ASSESSMENT OF FACTORS EFFECTING HEALTHY MAXILLARY SINUS VOLUMES WITH CBCT

Abstract Aim: The purpose of this study was to investigate the factors influencing the volume of healthy maxillary sinuses by cone beam computed tomography (CBCT). Material and Methods: The maxillary sinus volumes of healthy and entirely visible on the CBCT scan of patients over 18 years of age were evaluated bilaterally using NNT Viewer volumetric software (CeflaGroup, Verona, Italy). The images with pathologic changes in one or both maxillary sinuses were excluded. The study included 200 healthy maxillary sinuses of 100 patients (65 female and 35 male) aged between 19 to 85 years with a mean age of 44.13±16.36 years. The status of the dentition in the posterior maxilla in regards to the maxillary sinus was classified as dentate, partially dentate and edentulous. Differences in volume based on gender, age, sinus side, and dental status were analyzed statistically. Results: There were 104 (52%) dentate sinuses and 76 (38%) partially dentate and 20 (10%) edentulous sinuses. Males had significantly larger maxillary sinus volumes compared to females (p<0.05). There is an inverse and rather weak (15%) but statistically significant relationship between age and sinus volume (p<0.05). There was no difference in volume between the right and left sinuses and dental status showed no differences in sinus volume (p<0.05). Conclusion: Gender and age influence healthy maxillary sinus volume, while sinus side and dental status do not. Although it has been reported that the maxillary sinus volume increases throughout life after removal of the posterior teeth in the upper jaw, we found in our study that tooth loss was not associated with the ongoing pneumatization of the maxillary sinus. To validate this finding, there is a need for prospective studies comparing sinus volumes using standard time intervals before and after tooth extraction in the posterior maxilla. Key words: cone beam computed tomography,maxillary sinus, paranasal sinuses, volume SAĞLIKLI MAKSİLLER SİNÜSLERİN HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DVT İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Öz Amaç: Bu çalışmanın amacı dental volumetrik tomografi (DVT) ile sağlıklı maksiller sinüslerin hacmini etkileyen faktörleri araştırmaktır. Gereç ve yöntem: 18 yaşın üzerindeki hastalara ait DVT taramasında sağlıklı ve tamamen görülebilen maksiller sinüslerin hacimleri, NNT Viewer programı (CeflaGroup, Verona, İtalya) kullanılarak bilateral olarak değerlendirildi. Maksiller sinüslerin birinde veya her ikisinde patolojik değişiklik olan görüntüler çalışmaya dahil edilmedi. Çalışmaya yaş ortalaması 44.13 ± 16.36 olan 19-85 yaşları arasındaki 100 hastaya ait (65 kadın ve 35 erkek) 200 sağlıklı maksiller sinüs dahil edildi. Maksiller sinüs ile ilişkili posterior maksilladaki dişlerin durumu dişli, parsiyel dişli ve dişsiz olarak sınıflandırıldı. Cinsiyete, yaşa, sağ-sol maksiller sinüse ve dental duruma göre hacim farklılıkları istatistiksel olarak analiz edildi. Bulgular: Dişlerin durumuna göre sınıflandırmada 104’ü (%52) dişli, 76’sı (%38) parsiyel dişli ve 20’si (%10) dişsizdir. Erkeklerde kadınlara göre maksiller sinüs hacimleri anlamlı olarak daha yüksek olarak bulunmuştur (p<0.05). Yaş ve sinüs hacmi arasında ters ve oldukça zayıf (%15) ancak istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). Sağ-sol maksiller sinüs hacmi ve dental duruma göre maksiller sinüs hacmi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir (p>0.05). Sonuç: Cinsiyet ve yaş sağlıklı maksiller sinüs hacmini etkilerken, sağ-sol sinüs tarafı ve diş durumu etkilememiştir. Üst çenede posterior dişlerin çekiminden sonra maksiller sinüs hacminin yaşam boyunca arttığı bildirilmiş olsa da çalışmamızda diş kaybının maksiller sinüsün pnömatizasyonu ile ilişkili olmadığı bulundu. Bu bulguyu doğrulamak için posterior maksillada diş çekimi öncesi ve sonrası standart zaman aralıklarında sinüs hacimlerini karşılaştıran prospektif çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: dental volumetrik tomografi; hacim; maksiller sinüs; paranazal sinüs

Anahtar Kelimeler:

cone beam computed tomography, maxillary sinus, paranasal sinuses, volume

ASSESSMENT OF FACTORS EFFECTING HEALTHY MAXILLARY SINUS VOLUMES WITH CBCT

Abstract Aim: The purpose of this study was to investigate the factors influencing the volume of healthy maxillary sinuses by cone beam computed tomography (CBCT). Material and Methods: The maxillary sinus volumes of healthy and entirely visible on the CBCT scan of patients over 18 years of age were evaluated bilaterally using NNT Viewer volumetric software (CeflaGroup, Verona, Italy). The images with pathologic changes in one or both maxillary sinuses were excluded. The study included 200 healthy maxillary sinuses of 100 patients (65 female and 35 male) aged between 19 to 85 years with a mean age of 44.13±16.36 years. The status of the dentition in the posterior maxilla in regards to the maxillary sinus was classified as dentate, partially dentate and edentulous. Differences in volume based on gender, age, sinus side, and dental status were analyzed statistically. Results: There were 104 (52%) dentate sinuses and 76 (38%) partially dentate and 20 (10%) edentulous sinuses. Males had significantly larger maxillary sinus volumes compared to females (p<0.05). There is an inverse and rather weak (15%) but statistically significant relationship between age and sinus volume (p<0.05). There was no difference in volume between the right and left sinuses and dental status showed no differences in sinus volume (p<0.05). Conclusion: Gender and age influence healthy maxillary sinus volume, while sinus side and dental status do not. Although it has been reported that the maxillary sinus volume increases throughout life after removal of the posterior teeth in the upper jaw, we found in our study that tooth loss was not associated with the ongoing pneumatization of the maxillary sinus. To validate this finding, there is a need for prospective studies comparing sinus volumes using standard time intervals before and after tooth extraction in the posterior maxilla. Key words: cone beam computed tomography, maxillary sinüs, paranasal sinuses, volume SAĞLIKLI MAKSİLLER SİNÜSLERİN HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN DVT İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Öz Amaç: Bu çalışmanın amacı dental volumetrik tomografi (DVT) ile sağlıklı maksiller sinüslerin hacmini etkileyen faktörleri araştırmaktır. Gereç ve yöntem: 18 yaşın üzerindeki hastalara ait DVT taramasında sağlıklı ve tamamen görülebilen maksiller sinüslerin hacimleri, NNT Viewer programı (CeflaGroup, Verona, İtalya) kullanılarak bilateral olarak değerlendirildi. Maksiller sinüslerin birinde veya her ikisinde patolojik değişiklik olan görüntüler çalışmaya dahil edilmedi. Çalışmaya yaş ortalaması 44.13 ± 16.36 olan 19-85 yaşları arasındaki 100 hastaya ait (65 kadın ve 35 erkek) 200 sağlıklı maksiller sinüs dahil edildi. Maksiller sinüs ile ilişkili posterior maksilladaki dişlerin durumu dişli, parsiyel dişli ve dişsiz olarak sınıflandırıldı. Cinsiyete, yaşa, sağ-sol maksiller sinüse ve dental duruma göre hacim farklılıkları istatistiksel olarak analiz edildi. Bulgular: Dişlerin durumuna göre sınıflandırmada 104’ü (%52) dişli, 76’sı (%38) parsiyel dişli ve 20’si (%10) dişsizdir. Erkeklerde kadınlara göre maksiller sinüs hacimleri anlamlı olarak daha yüksek olarak bulunmuştur (p<0.05). Yaş ve sinüs hacmi arasında ters ve oldukça zayıf (%15) ancak istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). Sağ-sol maksiller sinüs hacmi ve dental duruma göre maksiller sinüs hacmi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmemiştir (p>0.05). Sonuç: Cinsiyet ve yaş sağlıklı maksiller sinüs hacmini etkilerken, sağ-sol sinüs tarafı ve diş durumu etkilememiştir. Üst çenede posterior dişlerin çekiminden sonra maksiller sinüs hacminin yaşam boyunca arttığı bildirilmiş olsa da çalışmamızda diş kaybının maksiller sinüsün pnömatizasyonu ile ilişkili olmadığı bulundu. Bu bulguyu doğrulamak için posterior maksillada diş çekimi öncesi ve sonrası standart zaman aralıklarında sinüs hacimlerini karşılaştıran prospektif çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: dental volumetrik tomografi; hacim; maksiller sinüs; paranazal sinüs

Keywords:

cone beam computed tomography, maxillary sinüs, paranasal sinuses, volume,

PDF

___

1. Aksoy S, Orhan K. Paranazal Sinüs Hacimlerinin Değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri J Oral Maxillofac Radiol-Special Topics 2017;3:184-8.
2. Aktuna Belgin C, Colak M, Adiguzel O, Akkus Z, Orhan K. Three-dimensional evaluation of maxillary sinus volume in different age and sex groups using CBCT. Eur Arch Otorhinolaryngol 2019;276:1493-9.
3. Apuhan T, Yıldırım YS, Özaslan H. The developmental relation between adenoid tissue and paranasal sinus volumes in 3-dimensional computed tomography assessment. Otolaryngol Head Neck Surg 2011;144:964-71.
4. Park IH, Song JS, Choi H, Kim TH, Hoon S, Lee SH, Lee HM. Volumetric study in the development of paranasal sinuses by CT imaging in Asian: a pilot study. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2010;74: 1347-50.
5. Gulec M, Tassoker M, Magat G, Lale B, Ozcan S, Orhan K. Three-dimensional Volumetric Analysis of the Maxillary Sinus: A Cone-Beam Computed Tomography Study. Folia Morphol (Warsz) 2020; 79: 557-62.
6. Teke HY, Duran S, Cantürk N, Cantürk G. Determination of gender by measuring the size of the maxillary sinuses in computerized tomography scans. Surg Radiol Anat 2007;29:9–13.
7. Büyükkoçak B, Paksoy C. Retrospective Evaluation of the Relationshıp Between Volumes of Paranasal Sinuses, Presence of Rhinosinusitis and Nasal Septum Deviations on Cbct Images. Atatürk Üniv Diş Hek Fak.Derg 2019;29:550-5 .
8. Scarfe WC, Farman AG, Sukovic P. Clinical applica- tions of cone-beam computed tomography in dental practice. J Can Dent Assoc 2006;72:75-80.
9. Ariji Y, Kuroki T, Moriguchi S, Ariji E, Kanda S. Age changes in the volume of the human maxillary sinus: a study using computed tomography. Dentomaxillofac Radiol 1994;23:163-8.
10. Sahlstrand-Johnson P, Jannert M, Strömbeck A, Abul-Kasim K. Computed tomography measure- ments of different dimensions of maxillary and frontal sinuses. BMC Med Imaging 2011;11:8.
11. Bornstein MM, Ho JKC, Yeung AWK, Tanaka R, Li JQ, Jacobs R. A Retrospective Evaluation of Factors Influencing the Volume of Healthy Maxillary Sinuses Based on CBCT Imaging. Int J Periodontics Restorative Dent 2019;39:187-93.
12. Orhan I, Ormeci T, Aydin S, Altin G, Urger E, Soylu E, et al. Morphometric analysis of the maxillary sinus in patients with nasal septum deviation. Eur Arch Otorhinolaryngol 2014;271:727-32.
13. Jun BC, Song SW, Park CS, Lee DH, Cho KJ, Cho JH. The analysis of maxillary sinus aeration accor- ding to aging process; volume assessment by 3-dimensional reconstruction by high-resolutional CT scanning. Otolaryng Head Neck 2005;132:429-34.
14. Emirzeoglu M, Sahin B, Bilgic S, Celebi M, Uzun A. Volumetric evaluation of the paranasal sinuses in normal subjects using computer tomography images:a stereological study. Auris Nasus Larynx 2007;34:191-5.
15. Rani SU, Rao GV, Kumar DR, Sravya T, Sivaranjani Y, Kumar MP. Age and Gender Assessment Through Three-Dimensional Morphometric Analysis of Maxillary Sinus Using Magnetic Resonance Imaging. J Forensic Dent Sci 2017;9:46.
16. Saccucci M, Cipriani F, Carderi S, Di Carlo G, D'Attilio M, Rodolfino D, Festa F, Polimeni A. Gender assessment through three-dimensional analysis of maxillary sinuses by means of cone beam computed tomography. Eur Rev Med Pharmacol Sci 2015;19:185-93.
17. Hettiarachchi PVKS, Gunathilake PMPC, Jayasinghe RM, Fonseka MC, Bandara RMWR, Nanayakkara CD, et al. Linear and Volumetric Analysis of Maxillary Sinus Pneumatization in a Sri Lankan Population Using Cone Beam Computer Tomography. Biomed Res Int 2021;2021:6659085.
18. Uchida Y, Goto M, Katsuki T, Akiyoshi T. A cadaveric study of maxillary sinus size as an aid in bone grafting of the maxillary sinus floor. J Oral Maxillofac Surg 1998;56:1158-63.
19. Karakas S, Kavaklı A. Morphometric examination of the paranasal sinuses and mastoid air cells using computed tomography. Ann Saudi Med 2005;25: 41.
20. Kalabalik F, Tarim Ertas E. Investigation of maxillary sinus volume relationships withnasal septal deviation, concha bullosa, and impacted or missing teeth using conebeam computed tomography. Oral Radiol 2019;35:287-95.
21. Kim J, Song SW, Cho J-H, Chang K-H, Jun BC. Comparative study of the pneumatization of the mastoid air cells and paranasal sinuses using three-dimensional reconstruction of computed tomography scans. Surg Radiol Anat 2010;32:593-9.
22. Ariji Y, Ariji E, Yoshiura K, Kanda S. Computed tomographic indices for maxillary sinus size in comparison with the sinus volume. Dentomaxillofac Radiol 1996;25:19-24.
23. Schriber M, Bornstein MM, Suter VGA. Is the pneumatisation of the maxillary sinus following tooth loss a reality? A retrospective analysis using cone beam computed tomography and a custo- mised software program. Clin Oral Investig 2019; 23:1349-58.
24. Kawarai Y, Fukushima K, Ogawa T, Nishizaki K, Gunduz M, Fujimoto M, Masuda Y. Volume quantification of healthy paranasal cavity by three-dimensional CT imaging. Acta Otolaryngol 1999;119:45-9.
25. Fernandes C. Volumetric analysis of maxillary sinuses of Zulu and European crania by helical, multislice computed tomography. J Laryngol Otol 2004;118:877-81.
26. Shrestha B, Shrestha R, Lin T, Lu Y, Lu H, Mai Z, et al. Evaluation of maxillary sinus volume in different craniofacial patterns: a CBCT study. Oral Radiol 2021;Feb 9, doi: 10.1007/s11282-020-00506-2, Epub ahead of print.
27. Akbulut N, Kurşun Çakmak EŞ, Bayrak S. Assessment of Maxillary Sinus Changes After Le Fort I Osteotomy Surgery. J Craniofac Surg 2020; 31:e497-e501.