YASMINA KHADRA'NIN GÜNÜN GECEYE BORCU ADLI YAPITINDA SÖMÜRGECİLİK SONRASINDA KÜLTÜR VE KİMLİK BAĞLAMINDA GÖÇ İZLEKLERİ

Öz İnsanlık tarihinde derin izler bırakan sömürgecilik, her ne kadar Batı uygarlığının ürünü olarak ortaya çıksa da, ezenden ziyade ezilenin tarihidir. Sömürge güçlerinin Afrika topraklarına sert ve acımasız müdahalelerle yeni hammadde ve toprakları keşfetmek için uyguladıkları, dilsel, dinsel ve kültürel tahribatlar kadar sömürgecilik tarihi sömürülen toplumlar üzerindeki asimilasyon politikalarının açtığı yaralar ve yarattığı travmalarla tarihte tanımlanmaktadır. Özellikle de tarihleri hor görülen, kültürleri paramparça olan ‘ Kara Kıta’ olarak adlandırılan Afrika kıtasına emperyalizmi dayatmaya çalışan sömürgeciler, sınırsız yeraltı zenginlikleri ve verimli topraklarıyla sömürgeci toplumların dikkatini çekmiştir. Söz konusu bu bölgenin ekonomik, siyasal ve sosyal ilişkilerine sürekli olarak müdahale etmekle kalmayıp, bu toprakların tarihini şiddet ve kanla yazmıştır.. Kendilerini üst kimlik olarak gören sömürgeci güçler iyi niyet kisvesi altında sömürdükleri toplumlara medeniyet götürdüklerini ileri sürmüş, sömürge hareketlerine meşruluk kazandırmak, sömürülen toplumları kimliksizleştirmek ve kültürsüzleştirmek istemiştir; kendi dilini, kültürünü empoze etmesi ile kültürel otoritesinin sağlamlaşmasını kaçınılmaz kılmıştır. Çalışmada Yunus ve Jonas arasında kaybolup giden, ikilemli yaşama maruz kalan Yunus’un ruhsal, fiziksel göçleri kimlik sorunsalı bakış açısıyla ele alınacaktır. Cezayir’deki sömürgecilin bir halkı yok edişi, yarattığı ekonomik, psikolojik nedenlerden dolayı yaşanan iç göç, aile içinde çatışmalara, kültürel, benlik kaybına, ikilemli yaşam ve kültür arasında oluşan melez kuşakları ortaya çıkarır. Bu noktada yapıtta sömürgecilik sonrası varolan iç göç olgusu, Lee’nin itici ve çekici göç modeline dayandırılarak, sosyolojik ve tarihsel bağlamda irdelenecektir.

___

AGERON, Charles Robert. & BRET Michael; Modern Algeria: A History from 1830 to the Present. Hurst and Company, London, 1991ASSMANN, Jan; Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, Ayrıntı Yayınları, İstanbul,2015BAKTIAYA, Adil; 1830: Fransa‟nın Cezayir‟i işgali, Abdülkadir‟in Yükselişi ve Amerikan Kamuoyunda 'Abdülkadir' Hayranlığı. Ortadoğu Etütle, 2010CASTLES, Stephen .-MİLLER, Mark J.; Göçler Çağı. Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri (Çev. B. Uğur Bal ve İbrahim Akbulut), Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul,2008ÇAĞLAYAN, Savaş; Göç Kuramları, Göç ve Göçmen İlişkisi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 17, 2006ÇAYCI, Abdurrahman; Büyük Sahra’da Türk-Fransız Rekabeti (1858-1911), Ankara,1995DELAYGUE, Gilles; “France Maghrep L’Histoire İnterdite”, Histoire Evenement, Hors du Serie, Fevrier, Paris, 2002GÜZEL, Şehmus; Cezayir ve Berberiler. Doruk Yayınları, Ankara,1997KHADRA, Yasmina; Günün Geceye Borcu. (Çev.: Armağan Sarı), Kırmızı Kedi Yayınevi: İstanbul,2011KURAN, Ercüment; Cezayir’in Fransızlar Tarafından İşgali Karşısında Osmanlı Siyaseti(1827–1847),Yenilik Basımevi, İstanbul, 1957LEE, S.Everett; A Theory of Migration, Demography, 3 (1),1966LÉVİ-STRAUSS, Claude; Irk, Tarih ve Kültür. İstanbul: Metis yayınları,2016MASKAN, Ali; Cezayir’in Bağımsızlık Kazanması ve Siyasal Sistemi Oluşturma Arayışı, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul,1996RAVENSTEİN, Ernest George; “The Laws of Migration, Journal of the Statistical Society of London”, 48 (2), 1885TANDOĞAN, Muhammed; Afrika’da Sömürgecilik ve Osmanlı Siyaseti ( 1800-1922), Türk Tarih Kurumu, Ankara,2013TODARO, Michael Paul; Internal Migration in Developing Countries, International Labour Office, Geneva, 1980YALÇIN, Meral Gezici; Göç Psikolojisi. Pharmakon Yayınevi, Ankara,2017Fransa’nın Cezayir’İ İşgali (9 Eylül 2016) 1 Haziran tarihinde http://www.istanbultarih.com/Makale/fransa-nin-cezayir-i-isgali.html adresinden erişildiFransız Sömürgeciliği ve Ahmed Bin Bella ( 30 Ekim 2010) 10 Haziran 2019 tarihinde https://www.dunyabulteni.net/hatirat/fransiz-somurgeciligi-ve-ahmed-bin-bella-h134524.html adresinden erişilmiştir.