Said BODUR, YASEMİN DURDURAN, Hasan KÜÇÜKKENDİRCİ, Canan DOĞAN

Bebek ölümlerinin prenatal-natal sağlık hizmet kullanımı ve demografik özelliklerle ilişkisi: Vaka-kontrol çalışması

Amaç: Bu çalışma, bebek ölümlerinin sosyodemografik özellikler ve prenatal-natal sağlık hizmet alımı ile ilişkisinin belirlenmesi amacıyla yapıldı. Gereç ve Yöntem: Bu vaka kontrol çalışması, Konya ilinde 2007 yılında yapıldı. Bir yıl boyunca il sağlık müdürlüğüne bildirimi yapılan ölen bebekler vaka grubu, birebir eşleşme yöntemiyle seçilen ve canlı doğup halen yaşayan bebekler kontrol grubu olarak alındı. 541 bebe-ğin adresine gidildi, annesinin onamı alınarak anket yardımıyla bilgi toplandı. Ayrıca, her bebeğin bebek ve ço- cuk izlem fişi ile ailesinin ev halkı tespit fişi, annesinin gebe ve loğusa izlem fişi incelendi. Çeşitli sebeplerle ulaşılamayan vakalar dışında, hakkında bilgi toplanabilen vaka ve kontrol sayısı 444’er olarak gerçekleşti. Bulgular: Konya ilinde bir yıl içinde ölen, ailesine ve doğum öncesi kayıtlarına ulaşılabilen 444 bebeğin %57.0’si erkek, %43.0’ü kız olup, %64.4’ü erken neonatal, %7.9’u geç neonatal ve %27.7’si postneonatal ölüm idi. Ölen bebeklerin annelerinin %4.1’i 18 yaş ve altı, %14.6’sı 35 yaş ve üzeri idi. Bebek ölümlülüğünün düşük doğum ağırlığı, gebelikte ev ziyareti yapılmaması, 4 ve üzeri gebelik, akraba evliliği ve gebelik aralığının iki yıldan az olması ile ilişkisi belirlendi. Diğer demografik ve doğurganlık özellikleriyle bebek ölümü arasında ilişki saptanamadı. Sonuç: Gebelikte izlemlerin sayı ve niteliğinin geliştirilmesinin, akraba evliliğinin ve aşırı doğurganlığın azaltılmasının bebek ölümlerini azaltabileceği kanısına varıldı.

Relationship of infant mortality with prenatal and natal service utility and demographic characteristics: Case-control study

Objective: This study was carried out to determine the relationship of infant mortality with socio-demographical characteristics and prenatal-natal service utility. Materials and Methods: The case control study was carried out in Konya province in 2007. The infants of whom provincial directorate of health was informed as dead during a year were the case group; the infants who were selected via one-to-one correspondence method, born alive and still live were the control group. Addresses of 541 infants were visited to gain the consent of mothers and information was collected via survey. Besides, infant and child monitoring forms, household determination form of the family, pregnant and puerperal monitoring forms were evaluated. Information about 444 cases and controls in total was gathered except for the ones that could not be reached due to various reasons. Results: Of 444 infants who were dead in a year in Konya province and whose families and records could be reached 57.0% were male, 43.0% female, and 64.4% were dead early neonatal, 7.9% late neonatal and 27.7% post neonatal. Of the mothers of the dead infants 4.1% were at age 18 and under, 14.6% at age 35 and over. Infant mortality was correlated with low birth weight, notpaying home visits during pregnancy, 4 and more pregnancies, kin marriage and pregnancy gap being less than 2 years. No relationship between other demograph- ical and fertility characteristics and infant death was determined. Result: It was found out that to develop the number andquality of monitoring in pregnancy, and to hinder consanguineous marriage and extreme fertility may decrease infant mortality.

PDF

___

1. World Health Organization. The World Health Report 2005: Make Every Mother and Child Count. Geneva: WHO Pub.; 2005.
2. Callaghan WM, MacDorman MF, Rasmussen SA, Qin C, Lackritz EM. The contribution of preterm birth to infant mortality rates in the United States. Pediatrics 2006;118:1566-1573.
3. Martin JA, Kung HC, Mathews TJ, Hoyert DL, Strobino DM, Guyer B, et al. Annual summary of vital statistics: 2006. Pediatrics. 2008;121:788-801.
4. Sağlık Bakanlığı (SB) Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Ulusal hastalık yükü ve maliyet-etkililik projesi: Final Rapor. Ankara: 2004.
5. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-TNSA-2003. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Devlet Planlama Teşkilatı ve Avrupa Birliği. Ankara: 2003.
6. Quine S. Social class as a risk factor for infant mortality in an Australian population. J Biosoc Sci 1991;23:65-72.
7. Hogue CJ, Hargraves MA. Class, race, and infant mortality in the United States. Am J Public Health 1993;83:9-12.
8. Mathews TJ, MacDorman MF. Infant mortality statistics from the 2005 period linked birth/infant death data set. Natl Vital Stat Rep 2008:30;57:1-32.
9. UNICEF. The state of the world’s children 2009: Maternal and newborn health. New York; 2008.
10. Okyay P, Atasoylu G, Meteoğlu D, Demiröz H, Çobanoğlu M, Beşer E. Aydın ilinde 2004 yılı bebek ölümleri ve ölü doğumlar: Bildirim sorunları, tanımlayıcı özellikleri ve nedenleri. ADÜ Tıp Fakültesi Derg 2006;7:3-12.
11. Avcı A, Topuzoğlu A. İstanbul’da 2005’te meydana gelen beş yaş altı çocuk ölümlerinin değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull 2008;7:301-10.
12. Zenciroğlu A, Aksoy ST, Uçkun A, Demirel N, Şahin F, Saribaş S. Neonatal mortality in Dr Sami Ulus Childrens Medical Center, newborn unit during a five year period. T Klin J Pediatr 2001;10:139-145.
13. Ünsal A, Metintaş S, İnan OÇ, Arslantaş D, Tözün M, Çetin E. Eskişehir’de bebek ölüm düzeyi ve ölüm nedenleri. Osmangazi Tıp Derg 2005;27:9-14.
14. Snow RW, Armstrong JR, Forster D, Winstanley MT, et al. Childhood deaths in Africa: Uses and limitations of verbal autopsies. Lancet 1992;8:351-355.
15. Fauveau V. Assessing probable causes of death without death registration or certificates: a new science? Bull World Health Organ 2006;84:246-247.
16. Gürsoy-Tezcan A. Infant mortality: A Turkish puzzle? Health Transition Review 1992;2:131-49.
17. Karabulut A, İstanbullu B, Karahan T, Özdemir K. Two year evaluation of infant and maternal mortality in Denizli. J Turkish-German Gynecol Assoc 2009;10:95-8.
18. Karatekin G, Kasapoğlu M, Özoğlu E, Avcı S, Kaan D. Samsun ili 2007 yılı bebek ölüm ve ölü doğum istatistikleri. Perinatoloji Derg 2008;16:56–61.
19. Balcı E, Küçük E, Gün İ, Gülgün M, Kılıç B, Çetinkara K. Kayseri İli Melikgazi İlçesinde 2006 yılında meydana gelen bebek ölümleri. Fırat Üniv Sağlık Bilimleri Derg 2008;22:323-326.
20. Atasoylu G. Aydın ilinde bebek ölümlerine yönelik bir olgu- kontrol çalışması ve sözel otopsi yöntemiyle ölüm nedenlerinin değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniv., Tıpta Uzmanlık Tezi; 2007.
21. Saka G, Ertem M, İlçin E. Diyarbakır Doğum Evi Hastanesinde doğum yapan gebelerde risk faktörleri. Perinatoloji Derg 2001;9:1-6.
23. Ergin A. Türkiye`de 1990`lı yıllarda annelerin doğum öncesi bakım alma durumlarındaki değişimlerin yenidoğan, yenidoğan sonrası ve bebek ölümlülüğüne etkisi, İstanbul Üniv., Tıpta Uzmanlık Tezi; 2007.
24. Eryurt MA, Koç İ. Yoksulluk ve çocuk ölümlülüğü: Hanehalkı refah düzeyinin çocuk ölümlülüğü üzerindeki etkisi. Çocuk Sağ Hast Derg 2009;52:113-121.
25. Durukan T, Güven S, Güvendağ Güven ES, Önderoğlu LS, Deren Ö. Kalp hastalığı olan gebelerde maternal ve perinatal mortaliteyi etkileyen faktörler. T Klin Jinekol Obst 2003;13:425-30.
26. Turan T, Ceylan SS, Teyikçi S. Annelerin düzenli prenatal bakım alma durumları ve etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Derg 2008;3:157-172.
27. Beşer E, Ergin F, Sönmez A. Aydın il merkezinde doğum öncesi bakım hizmetleri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007;6:137-141.
28. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, TNSA-2008: Ön rapor. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü,
29. Şahin Z, Ayoğlu FN, Kıran S. Bebek izlemlerinin geliştirilmesine yönelik bir girişim ve sonuçları. STED 2006;15:51-54.