Türkiye’deki Dil ve Konuşma Terapistlerinin Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi Tanısında Kullandıkları Kriterler
Giriş: Çocukluk çağı konuşma apraksisinin (ÇÇKA) tanımlanmasından bu yana var olan semptomlar kompleksini diğer konuşma sesi bozukluklarından ayırabilecek ve doğrulanmış kriterler bulunmamakta olup tanılamada altın standart uzman görüşüdür. Amaç: Mevcut araştırma, Türkiye’deki dil ve konuşma terapistlerinin bilgi ve klinik deneyimlerine dayanarak ÇÇKA’nın ayırıcı tanılamasında kullandıkları kriterleri belirleyebilmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Dil ve konuşma terapistlerine (n=30) yönelik olarak ÇÇKA’nın tanılamasında kullanılacak yapılandırılmış bir anket hazırlanmıştır. Katılımcıların deneyimleri ve uygulamaları, çoktan seçmeli sorular ve tasarlanan Likert tipi ölçekle (1-5 aralığında) analiz edilmiştir. Bulgular: Dil ve konuşma terapistleri tarafından ÇÇKA için en sık kullanılan 8 konuşma karakteristiği; arama davranışı (%89), sık ünlü çarpıtmaları/ünlülerde bozulmalar (%87), motor planlama/programlama problemleri (%87), eforlu üretim/çabalama (%85), sözce uzunluğunun artışıyla hatalarda artma (%85), azalmış anlaşılırlık (%84), otomatik üretimlerin istemliden daha iyi olması (%84) ve artikülatuvar koordinasyonda zorluk (%84)’tur. Türk dil ve konuşma terapistlerinin kullandığı tanı ölçütleri Amerikan Konuşma-Dil-İşitme Derneği (ASHA) bildirgesi (2007), Ozanne’ın küme modeli (1995) ve Strand’in kontrol listesi (2011) ile benzerlik göstermektedir. Ayrıca katılımcılara göre ÇÇKA’ya en yüksek oranda eşlik eden bozukluklar; sözcük üretiminde gecikme (%75) ve azalmış OSU (%74)’dur. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, daha önce farklı dillerde yapılan anketlerin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Kullanılan tanı kriterleri belirsizlik açısından tutarlı olup klinisyenler arasında tek bir kriter kullanılmadığını ortaya koymaktadır.
___
- ASHA. (2007). Childhood Apraxia of Speech: Technical Report., www.asha.org/policy adresinden alındı (Erişim Tarihi: 03.02.2020).
- Edeal, D., & Gildersleeve-Neumann, C. (2011). The importance of production frequency in therapy for childhood apraxia. American Journal of Speech-Language Pathology.
- Fish, M. (2016). Here’s How to Treat Childhood Apraxia of Speech. San Diego: Plural Publishing.
- Forrest, K. (2003). Diagnostic Criteria of Developmental Apraxia of Speech Used by Clinical Speech-Language Pathologists. Am. J. Speech Lang. Pathol., 376-380.
- Hall, P. K. (2007). Developmental Apraxia of Speech: Theory and Clinical Practice. Texas: Pro. ed.
- Iuzzini-Seigel, J., & Murray, E. (2017). Speech assessment in children with childhood apraxia of speech. ASHA Spec. Interest Groups 2, 47-60.
- Joffe, P., & Pring, T. (2008). Children with phonological problems: a survey of clinical practice. Int J Lang Commun Disord., 64-154.
- Konrot , A. (2000). Erken dönem kekemeliğinin aile eğitimi yoluyla sağaltımı. Özel Eğitimde Aile Sempozyumu. (s. 24-29). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehperlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını.
- Korkmaz , B. (2005). Dil ve Beyin. İstanbul: Aba Yayıncılık.
- Korkmaz Kocabıyık, H. (2016). Veloarengeal Kapanma Sürelerinin Çocukluk Çağı Konuşma Apraksisi Şüphesi Olan ve Tipik Gelişim Gösteren Çocuklarda Karşılaştırılması. Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
- Maas, E., & Farinella, K. (2012). Random versus blocked practice in treatment for childhood apraxia pf speech. Journal of Speech, Language and Hearing Research.
- Maas, E., Butalla, C., & Farinella, K. (2012). Feedback frequency in treatment for childhood apraxia of speech. American Journal of Soeech-Language Pathology.
- Malmenholt, A., Lohmander, A., & McAllister, A. (2017). Childhood apraxia of speech: a survey of praxis and typical speech characteristics. Logop. Phoniatr. Vocol., 84-92.
- Meredith, A., & Potter, N. (2011). Diagnostic criteria for childhood apraxia of speech: a survey study. ASHA Convention.
- Millspaugh, S., & Weiss, D. (2006). Diagnosing childhood apraxia of speech: a national survey of speech-language pathologists. ASHA Convention. Connecticut.
- Moriarty, B. C., & Gillon, G. T. (2016). Phonological awareness intervention for children with childhood apraxia of speech. Int. J. Lang. Commun. Disord., 713–734.
- Murray, E. (2015). Differential diagnosis of children with suspected childhood apraxia of speech. J. Speech Lang. Hear. Res., 43-60.
- Murray, E., McCabe, P., & Ballard, K. J. (2015). A randomized controlled trial for children with childhood apraxia of speech comparing rapid syllable transition treatment and the Nuffield Dyspraxia Programme–Third Edition. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 669–686.
- Murray, E., McCabe, P., Heard, R., & Ballard, K. J. (2015). Differential diagnosis of children with suspected childhood apraxia of speech. J. Speech Lang. Hear. Res., 43-60.
- Ozanne, A. (1995). The differential diagnoses and treatment of children with speech disorder. B. Dodd içinde, The search for developmental verbal dyspraxia (s. 91-109). San Diego: Singular Publishing.
- Ozanne, A. (2005). Differential diagnosis and treatment of children with speech disorder. 2nd ed. London: Whurr Publishers.
- Randazzo, M. (2019). A Survey of Clinicians With Specialization in Childhood Apraxia of Speech. American Journal of Speech-Language Pathology, 1-14.
- Shakibayia, M. I., Zarifianb, T., & Zanjari, N. (2019). Speech characteristics of childhood apraxia of speech: A survey research. International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology.
- Shriberg, L. D. (2003). A diagnostic marker for childhood apraxia of speech: the lexical stress ratio. Clinical Lınguistics & Phonetics, 552.
- Shriberg, L. D., Kwiatkowski, J., & Mabie, H. L. (2019). Estimates of the prevalence of motor speech disorders in children with idiopathic speech delay . Clinical Linguistics & Phonetics.
- Shriberg, L. D., Lohmeier, H. L., Strans, E. A., & Jakielski, K. J. (2012). Encoding, memory, and transcoding deficits in Childhood. Clinical Linguistics & Phonetics, 445-482.
- Shriberg, L. D., Potter, N. L., & Strand, E. A. (2011). Childhood apraxia of speech in children and adolescents with galactosemia. J Speech Lang Hear Res., 487-519.
- Shriberg, L. D., Strand, E. A., & Jakielski, K. J. (2010). Diagnostic signs of childhood apraxia of speech in idiopathic, neurogenetic, and complex neurodevelopmental contexts.
Paper Presented at the Paper Presented at the Sixteenth Biennial Conference on Motor Speech. Santa Rosa.
- Shriberg, L., Aram, D., & Kwiatkowski, J. (1997). Developmental apraxia of speech: II. Toward a diagnostic marker. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 286-312.
- Strand, E., & Debertine, P. (2000). The efficacy of integral stimulation intevention with development apraxia of speech. Journal of Medical Language-Speech Pathology.
- Tanrıdağ, O. (2009). Nöroloji Pratiğinde Konuşma ve Dil Bozuklukları. Türk Nöroloji Derneği, 155-160.