Bu çalışmamızın temel amacı, varlığın imkanı konusunu İbn Rüşd ve Gazali'ye göre ortaya koymaktır. İslam filozoflarında imkan, alemin ezelilik ve hudGsunu belirlemede. önemli bir yere sahiptir. Bu doğrul- . tuda imkanın yanı sıra imkansızlık ve zorunluluk da önemlidir. Ancak çalışmamız büyük oranda imkan üzerinde odaklanacaktır. Çünkü zorunlu varlığın yaratılması söz konusu olamaz. imkansızın ise varlığından söz edilemez. Geriye mümkün varlık kalmaktadır. Bu noktada tartışmalar imkan konusunda yoğunlaşır. imkan, mümkün varlığın· temel niteliğini ifa.de eder. İmkanla ilgili tartışmalar genel olarak iki başlık altında toplanabilir. Birincisi: imkanın belirlenmesinde ve netleştirilmesinde Gazali ve İbn Rüşd'ün ölçütleri nelerdir? İmkanı belirleyen unsur akla uygunluk mudur yoksa Allah'ın kudret, ilim ve iradesi midir? İkincisi: imkanın dış dünyada varlıksal bir boyutu var mıdır? Bu soru da iki temel tartışma etrafında yoğunlaşmaktadır. imkan bir dayanağı gerektirir mi? imkan gibi tümel kavramların dış dünyada bir karşılığı var mıdır? Çalışmamızda bu yönleriyle İbn Rüşd ve Gazali'nin imkan anlayışlarını inceleyeceğiz. 

The main aim of this study is to evaluate the possibility of existence according to Ibn Rushd and Ghazali.' Possibility takes an important place in Islamic philosophers with respect to the eternity of the universe and creation (hudGth). In this respect, besides the possibility, the impossibility and necessity are also important. However, this study will concentrate on possibilty to large extent. Because the creation of "necessary being" is not possible. f:.urthermore, the existence of "impossible" can even not be mentioiied. The "possible being" leaves behind. At this point the discussions concentrate on the subject of the "possibility". The possibility refers to the quality of the possible entity. The investigations about the possibility can be summarized under two headings. At the first: What are the measures of Ibn Rushd and Ghazali at the point of determining and clarifying of the possibility? Is the criteria determining the possibility, reasonable or is it the will, omnipotence and wise of Gad? At the second: Is there an ontological extent of possibility in the reality? This question intensifles araund two basic discussions. Does the possibility necessitates a substrate? Is there an equal of the universal conceptions like possibility in the reality? In this article we will evaluate the understanding of possibility view of Ibn Rushd and Ghazali in this respect