Postkolonyalizmi Masal Üzerinden Söyleme Dönüştürmek: “Masal” ve “Madam Butterfly Ölmeyi Reddederse”

Masallar, dünya edebiyatı haritasında ait olduğu kültürün özelliklerini ortaya koyan en katışıksız edebî türlerden birisidir. Bugün Türk, Hint ve Alman masalları değerlendirmesinin kökeninde bu özelliğin önemli bir tesiri vardır. 18.yüzyıldan itibaren dünyadaki ekonomik dengelerin değişmesi kültürlerin edebiyattaki faaliyetlerini dolaylı yoldan etkiler. Toplumsal refahın insan yaşantısına getirdiği somut göstergeler zamanla üstün medeniyet düşüncesini besleyen bir unsura dönüşür. Orta Doğu’daki siyasî karmaşayla beraber ekonomik zayıflığın yarattığı gerilim, edebiyat dünyasına iki düşünceyi taşır. Yazarların bir kısmı ekonomik yönden güçlü olan medeniyetin tüm unsurlarını öz kültüre taşıyarak kendisine has yeni bir edebiyat ortamı sağlamak ister. Başka bir yazar grubu ise maddî varlığın kültürel üstünlük göstergesi olduğu imajını reddeder, kendi edebiyatının değerli ve devam ettirilmeye layık olduğu üzerinde durur. Her iki bakış açısında oryantalist düşüncenin romantik bir edilgenliğe mahkûm ettiği Doğu imajı reddedilir. Düşünce dünyasındaki ortak tepkinin bazen ortak bir tür olarak masalla ifade edilmesi bu türün mevcut edebiyat dünyasındaki yerini anlamayı zorunlu kılar. Sezai Karakoç’un “Masal” ve Erendiz Atasü’nün “Madam Butterfly Ölmeyi Reddederse” adlı metinlerinde masal, hem kültürel kimliği ifade eden bir araç hem de ironik dili oluşturmanın bir yolu olmuştur. Bu çalışmada ismi belirtilen yazarların masal türüyle Batı dünyasına karşı geliştirdikleri oksidentalist tavır “ben ve öteki” kavramlarıyla değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

“ben ve öteki”, oryantalizm ve masal ilişkisi, oksidentalizm, Erendiz Atasü

PDF

___

Atasü, Erendiz (2012), Dullara Yas Yakışır, İstanbul: Everest Yayınları.
Balkaya, Adem (2014), “Halk Anlatılarında Kuyunun İşlevselliği Üzerine Bir Okuma, Millî Folklor, Yıl 26, Sayı 102 s.53-64.
Beyatlı, Yahya Kemal (1990), Kendi Gök Kubbemiz, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Demir, Ali (2011), Sömürge Devletlerinin Kullandığı Sömürgecilik Araç ve Metotlar Vaka Analizi: Belçika Krallığı’nın Kongo’daki Sömürge Dönemi, Güvenlik Stratejileri Dergisi, c.7, Sayı 14, s.117-141.
Dobie, Ann B. (2012), Theory İnto Practise İntroduction to Literary Criticism, USA: Lyn Uhl.
Engin, Ertan (2015), Sezai Karakoç’a Göre Batı ve Batı Karşısında Doğulunun Masalı Türk Dili, CVIII, s.760,s.20-28.
Girard, Rene (2013), Romantik Yalan ve Romansal Hakikat, İstanbul: Metis Yayınları. Gündoğan, Ali Osman “Ben ve Öteki” http://www.aliosmangundogan.com/PDF/Bildiri/AliOsman-Gundogan-Ben-Oteki.pdf?i=1 (1 Kasım 2018’de erişildi)
Güneş, Mehmet (2014), “‘Mehlika Sultan’dan ‘Masal’a Yedi Doğulu Gencin Batı’yla İmtihanı” Künye dergisi, 4: 52-56.
Jhally, Sut (2016), Edward Said ile Oryantalizm’e Dair (Çev. Adem KÖROĞLU), Necmeddin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41, s.167-178.
Kacıroğlu, Murat (2011), Türk Öykücülüğünde 1940 Kuşağı ve Toplumcu-Gerçekçi Yönelişler, Sivas: Asitan Yayıncılık.
Kanter, Fatih (2016), Milli Edebiyat Dönemi Türk Şiirinde Kimlik İnşası, Bizim Külliye, S.67, s.77-81.
Karakoç, Sezai (2013), Gün Doğmadan Şiirler, İstanbul: Diriliş Yayınları. Koçyiğit, Demet (2017), Batı’yı Kurgulamak- Doğu’yu Sunmak, Doğu’yu Kurgulamak - Batı’yı Sunmak: Oksidentalizm’de Ben ve Öteki, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.57, S.57, s.133-160.
Kula, Onur Bilge (2010), Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı, Cilt 1, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kula, Onur Bilge (2011), Hegel Estetiği ve Edebiyat Kuramı, Cilt 2, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Lugarhi, Raimondo (2000), Sömürgecilik Tarihi, (Çev: Halim Ünal) İstanbul: E Yayınları.
Oyserman, Daphna; Elmore, Kristen; Smith, George (2012), “Self, Self Concept, and Identity”, Handbook of Self and Identity, London: The Guilford Press.
Parla, Jale (1985), Efendilik Şarkiyatçılık Kölelik, İstanbul: İletişim Yayınları.
Parla, Jale (2001), “Oryantalizm: Hayali Doğu”, Atlas, Sayı:96, s.41-47, İstanbul.
Said, Edward (1991), Oryantalizm, İstanbul: Pınar Yayınları.
Ülken, Hilmi Ziya (1964), “Şark-Garp Problemi Karşısında İslamiyet”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fak. Dergisi Yayınları, Cilt XII, Ankara. https://northernballet.com/madame-butterfly/the-story 3 Kasım 2018’de erişildi