Muş İli Ekolojik Koşulları İçin Uygun Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz) Çeşitlerinin Belirlenmesi

Bu çalışma, Muş ili ekolojik koşulları için uygun Macar fiği çeşit veya çeşitlerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada 10 adet Macar fiği (Aygün, Enes, Sarıefe, Kansur, Oğuz-2002, Akçalar, Anadolu Pembesi 2002, Doğu Beyazı, Tarm Beyazı-98 ve Budak) çeşidi bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada; bitki boyu 62,2-114,5 cm, yeşil ot verimi 1747-3547 kg/da, kuru ot verimi 585-1225 kg/da, ham protein oranı %18,0-20,2, ADF (asit deterjan lif ) oranı %31,6-37,3, NDF (nötr deterjan lif) oranı %36,9-41,7,P (fosfor) oranı %0,35-0,37, K (potasyum) oranı %3,27-3,47, Ca (kalsiyum) oranı %1,37-1,45, Mg (magnezyum) oranı %0,25-0,28, Mn (mangan) içeriği 34,8-49,1 ppm, Fe (demir) içeriği 304,4-467,7 ppm, Cu (bakır) içeriği 63,7-95,6 ppm ve Zn (çinko) içeriği 21,2-42,8 ppm arasında bulunmuştur. İstatistiksel olarak çeşitler arasında ham protein, NDF, P, K, Ca, Mg ve Mn oranları açısından herhangi bir farklılık görülmemiştir. En yüksek bitki boyu, yeşil ve kuru ot verimleri Anadolu Pembesi 2002 ve Oğuz-2002 dışında kalan diğer çeşitlerden elde edilmiştir. Dolayısıyla Muş ili ekolojik koşullarında Anadolu Pembesi 2002 ve Oğuz-2002 dışında kalan çeşitlerin yetiştirilmesinin avantajlı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ot verimi, Ham protein, Makro elementler, Mikro elementler

Determination of Suitable Hungarian Vetch Cultivars (Vicia pannonica Crantz) for Ecological Conditions of Muş Province

This study was carried out to determine the suitable Hungarian vetch cultivar/cultivars for the ecological conditions of Muş province. In the research, 10 Hungarian vetch (Aygün, Enes, Sarıefe, Kansur, Oğuz-2002, Akçalar, Anadolu Pembesi 2002, Doğu beyazı, Tarm beyazı-98 and Budak) cultivars were used as plant material. In the study; plant height 62.2-114.5 cm, forage yield 1747-3547 kg/da, dry matter yield 585-1225 kg/da, crude protein ratio 18.0-20.2%, ADF (acid detergent fiber) ratio 31.6-37.3%, NDF (neutral detergent fiber) ratio 36.9-41.7%, P (phosphorus) ratio 0.35-0.37%, K (potassium) ratios 3.27-3.47%, Ca (calcium) ratio 1.37-1.45%, Mg (magnesium) ratio 0.25-0.28%, Mn (manganese) content 34.8-49.1 ppm, Fe (iron) content 304.4-467.7 ppm, Cu (copper) content 63.7-95.6 ppm and Zn (zinc) content were found to be 21.2-42.8 ppm. Statistically, there was no difference between the cultivars in terms of crude protein, NDF, P, K, Ca, Mg and Mn ratios. The highest plant height, forage and dry matter yields were obtained from other cultivars except Anadolu Pembesi 2002 and Oğuz-2002. Therefore, it was concluded that cultivars other than Anadolu Pembesi 2002 and Oğuz-2002 are advantageous to cultivate in Muş ecological conditions.

Keywords:

Forage yield, Crude protein, Macro elements, Micro elements,

PDF

___

Z. Acar, C. Sabancı, M. Tan, C. Sancak, M. Kızılşimşek, U. Bilgili, İ. Ayan, A. Karagöz, H. Mut, Ö.Ö. Aşçı, U. Başaran, B. Kır, S. Temel, G.B. Yavuzer, R. Kırbaş ve M.A. Pelen, “Yem bitkileri üretiminde değişimler ve yeni arayışlar,” Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak, Ankara,2015.
A. Alçiçek, A. Kılıç, V. Ayhan, ve M. Özdoğan, “Türkiye’de kaba yem üretimi ve sorunları, ”Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, 2010.
TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. (2018). Erişim Tarihi: 10.03.2021. [Online]. http://www.tuik.gov.tr.
R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu ve Y. Karadağ, Yem Bitkileri Baklagil Yem Bitkileri Cilt II, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, İzmir, 2009.
M. S. Sayar, H. Karahan, Y. Han, S. Tekdal ve M. Başbağ, “Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin ot verimi, ot verimini etkileyen özellikler ile özellikler arası ilişkilerin belirlenmesi,” Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi-Research Journal of Agricultural Sciences (TABAD), vol. 5, no. 2, pp. 126-130, 2012.
M. S. Sayar, A.E. Anlarsal ve M. Başbağ, “Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) genotiplerinde biyolojik verim özelliği bakimindan çevreler üzerinden eklemeli ana etkiler ve çarpimsal interaksiyonlar AMMI Analizi,” Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol. 25, no. özel sayı 2, pp. 235-240, 2016, DOI: 10.21566/tarbitderg.282439.
C. Balabanlı, “Değişik ekim sıklığı ve ekim zamanının Macar fiği (Vicia pannonica Crantz)’nin verim ve verim öğelerine etkileri üzerine araştırmalar,” Doktora Tezi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1992.
M. Tan ve Y. Serin, “Macar fiği tarımı,” in Yem Bitkileri ve Meraya Dayalı Hayvancılık Eğitimi, Erciyes Üniversitesi Yayın No:160, S.S Yerköy Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Yayın No: 2, Y. Serin, Kayseri, pp. 107-117, 2008.
TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. (2022). Erişim Tarihi: 27.06.2022. [Online]. http://www.tuik.gov.tr.
İ. Erdoğdu, A. Sever ve A. Atalay, “Eskişehir koşullarında Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) hat ve çeşitlerinde yem ve tohum verimleri,” Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, vol. 25, no. 2, pp. 230–234, 2016.
M. Bayar ve E. Çaçan, “Farklı zamanlarda hasat edilen Macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz) ot verimi ve bazı kalite özelliklerinin değişimi,” 1. Uluslararası Harran Multidisipliner Çalışmalar Kongresi,8-10 Mart 2019, Şanlıurfa, 2019.
Y. Karadağ, N. Kılıçalp and M. Özkurt, “The effects of Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz.) and triticale (x Triticosecale sp. Wittmack) sown in different seed rates on feed value and ruminal degradability characteristics of nutrients,” Yuzuncu Yil University Journal of Agricultural Science, vol. 30, no. 3, pp. 557-559, 2020.
H. S. Tenikecier, A. Orak, A. S. Tekeli ve B. Gültekin, “Bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinde farklı biçim zamanlarının ot verimi ve bazı kalite özelliklerine etkisi,” Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, vol. 7, no. 4, pp. 833–847, 2020, doi:10.30910/turkjans.782231.
E. Çaçan, H. Nursoy ve E. Şahin, “Macar fiğinin (Vicia pannonica Crantz) farklı ekim zamanlarına göre verim, kalite ve besin elementleri içeriklerinin değişimi,” Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol. 31, no. 3, pp. 729–737, 2021, doi:10.29133/yyutbd.828947.
Ö. Kurt, A. Kamalak ve A. N. Kurt, “Bazı baklagil yem bitkilerinin nispi yem değerleri, in vitro gaz üretimi, organik madde sindirim derecesi ve metabolik enerji içeriklerinin belirlenmesi,” Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, vol. 12, no. 2, pp. 1143–1153, 2022, doi:10.21597/jist.1032208.
Anonim, Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 2021.
JMP, Statistical Discovery from SAS, USA, 2018.
E. Ülker ve O. Yüksel, “Uşak şartlarında bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) çeşitlerinin verim ve tarımsal özelliklerinin belirlenmesi,” Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, vol. 16, no. 1, pp. 52–58, 2021.
E. Çaçan ve H. Ş. Yılmaz, “Bingöl koşullarında değişik Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) + Buğday (Triticum aestivum L.) karışım oranlarının ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri,” Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, vol. 2, no. 3, pp. 290-296, 2015.
E. Gülümser ve Z. Acar, “Biçim zamanı ve tohum oranlarının Macar fiği tahıl karışımlarının bazı kalite özellikleri üzerine etkisi,” Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, vol. 31, no. 2, pp. 14–21, 2017, doi:10.15316/sjafs.2017.14.
M. R. Motsara and R. N. Roy, Guide To Laboratory Establishment for Plant Nutrient Analysis, FAO Fertilizer and Plant Nutrition Bulletin No: 19:78, 2008.
S. Hashalıcı, “Kayseri kıraç koşullarında bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, 2016.
H. G. Akbalık, “Diyarbakır çevresindeki farklı alanlarda doğal olarak yetişen bazı baklagil yem bitkilerinin besin elementi içeriklerinin incelenmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır, 2012.