Ergenlerde Ölüm Düşüncesi, İntihar ve Din

İnsanın gelişim dönemleri içersinde biopsikososyol yönden pek çok yeni oluşumun gerçekleştiği ergenlik döneminde ölüm, ergenlerin ilgi konularının başında gelmektedir. Dünyada ve ülkemizde intiharların en çok gençlik döneminde görülmesi, gençlerin ölüm düşüncesine zihinlerinde değişik şekillerde yer verdiklerini göstermektedir.Bu makalede, dinî inançların intihar, ölüm ve ölüm ötesiyle ilgili tutumlar üzerindeki etkileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmanın örneklem grubu, Bursa'da orta öğretim gören, yaşları on dört ile on dokuz arasında değişen, tesadüfî yöntemle seçilmiş dört yüz ergenden oluşmaktadır. Araştırma sonuçları, genel olarak ergenlerin Allah inancının, cennet-cehennem ve öldükten sonra yeniden dirilme inancına göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca dinî inanç ile ölüm düşüncesi ve ölümü anlamlandırma arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Bu nedenle, ergenlerin ölümü anlamlandırmalarını ve intihara bakış açılarını değerlendirirken ahiret inancının dikkate alınması faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ergenlik, Dindarlık, Ölüm Düşüncesi, İntihar, Ölüm Ötesi

Death Thoughts/Suicide Among Adolescents and Religion

Adolescence is a special time in human development where many bio-psycho-social formations occur and the idea of death is one of the most interesting topics to youth. The occurrence of suicides in this time period throughout the world as well as in Turkey shows that adolescents think death differently. In this article, the effects of religious beliefs on the attitudes of suicide, death, and hereafter are examined. The sample of the study included 400 randomly selected adolescents whose ages ranged from 14 to 19. The results show that the adolescents’ belief in God is higher than their belief in Heaven-Hell and resurrection. Also, a significant relationship was found between religious faith and death thought and interpreting death. Therefore, when appraising adolescents’ interpretation of death and their point of view on suicide, it is recommended that the faith of hereafter is taken into consideration.

Keywords:

Adolescent, Religiosity, Death Thought, Suicide.,

PDF

___

Adler, A. (2001). Psikolojik aktivite / Üstünlük duygusu ve toplumsal ilgi (çev. B. Çorakçı). İstanbul: Say Yayınları.

Alkan, A. (1999). Bir düğün gecesi denemesi. Düşünen Siyaset Dergisi, 4, 25-31.

Aslantürk, Z. (1999). Araştırma metod ve teknikleri. İstanbul: İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.

Bahadır, A. (2002). Ergenlik döneminde dini şüphe ve tereddütler. H. Hökelekli (Ed.), Gençlik, din ve değerler psikolojisi içinde (s. 255-306). Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Başer, V. (1999) Ölüme sosyolojik yaklaşımlar. Düşünen Siyaset Dergisi, 4, 73-87.

Bayyiğit, M. (2003). Gençliğin dini inanç, ibadet ve problemlerine boylamsal bir bakış. Gençlik dönemi ve din eğitimi II içinde. İstanbul: Ensar Neşriyat.

Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.

Çelik, A. (2001). Kur’an’a göre ahiret inancının bireysel ve toplumsal yönü. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16, 173-195.

Çuhadaroğlu, F. ve Sonuvar, B. (1992). Adolesan intiharları: Risk faktörleri üzerine bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 3(3), 222-226.

Demir, O. (2001). Yetiştirme yurtlarındaki gençlerin din eğitimi problemleri. Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8, 203-222.

Durkheim, E. (1992). İntihar (çev. Ö. Ozankaya). Ankara: İmge Yayınları.

Ekşi, A. (1990). Çocuk, genç, ana babalar. İstanbul: Bilgi Yayınları.

Ekşi, A. (2003). Beş kıtada gençlerin sorunları. 13. Ulusal Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kongresi’nde sunulmuş bildiri. Ankara

Fromm, E. (1985). Kendini savunan insan (çev. N. Arat). İstanbul: Say Yayınları.

Garland. A. F. ve Zigler, E. (1996). Ergen intiharlarının önlenmesi, günümüzdeki çalışmalar ve sosyal politika uygulamalarının sonuçları (çev. A. Durak-Batıgün). Türk Psikolojisi Bülteni, 5, 81-89.

Geçtan, E.(1989). Çağdaş yaşam ve normal dışı davranışlar. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Gürsakal, N. (1997). Bilgisayar uygulamalı istatistik I. Bursa: Marmara Kitabevi Yayınları.

Gürsakal, N. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Bursa: Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları.

Hökelekli, H. (1986). Ergenlik çağı davranışlarına din eğitiminin etkisi (İmam-hatip lisesi ve genel lise öğrencilerinin davranışları arasında mukayeseli bir araştırma). Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 35-51.

Hökelekli, H. (1988). Ergenlik döneminde dini şüpheler. Din Öğretimi Dergisi, 14, 73-82.

Hökelekli, H. (1991a). Ölüm ve ölüm ötesi psikolojisi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 11-165.

Hökelekli, H. (1991b). Ölümle ilgili tutumlar ve dini davranış. İslami Araştırmalar, 2, 83-91.

Hökelekli, H. (1992). Ölümle ilgili tutumların dini davranışla ilişkisi üzerine bir araştırma (II) –Yorumlar-. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4, 87-98.

Hökelekli, H. (1993). Din psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Karaca, F. (2000). Ölüm Psikolojisi. İstanbul: Beyan Yayınları.

Kılıçbay, M. A. (1999). Hayatın amacı olarak ölüm. Düşünen Siyaset Dergisi, 4, 57-62.

Klenhorst, I. (1995). İntihar eğilimi olan ergenlerde depresif belirtiler (çev. A. Durak Batı gün). Türk Psikoloji Bülteni, 5, 79-80.

Köknel, Ö. (1985). Kaygıdan mutluluğa kişilik. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.

Köknel, Ö. (2000). Günlük hayatta ruh sağlığı. İstanbul: Alfa Yayınları.

Köknel, Ö. (2001). Kimliğini arayan gençliğimiz. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.

Kula, N. (2001). Kimlik ve din. İstanbul: Ayışığı Kitapları.

Kulaksızoğlu, A. (2000). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Ok, Ü. (2004). Handling doubt in teaching religion: A Turkish case study. Teaching Theology and Religion, 7(4), 201-212.

Özarslan, S. (2000). Ahiret inancının insanın anlam arayışına müspet katkısı. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 295-307.

Özkan, M. (1984). 15-17 Yaş Ergenlerinde Görülen Kaygı ve Korkular. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Salt, A., ve Çobanlı, C. (2001). Dharma ansiklopedisi. İstanbul: Daharma Yayınları.

Stoney, G. (1996). Toplumda intihar hakkında en sık sorulan sorular (çev. F. Balkaya). Türk Psikoloji Bülteni, 5, 74-78.

Tufan, İ. (2002). Antik çağdan günümüze yaşlılık. İstanbul: Aykırı Yayınları.

Tümer, G. ve Küçük, A. (1993). Dinler tarihi. Ankara: Ocak Yayınları.

Türkiye İstatistik Yıllığı-1999 [suicide statistics] (2001). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.

Türkiye Bilimler Akademisi Raporları/ergen ve ruhsal sorunları (2004). Ankara: Tübitak Matbaası.

Türkmen, B. (2000). Laikliğin dönüşümü: Liseli gençler, türban ve Atatürk rozeti. N. Göle (Ed.), İslam’ın yeni kamusal yüzleri içinde. İstanbul: Metis Yayınları.

Vergote, A. (1999). Din, inanç ve inançsızlık (çev. V. Uysal). İstanbul: İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.

Yaparel, R. (1987). Yirmi-kırk yaşlar arası kişilerde dini hayat ile psiko-sosyal uyum arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Basılmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Yasa, M. (2001a). Felsefî ve deneysel dayanaklarla ölüm sonrası yaşam. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.

Yasa, M. (2001b). Kendi olma’nın olabilirliğine ölümden sonra hayatın somut katkısı. Tabula-Rasa, Felsefe & Teoloji, 2, 49-56.

Yasa, M. (2001c). Ölümden sonra hayatın psikolojik değeri. Tasavvuf/ İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, 5, 75-82.

Yavuz, K. (1983). Çocukta dini duygu ve düşüncenin gelişimi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

Yavuzer, H. (1988). Çocuk psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Yıldız, M. (1998). Dini hayat ile ölüm kaygısı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.

Yıldız, M. (1999). Savaş tecrübesi yaşayan Boşnaklar arasında ölüm kaygısı: Türk örneklemle karşılaştırmalı bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12, 147-162.

Yörükoğlu, (1990). Gençlik çağı. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.