CİNSİYET VE MİLLİYETÇİLİK KURAMLARI BAĞLAMINDA DAĞA ÇIKAN KURT

19. yüzyılda Osmanlı milliyetçiliği etrafında yapılan çalışmalar Türkçe, Türklük ve edebiyat konusunda önemli bir bilinç alanı oluşturmuştur. Meşrutiyet’in ikinci defa ilanıyla da fikrî ve siyasî bir içerik kazanarak devri yönlendiren asıl faaliyet alanı hâline gelir. Bu bilinçlenmenin edebiyat sahasındaki sonucu Millî Edebiyat’tır. Millî Edebiyat akımının başlıca hedefleri arasında, Türk milletinin ortak geçmiş ve tecrübelerini canlandırarak bireylerin millî kimlik, millet ve millî devlet anlayışında birleşmelerini sağlamak da vardır. 20. yüzyıl başlarında Anadolu coğrafyasında uzun yıllar boyunca süren savaşlar ciddi bir tahribat meydana getirmiştir. Halide Edib, gazeteci ve sanatçı olarak farklı duyarlıklarla bu süreci yakından gözlemler. Edebî faaliyetini bu gözlem ve deneyimlerini aktarmak için kullanır. Dağa Çıkan Kurt’ta Halide Edib’in, millî kimlik etrafındaki bilinçlenmeye katkılar sunan hikâyeleri toplanmıştır. Birer belge niteliği taşıyan bu hikâyeler, millî kimlik inşasında ihtiyaç duyulan ortak geçmiş bağını kurmak için yararlanılması gereken tarihsel kaynaktır. Bu çalışmada Dağa Çıkan Kurt’ta yer alan hikâyeler; ortak köken ve kültür miti, kültürel kodların yeniden üretiminde kadın ve erkeğe atfedilen toplumsal roller, öteki kurgusu, rol model üretimi gibi milliyetçilik kuramlarının temel boyutları kapsamında incelenecektir. Bu inceleme sonucunda Halide Edib’in millî kimlik inşasına katkıları ortaya konulacaktır.

DAĞA ÇIKAN KURT IN THE CONTEXT OF GENDER AND NATIONALISM THEORIES

The studies around Ottoman nationalism in the 19th century created an important field of consciousness in Turkish, Turkishness and literature. With the second proclamation of the Constitutional Monarchy, it became an actual field of activity that gained an intellectual and political content. The result of this awareness in the field of literature is National Literature. Among the main goals of the National Literature movement is to provide the unification of individuals in the understanding of national identity, nation and national state by reviving the common past and experiences of the Turkish nation. At the beginning of the 20th century, the wars that continued for long years in Anatolia caused serious destruction. As a journalist and artist, Halide Edib closely observes this process with different sensitivities. Uses his literary activity to convey his observations and experiences. The stories of Halide Edib, who made contributions to the awareness around the national identity, were collected in the Dağa Çıkan Kurt. These stories are historical sources that should be utilized to establish the common past bond that is needed in the construction of national identity. In this study, the stories of Dağa Çıkan Kurt; common origins and myths of culture, social roles attributed to women and men in the reproduction of cultural codes, other fiction, role model production will be examined within the scope of the basic dimensions of nationalism theories. As a result of this investigation, Halide Edib's contribution to the construction of national identity will be revealed.

PDF

___

Adıvar, H. E. (2014). Dağa çıkan kurt. İstanbul: Can Yayınları.
Argunşah, H. (2016). Kadın ve edebiyat. İstanbul: Kesit Yayınları.
Ayar, P. A. (2017). Dağa çıkan kurtta savaş çocukları ve gerçeklik. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 57, 29-45.
Bilgin, N. (2007). Kimlik inşası. İzmir: Aşina Kitaplar Yayıncılık.
Chatterjee, P. (2016). Kadın sorununa milliyetçi çözüm. Evrem Tilki (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.) Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 103-125. İstanbul: İletişim Yayınları.
Eco, U. (2014). Düşman yaratmak ve rastgele yazılar. Leyla Tonguç (Çev.). İstanbul: Doğan Egmont Yayınları.
Enginün, İ. (1978). Halide Edip Adıvar’ın eserlerinde doğu ve batı meselesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Gür, M. (2019). Türk romanında erkeklik ve milliyetçilik (1908-1923). İstanbul: Kesit Yayınları.
Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
Millas, H. (2000). Türk romanı ve öteki / ulusal kimlikte Yunan imajı. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
Nagel, J. (2016). Erkeklik ve milliyetçilik: ulusun inşasında toplumsal cinsiyet ve cinsellik. Aksu Bora (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 65-101. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ömer Seyfettin (2001). Türklerin millî bayramı: yenigün - 9 mart. Hülya Argunşah (Haz.). Ömer Seyfettin Bütün Eserleri Makaleler I, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Özkırımlı, U. (2010). Milliyetçilik üzerine güncel tartışmalar eleştirel bir müdahale. Yetkin Başkavak (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Saigol, R. (2016). Militarizasyon, ulus ve toplumsal cinsiyet: şiddetli çatışma alanları olarak kadın bedenleri. Tansel Güney (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 227-260, İstanbul: İletişim Yayınları.
Smith, A. D. (2009). Millî kimlik. Bahadır Sina Şener (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
Şen, Y. F. (2004). Globelleşme sürecinde milliyetçilik trendleri ve ulus devlet. Ankara: Yargı Yayınevi.
Şengül, A. (2007). Edebiyatta ötekilik meselesi ve Türk edebiyatında öteki. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, 15, 97-116.
Şerifsoy, S. (2016). Aile ve Kemalist modernizasyon projesi 1928- 1950. Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde (167-200). İstanbul: İletişim Yayınları.
Walby, S. (2016). Kadın ve ulus. Meltem Ağduk Gevrek (Çev.). Ayşe Gür Altınay (Ed.). Vatan, Millet, Kadınlar içinde, 35-63. İstanbul: İletişim Yayınları.
Yuval-Davis, N. (2016). Cinsiyet ve millet. Ayşin Bektaş (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.