Bağımsız Türk Devletleri Millî Marşlarının Değerler Eğitimi Yönünden İncelenmesi
Kültür, dil, ortak geçmiş ve değerler, milletleri uzun süre tarih sahnesinde tutan birleştirici unsurlardır. Millî marşlar, bu birleştirici unsurların vatandaşlara hatırlatılması ve ortak değerlerin güçlendirilmesi amacıyla yazılmıştır. Millî marşların tarihi ve içeriği incelendiğinde yazıldığı dönemde ülkenin ve milletin halini ve ihtiyaçlarını yansıttığı görülmektedir. Küreselleşmeyle birlikte marşların önemi ve değeri ulus devlet anlayışının bir yansıması olarak görüldüğü için milletlerin çözülmelerine karşı direnç sağlamaktadır. Bu çalışmada, tek millet olan Türk devletlerinin millî marşlarında yer alan kavramlar, MEB 2005 ve 2010 DKAB öğretim müfredatlarında kısmi olarak bulunan 2018 yılında tüm kültür derslerinin müfredatında kök değerler olarak belirtilen “adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik” değerleri açısından incelenmiştir. Bu çalışmanın problem cümlesini “Türk Devletleri’nin millî marşlarının güftelerinde değerler eğitiminde kullanılabilecek ölçüde değer betimlemeleri yer almakta mıdır?” sorusu oluşturmaktadır. Alanda yapılan diğer çalışmalardan farklı olarak marşların ortak yönleri belirlenmiş, kök değerlerin marşlarda nasıl kullanıldığı sorusuna cevap aranmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizinin kullanıldığı bu çalışma bağımsız Türk Devletleri olan Türkiye, KKTC, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan millî marşlarının analiziyle sınırlandırılmıştır. Yapılan değerlendirme sonucunda marşlarda muhtelif değerlere vurgu yapılmakla birlikte vatanseverlik ve sevgi değerlerinin bağımsız Türk Devletleri marşlarında öne çıkan değerler olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın çıktılarının din eğitimi ve farklı disiplinlere katkı sağlayacağı, sonraki çalışmalara kaynaklık edeceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler:
Din Eğitimi, Değer, MEB Kök Değerleri, Millî Marş, Bağımsız Türk Devletleri., Religious Education, Value, MEB Root Values, Anthem, Independent Turkish States
Investigation of National Anthems of Independent Turkish States in Terms of Values Education
The culture, language, common past and values that become evident and develop in the process of becoming a nation are the unifying elements that keep nations on the historical stage for a long time. When examining the history and content of national anthems, it is seen that they reflect the state and needs of the country and nation during the period when they were written. With globalization, the importance and value of anthems are seen as a reflection of the understanding of the nation-state, thus providing resistance against the dissolution of nations. In this study, the concepts in the national anthems of the single nation Turkish states, It was partially included in the curriculum of MEB 2005 and 2010 DKAB and which were stated as the root values in the curriculum of all culture courses in 2018 was examined in terms of respect, values, justicelove, responsibility, patriotism, benevolence. The main research question of our study can can be posed as: "Are there any value descriptions in the words of Turkish national anthems that can be used in values education?"Unlike other studies conducted in the field, the common aspects of anthems have been revealed and the answer to the question of how root values are used in anthems has been sought. The study, which used document analysis as one of the qualitative research methods, was limited to the analysis of the anthems of Turkey, the Turkish Republic of Northern Cyprus, Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan and Turkmenistan. It is thought that the results of the study will contribute to religious education and different disciplines and will be a source for subsequent studies. As a result of the evaluation, it was determined that the values of patriotism and fondness came to the fore in all anthems, although various values were emphasized in the anthems.
Keywords:
Religious Education, Value, MEB Root Values, Anthem, Independent Turkish States,
___
- Adıgüzel, H. (2007). Zirve Haydar Aliyev’in Hayatı (1.Baskı). İleri Yayınları.
- Ağaldağ, S. (1994). TBMM Tutanaklarına Göre İstiklal Marşının Kabulü. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1, 221-232.
- Akhan, N. E., Subaşi, E., ve Açil, F. B. (2020). Öğretmen Adaylarının Kök Değerlere İlişkin Görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), Art. 2.
- Aktaş, H. E. (2013). Milli Marşların Siyaset Biliminin Bazı Kavramları Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), Art. 2.
- Aktaş, H. E. (2021). Orta Asya ve Kafkasya’daki Türk Ülkelerinin Milli Marşlarının Karşılaştırmalı Tema Analizi. İçinde S. Adıgüzel, H. Baydemir, M. Dıykanbay, ve N. Ildırı (Ed.), Uluslararası İstiklâl Marşı’nın Kabulünün 100. Yılı ve Türk Dünyası Edebiyatlarında Hürriyet Fikri Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 41-62). Atatürk Üniversitesi Yayınevi.
- Arık, Ş. (2010). İstiklâl Marşı ve Diğer Devlet Marşlarının Mukayesesi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 121, 80-88.
- Arvas, A. (2021). Türkiye ve Kırgız Millî Marşları. İçinde B. Emil ve Z. Taştan (Ed.), 100 Ülke 100 Marş İstiklal Marşı. Kesit Yayınları.
- Bağrıaçık, B., Yıldız, M. I., Yeli̇n, K. R., ve Yüzgeç, A. (2022). Azerbaycan-Türkiye Millî Marşlarının Edebî ve Müzikal Açıdan İncelenmesi. Turkuaz Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), Art. 1.
- Balcı, O. (2019). Kazak Türkçesinde ve Kırgız Türkçesinde İhtimal Kipi ve İhtimal İşlevli Diğer Kipler. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, Art. 6.
- Bars, M. E. (2017). Kültürel Değerlerin Aktarımında Halk Edebiyatı Ürünlerinden Yararlanma. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), Art. 2.
- Belek, K. (2019). Oğuz Boylarının Tanrı Dağlarındaki İzleri. Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), Art. 2.
- Bilgenur Uslu. (2019). İstiklal Marşı ve Tatar Milli Marşı Ant Etkenmen’de anlamsal evren ve kavram haritaları. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(43), Art. 43.
- Bilgin, A. (2007). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi(2007), C. XXXVII, İstanbul 2009, s. 22-34. 37(37), 22-34.
- Bogoçanskaya, H. H., ve Targaşova, A. C. (2011). Yeni Türkçe-Rusça ve Rusça-Türkçe Sözlük. Dom Slavyanski Knigi
- Burul Saginbayeva. (t.y.). Türk İstiklâl Marşı ile Kırgız İstiklâl Marşı’nın Karşılaştırmalı Analizi. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/70124/turk_istiklal_marsi_ile_kirgiz_istiklal_marsinin_karsilastirmali_analizi_.
- Çetin, N. (2014). İstiklâl Marşı’mızı Anlamak. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21(2), 25-92.
- Dağdelen, M. Ç. (2022). Ulus-Devletlerin Özet Metni Milli Marş Tezahürleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 10(30), Art. 30.
- Demi̇rci̇, H. (2020). İlk Dönem Kazakistan Cumhuriyeti’nde Milliyetçilik ve Millî Kimlik (1991-2019). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), Art. 1.
- Doğan, Y., ve Alkayış, M. F. (2021). İstiklal Marşı’nın Kabulünün 100. Yılında Türk Milli Marşlarının Dil ve Ortak Değerler Açısından İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(2), Art. 2.
- Dönmez, C., ve Yazıcı, ubilay. (2008). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Konularının Öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım.
- Duymaz, R. (2014). İstiklal Marşı’mıza Yakından Bakış. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(7), 1-40. Erden, Y. (2019). National Anthems as Unifying Tools: A Comparative Analysis of Selected Western National Anthems. Eurasian Journal of English Language and Literature, 1(2), Art. 2.
- Gücüyeter, B. (2021). İstiklal Yolunda Üç Türk Millî Marşı: Kazakistan, Özbekistan, Türkiye. İçinde B. Emil ve Z. Taştan (Ed.), 100 Ülke 100 Marş İstiklal Marşı. Kesit Yayınları.
- Gül, R. (2013). Bir Değer Eğitimi Olarak İlköğretim Döneminde Doğruluk Eğitimi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gündoğdu, A. (2011). Kırgızistan: Dün, Bugün, Yarın. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 399-417.
- Gürbüz, Y. E. (2011). Orta Asya’nın Ortasında Bir Ada: Kırgızistan. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, 419-447.
- Hi̇zmetli̇, S. (2011). Kazak Ulusu ve Kazak Tarihi Üzerine: Dünü ve Bugünü. İSTEM, 17, Art. 17.
- İbrahi̇mov, R. (2011). Türkiye-Türk Cumhuriyetleri İlişkileri: Dünü, Bugünü, Yarını. Yeni Fikir Dergisi, 3(7), Art. 7.
- İnaç, H., ve Yaman, M. (2015). Ulus İnşa Stratejileri Bağlamında Avrupa Milli Marşlarının Sosyo-Politik Mukayesesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), Art. 3.
- KABAR, K. U. H. A. (2022, Ağustos 31). 1 Eylül’den İtibaren Ülke Okullarında Hafta Başında ve Sonunda İstiklal Marşı Okunacak. http://kg.kabar.kg/news/1-sentiabrdan-bashtap-mektepterde-apta-bashynda-zhana-aiagynda-mamlekettik-gimn-zha-yrat/
- Khairmukhanmedov, N. (2008). Ulus-Devlet Bağlamında Orta Asya Cumhuriyetlerinde Siyasal ve Hukuksal Değişim [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Köşker, M. (2014). Ulusal Marşların Söz ve Müzik Açısından İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi,]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı.
- MEB. (2010). Orta Öğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9,10,11 ve 12.Sınıflar) Öğretim Programı (Ankara). MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü.
- Mehman Musaoğlu ve Fatih Kirişçioğlu. (2014). Türk Cumhuriyetleri Milli Marşlarının kavramsal, semiyotik ve lengüistik tahliline dair deneme. Beynelhalk Elmi Jurnal, 1, 21-34.
- Mi̇rza, P. G. (2019). Recurrent Themes and Iconographic National Symbols: A Formalist Approach in the Comparative Study of the Selected National Anthems of Libya, France and Albania. Eurasian Journal of English Language and Literature, 1(2), Art. 2.
- Musaoğlu, M., ve Kirişçioğlu, F. (2013). Türk Cumhuriyetlerinin Milli Marşları: Açıklamalar, Metinler, Aktarmalar ve Tercümeler. Azerbaycan Milli Elmler Akademiyası - Türkologiya, Beynelhalk Elmi Jurnal, 2, 28-50.
- Nalbantoğlu, M. (1964). İstiklal Marşımızın Tarihi. Gem Yayınları.
- National Symbols of the Republic of Kazakhstan. (2011, Kasım 3). Electronic Government of the Republic of Kazakhstan. https://egov.kz/cms/en/articles/state_symbols
- Nogayeva, A. (2019). Geçmişten Günümüze Kazakistan. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), Art. 2.
- Okay, O. (2021). İstiklal Marşı. İçinde TDV İslâm Ansiklopedisi (C. 23, ss. 355-356). https://islamansiklopedisi.org.tr/istiklal-marsi
- Önal, G. F. (2017). Ortadoğu Ülkeleri Milli Marşlarının Söz ve Müzik Biçimi Açısından İncelenmesi. Ulakbilge Dergisi, 5(9), 153-177.
- Özmete, E. (2008). İş Yaşamında Değerler.
- Özmete, E., ve Algan, T. (2021). Sosyal Hizmet Uygulamalarında Bireysel ve Toplumsal Değerlerin İşlevselliğine Kavramsal Bakış. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), Art. 1.
- Sagınbayeva, B. (2022). Türk İstiklâl Marşı ile Kırgız İstiklâl Marşı’nın Karşılaştırmalı Analizi. Türk Asya Stratejik araştırmalar Merkezi. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/70124/turk_istiklal_marsi_ile_kirgiz_istiklal_marsinin_karsilastirmali_analizi_ Satylkanova, N. (2019). Büyük Kırgız Devleti. Türk Ekini, 3, Art. 3.
- Silaghi-Dumitrescu, R. (2020). Topics in National Anthems. Journal of Language and Literature, 20(2), 288. Şarşembi̇yeva, T. (2015). Kırgızistan’da “Vatanseverlik” Algısı Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), Art. 2.
- Tavşancıl, E., ve Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. Sözel, Yazılı ve Diğer Meteryaller İçin. Epsiolan Yayınevi.
- TDK. (2022, Ekim 2). Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/ Tepebaşılı, F. (2005). Kullanımlık Metin Türü Olarak Ulusal Marş Kavramı ve İşlevleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 17, Art. 17.
- Timur, K. (2021). İstiklal Marşını Değiştir(eme)me Teşebbüsleri. İçinde Mehmet Akif ve İstiklal Marşı (ss. 65-72). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayını.
- TTKB. (2017). Müfredatta Yenileme ve Değişiklik Çalışmalarımız Üzerine. Milli Eğitim Bakanlığı. Türkçe Sözlük. (2005). , Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Ültay, E., Akyurt, H., ve Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, Art. 10.
- Yaman, E. (1998). Özbek Türklerinin Şairi: Abdulla Apirov. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 6, 611-638. Yel, S. (2000). Azerbaycan Cumhuriyeti Devleti’nin Kuruluşunda Türkiye’nin Yardımları İlhak Amacına mı Yönelikti? Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 563-578.
- Yener, S., ve Duran, H. (2011). Avrupa Birliği Ülkelerinin Ulusal Marşlarının Sosyo-Kültürel ve Müzikâl Açıdan İncelenmesi. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 24, Art. 24.
- Yetiş, K. (2021). Türkiye ve Azebaycan Millî Marşları. İçinde B. Emil ve Z. Taştan (Ed.), 100 Ülke 100 Marş İstiklal Marşı. Kesit Yayınları.
- Zengin, M. (2017). Herkes İçin Geçerli Uygun Değerleri Belirlemek ve Öğretmek Mümkün mü? Değer Eğitimi Yaklaşımları Bağlamında Bir Değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 7(2), Art. 2.
- ISSN: 1308-5069
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2010
- Yayıncı: TÜRKİYE DİL VE EDEBİYAT DERNEĞİ
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türkçede İrdelenmesi Gereken Bir Fiil: İrdelemek
Didem AKYILDIZ AY, Ezgi DEMİREL KAMANLI
Harezm-Altın Ordu Türkçesi Eserlerinde Kadına Dair Söz Varlığı
Margaret Postgate Cole’un Birinci Dünya Savaşı Şiirleri
Üç Yolculuk Şiiri: “Han Duvarları”, “Yol Türküleri”, “Bir Otoyol Liriği”
Bir Yaz Gecesi Rüyası’nin Türkçe Çevirisinin Ekofeminist Bir İncelemes
Türkiye Türkçesinde İkili Ünlüler
Roman Kişilerinin Gözünden Kudüs’e Bakmak: Kalbim Kudüs’te Kaldı
Çocuk Edebiyatı Ürünlerinde Göç Kurgusuna Süreç Temelli Bir Bakış