ÂLİŞANZÂDE İSMAİL HAKKI’NIN ON DÖRDÜNCÜ ASIR TÜRK MUHARRİRLERİ’NİN BİRİNCİ DEFTERİ - AHMED MİDHAT EFENDİ

Âlişanzâde İsmail Hakkı şair, edip, biyografi yazarı ve çevirmendir. Bazı sanatçılarla ilgili incelemeler de yapmış, bunları birinci defter ikinci defter başlıklarıyla kitap ve kitaplar hâlinde yayımlamıştır. 19. yüzyılın yaşayan Türk edebiyatçılarının eserleri üzerinde kitaplar oluşturmuş ve bunları hicri olarak tarihlendirip On Dördüncü Asır Türk Muharrirleri ana başlığıyla yayımlamıştır. Bu dizinin ilk sanatçısı Ahmed Midhat Efendi’dir. On Dördüncü Asır Türk Muharrirleri Birinci Defter Ahmet Midhat Efendi başlığı altında Ahmet Midhat'ın hikâye ve romancılığını değerlendirmiştir. İsmail Hakkı, Ahmed Midhat’ın romanlarını değerlendirirken Batı romanlarıyla karşılaştırmalar da yapmıştır. Bu kitap aynı zamanda Batı romanının kısa bir tarihi olma özelliğini de taşımaktadır. Batı’dan yazarlar, romanlar anılmış ve akımlar üzerinde de durulmuştur. Ahmed Midhat’ın hangi akımların etkisiyle ya da hangi akımlar çerçevesinde romanlar yazdığı konusuna da değinilmiştir. Ahmed Midhat’ın felsefesi üzerinde durulan kitabın son bölümünde, Ahmed Midhat’ın felsefesinden çok Batı felsefesi ele alınmış ve kısa bir felsefe tarihi ortaya konulmuştur. Bu kısım, Ahmed Midhat’a ancak birkaç cümleyle bağlanmıştır. Bu çalışmada metin, Arap harflerinden Latin harflerine aktarıldı. Metinden önce Âlişanzâde İsmail Hakkı ve kitabı hakkında bilgi verildi. Arkasından metinle ilgili bir değerlendirme yapıldı. Metinde pek çok Batılı sanatçı ve eser adı yer almaktadır. Ahmed Midhat adları okuduğu gibi yazıya geçirmiş ve orijinal yazılışlarını kullanmamıştır. Biz de bu adları verirken Ahmed Midhat’ın yazımına bağlılık gösterdik. Yakın dönem metni olması nedeniyle tam bir transkripsiyon yapmak yerine asli uzunlukları göstermekle yetindik.

ALISANZADE ISMAIL HAKKI'S FIRST BOOK OF 14TH CENTURY TURKISH AUTHORS - AHMED MIDHAT EFENDI

Alişanzade İsmail Hakkı is a poet, biographer and translator. He also made some researches on some artists and published them in books and books under the titles of first book and second book. He created books on the works of the Turkish writers of the 19th century and dated them as hijri and published them under the main title of 14th Century Turkish Muharrirs. The first artist of this series is Ahmed Midhat Efendi. 14th century Turkish writers first book Ahmet Midhat Efendi evaluated the story and novel writing of Ahmet Midhat. While evaluating Ahmed Midhat's novels, he also made comparisons with Western novels. This book is also a short historical feature of the Western novel. Authors and novels from the West have been mentioned and movements have been emphasized. Ahmed Midhat is also the subject of which novels are influenced or in which contexts he wrote novels. In the last chapter of the book, which focuses on the philosophy of Ahmed Midhat, Western philosophy is discussed rather than Ahmed Midhat's philosophy and a short history of philosophy is put forward. This section is connected to Ahmed Midhat with only a few sentences. In this study, we transferred the text from Arabic letters to Latin letters. Before the text, we gave information about Âlişanzâde İsmail Hakkı and his book. Then we made an assessment of the text. There are many Western artists and work names in the text. Ahmed Midhat wrote the names as he read them and did not use their original spellings. We gave a commitment to the writing of Ahmed Midhat while giving these names. Due to the recent text, we were content to show the actual lengths instead of performing full transcription.

___

  • Eldem, A. İ. H. (1912). Ondördüncü asır Türk muharrirleri birinci defter Ahmed Midhat Efendi. İstanbul: Artin Asadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası.
  • Gökçek, F. (2012). Küllerinden doğan anka Ahmed Midhat Efendi üzerine yazılar. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Okay, O. (1995). İsmail Hakkı Eldem. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 11, https://islamansiklopedisi.org.tr/eldemismail-hakki (Erişim tarihi: 13.12.2019).
  • Uçman, A. (2001). A history of Ottoman poetry’nin yayımlanmamış VII. cildi. Türklük Araştırmaları Dergisi, 9.
  • Uçman, A. (2017). Kendi kalemiyle Âlişanzâde İsmail Hakkı. İstanbul: Dergâh Yayınları.