2007.
---. "Melankoli ve Toplumsal Cinsiyet-Reddedilmiş Özdeşleşme." Çev. Zeynep Direk. Cogito 51 2007: 273-292.
Critchley, Simon. Sonsuz Talep, Bağlanma Etiği, Direniş Siyaseti. Çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis, 2009.
Derrida, Jacques. Marx'ın Hayaletleri: Borç Durumu, Yas Çalışması ve Yeni Enternasyonal. Çev. Alp Tümertekin. İstanbul: Ayrıntı, 2001.
---. Platon'un Eczanesi. Çev. Zeynep Direk. İstanbul: Kabalcı, 2012.
Euripides. Yakarıcılar. Çev. Sema Sandalcı. İstanbul: İş Bankası, 2011.
---. Troyalı Kadınlar. Çev. Yılmaz Onay. İstanbul: Mitos Boyut, 2008.
Freud, Sigmund (1917). "Mourning and Melancholia." Ed. Strachey J. London: Hogarth, 1964.
---. Das Unheimliche: http://www.gutenberg.org/files/34222/34222-h/34222-h.htm Heidegger, Martin. "Die Griechische Deutung Des Menschen In Sophokles' Antigone." Hölderlins Hymne "Der Ister." Gesamtausgabe 53, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann, 1984.
---. Bremer und Freiburger Vorträge. Gesamtausgabe 79. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann, 1994.
Irigaray, Luce. "Cemaatin Ebedi İronisi." Çev. Yağmur Ceylan Uslu. Cogito 58 2009: 159-172.
Latacz, Joachim. Antik Yunan Tragedyaları. Çev. Yılmaz Onay. İstanbul: MitosBoyut, 2006.
Levinas, Emmanuel. Zaman ve Başka. Çev. Özkan Gözel. İstanbul: Metis, 1997.
Loraux, Nicole. Mothers in Mourning. Çev. Corinne Pache. Ithaca-New York: Cornell University, 1998.
Löwy, Michael. Walter Benjamen: Yangın Alarmı, "Tarih Kavramı Üzerine" Tezlerin Bir Okuması. Çev. Uraz Aydın. İstanbul: Versus, 2007.
Sennett, Richard. Beraber. Çev. İlkay Özküralpli. İstanbul: Ayrıntı, 2012.
Sofokles. Antigone. Eski Yunan Tragedyaları I. Çev. Güngör Dilmen. İstanbul: Mitos Boyut, 2005.
Traverso, Enzo. Geçmişi Kullanma Kılavuzu: Tarih, Bellek, Politika. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Versus, 2009.
Vernant, Jean-Pierre, ve Pierre Vidal-Naquet. Eski Yunan'da Mit ve Tragedya. Çev. Sevgi Tamgüç-Reşat Fuat Çam. İstanbul: Kabalcı, 2012.
Zeitlin, Froma. "Nothing to do with Dionysos." Athenian Drama in Its Social Context. Ed. F. Zeitlin ve J.J. Winkler. Princeton: Princeton University, 1992.