BIST TURİZM ENDEKSİ FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANSLARININ GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmanın temel amacı, Borsa İstanbul Turizm Endeksinde kayıtlı firmaların finansal oranlarından yararlanılarak çoklu karar verme tekniklerinden biri olan Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemi ile finansal performanslarının değerlendirmesini yapmaktır. Değerlendirme yapabilmek için, BIST Turizm Endeksinde işlem gören 8 işletmenin 2019,2020 ve 2021 yıllarına ait mali verileri doğrultusunda likidite, kaldıraç ve karlılık oranları oluşturulmuştur. Ayrıca sektörün yapısal durumunun incelenmesi amacı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın sektör bilançoları başlığında düzenlenen “Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Faaliyetleri” sektörünün I-55 Konaklama alt sektörüne ait 2016-2020 yılları arası mali verileri incelenmiştir. Yapısal analiz sonucunda, yapısal olarak BIST’ de işlem gören turizm firmalarının ve genel sektörün aktif yapısının ağırlıklı olarak duran varlıklardan oluştuğu, pasif yapısının ise sektörde ağırlıklı olarak borçlardan oluştuğu, halka açık şirketlerde ise öz kaynaklardan oluştuğu gözlemlenmiştir. Gri İlişkisel Analiz yöntemi sonucunda ise finansal performans oranlarında kaldıraç oranlarının diğer oranlara göre daha önemli olduğu, finansal performans sıralamasında ise her üç yılda da MAALT işletmesinin genel olarak ilk sırada yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Mali tablolar, Oran analizi, Gri İlişkisel Analiz Yöntemi, BIST Turizm Sektörü, Financial Statements, Ratio Analyses, Gray Relational Analysis Method, BIST Tourism Sector

EVALUATION OF THE FINANCIAL PERFORMANCES OF BIST TOURISM INDEX COMPANIES BY GRAY RELATIONAL ANALYSIS (GIA) METHOD

The main purpose of this study is to evaluate the financial performances of companies registered in the Borsa Istanbul Tourism Index, using the Gray Relational Analysis (GIA) Method, which is one of the multiple decision-making techniques, by using the financial ratios. In order to make an evaluation, the liquidity, leverage and profitability ratios of 8 businesses traded in the BIST Tourism Index were created in line with the financial data of 2019, 2020 and 2021. In addition, with the aim of examining the structural situation of the sector, the financial data of the I-55 Accommodation sub-sector of the "Accommodation and Food Services Activities" sector organized under the title of sector balance sheets of the Central Bank of the Republic of Turkey for the years 2016-2020 were examined. As a result of the structural analysis, it has been observed that the asset structure of the tourism companies traded in BIST and the general sector mainly consists of fixed assets, while the passive structure of the sector mainly consists of debts, while in public companies it is observed that it consists of equity resources. As a result of the Gray Relational Analysis method, it has been determined that leverage ratios are more important than other ratios in financial performance ratios, and MAALT is in the first place in the financial performance ranking in all three years.

Keywords:

Financial Statements, Ratio Analyses, Gray Relational Analysis Method, BIST Tourism Sector,

PDF

___

Aslan, T., & Yılmaz, E. (2018). Oran Analizi Yöntemi ile Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri Alt Sınıfındaki Küçük, Orta ve Büyük Ölçekli İşletmelerin Finansal Performanslarının Karşılaştırmalı Analizi. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 1(2), 36–52. http://www.idaacademia.org/tr/pub/issue/38957/434905
Bilici, N. (2019). Turizm Sektörünün Finansal Performansının Oran Analizi ve TOPSİS Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 173–194. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/43928/538474
Çabuk, A., & Lazol, İ. (2009). Mali Tablolar Analizi, Ekin Kitabevi.
Elmas, B. (2017). Finansal Tablolar Analizi. Nobel Yayınevi, 3. Basım, Ankara.
Eraslan, O., & Met, Ö. (2020). İşletmelerde Nakit Akım Analizi ve Borsa İstanbul Turizm Şirketlerinde Bir Uygulama. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 3(1), 42–62. http://www.idaacademia.org/tr/pub/issue/53171/659507
Göçen, Sedat; Yirik, Şevket; Yılmaz, Y. (2011). Türkiye’de Krizler ve Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 493–509.
Kahveci, M., & Turna, İ. (2016). Bist’de İşlem Gören Turizm İşletmelerinin TOPSİS Tekniği İle Finansal Performanslarının Analizi Ve Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 16(48), 99–114. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mdbakis/issue/63897/967244
Karadeniz, E., Beyazgül, M., Dalak, S., & Günay, F. (2017). Türk Turizm Sektörünün Finansal Performansının Dikey Analiz Yöntemiyle İncelenmesi: BİST Turizm Şirketleri ve TCMB Sektör Bilançoları Üzerinde Bir Araştırma. Sosyoekonomi, 25(32), 105–105. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.292117
Karadeniz, E., Dalak, S., Beyazgül, M., & Günay, F. (2017). Türk Turizm Sektöründe Finansman Kararlarının Alt Sektörler Kapsamında Karşılaştırmalı Analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(2), 157–170. https://doi.org/10.24010/soid.335106
Karkacıer, O., & Yazgan, A. E. (2017). Turizm Sektöründe Gri İlişkisel Analiz GİA Yöntemiyle Finansal Performans Değerlemesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37, 154–162. https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61817/924865
Özçelik, H., & Kandemir, B. (2015). BIST’de İşlem Gören Turizm İşletmelerinin TOPSİS Yöntemi ile Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(33), 97–114. https://doi.org/10.31795/baunsobed.645449
PAÇA, M., & KARABULUT, M. T. (2019). Finansal Rasyolar ile Finansal Performans: BIST ve Turizm. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 53–65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijgtr/issue/45045/544508
Pala, O. (2021). BIST Turizm Endeksinde Yer Alan Firmaların CILOS ve MAIRCA Tabanlı Finansal Performans Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 163–185. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.901120
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Sektör Bilanço İstatistikleri, (URL: https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Reel+Sektor+Istatistikleri/Sektor+Bilancolari/Sektor+Bilanco+Verileri/, internet adresinden 5 Mayıs 2022 tarihinde edinilmiştir)
Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), BIST Şirket Endeksleri, (URL: https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler, internet adresinden 8 Mayıs 2022 tarihinde edinilmiştir)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri, (URL: https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9851/turizm-istatistikleri.html, internet adresinden 30 Mayıs 2022 tarihinde edinilmiştir.)