Dr. Mehmet ÖZMENLİ

V. - VI. YÜZYILLARDA BİZANS DEVLETİ-SASANİ DEVLETİ–ERMENİ DEREBEYLERİNİN MÜCADELELERİ ve TÜRKLER

Anadolu'nun yeryüzü şekilleri, akarsuları ve iklim şartları, Anadolu tarihinin meydana gelmesinde büyük ölçüde rol oynamıştır. Anadolu Asya’dan batıya doğru uzanan Sasani platosunun devamı olduğundan genellikle dağlık ve yüksek bir yayladır. Yüksek dağlar birçok göçün Anadolu’ya girişini engelleyecek niteliktedir. Ancak, bu yüksek dağlara rağmen Doğu Anadolu Ortaçağ boyunca birçok mücadelelere sahne olmuştur. Bu mücadelenin ana sebebi ise bölgeye egemen olmak isteyen devletlerin kendi inanç sistemlerini yerleştirmek arzusudur. Onların bu arzularına karşılık burada değişik zamanlarda yerleşmiş olan farklı derebeyliklerin bu devletlere karşı gerçekleştirdikleri kahramanca direnişlerdir. Ayrıca Bizans ve Sasani Devletlerinin dini ve siyasi mücadelelerine dolaylı ya da doğrudan karışan Asyalı Türk devlet ve topluluklarının da rolleri oldukça yüksektir.

Anahtar Kelimeler:

Akori Savaşı, Nersehâbat Savaşı, Ahıska Savaşı, Kamsarakan, Mamıkonyan

V VI Yüzyıllarda Bizans Devleti Sasani Devleti–Ermeni Derebeylerinin Mücadeleleri ve Türkler

The topographical features rivers and the climatic conditions of Anatolia have played a significant role in the development of the Anatolian history Since Anatolia as a part of Persian Plato lying from Asia to the west is mostly mountainous and high these high mountains prevent emigrations towards Anatolia However in spite of these high mountains Eastern Anatolia hosted many fights throughout the Middle Age The main reason of these fights is the states’ desire of setting their own beliefs to the region Towards their purpose local feudals bravely resisted against these states Moreover the roles of the Asian Turkish states and communities who directly or indirectly intervened in the religious and political struggles of the Byzantium and Persian states are highly significant Key Words: Akori War Nersehâbat War Ahıska War Kamsarakan Mamıkonyan

PDF

___

Adontz, N. (1970) Armenia In The Period of justinian Trans. Nına G. Garsoıan, Lısbon.

Ainswort, W.F., (1842) Travels and Researches in Mesopotamia and Armenia, C. II, London.

Bala, M.M. (1927) Ermeniler ve İran, İstanbul.

Bar Hebraeus, (1999) Ebü’l-Faraç Tarihi I-II. TTK, Ankara.

Brosset, M. F. (2003) Gürcistan Tarihi, TTK, Ankara.

Erzen, A. (1992) Doğu Anadolu ve Urartular, Ankara.

Ghazar Pa’rpec’i, (1985) History of Armenians, trans. Robert Bedrosian, New

York. Ayrıca yeni düzenlemelerle, [Ghazar Pa’rpec’i], (1991) The History of Lazar

P’arpec’i, trans. Robert W. Thomson, Atlanta. Grousset, R. (2005) Başlangıcından 1071’e Kadar Ermenilerin Tarihi, Aras Yayınları, İstanbul.

Honigman, E. (1970) Bizans Devletinin Doğu Sınırı, terc. Fikret Işıltan, İ.Ü.

Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul. İzbırak, (1984) R.Türkiye, İstanbul.

Frye, Richard N., (1983)The History of Ancient Iran, München,.

Kaşgarlı, M. A. (1994) Kilikya Ermeni Baronluğunun Tarihinin Belgelerle

İspatlanması, XI. TTK, Ankara Ketin, İ. (1983)Türkiye Jeolojisine Genel Bir Bakış, İstanbul.

Kınal, F. (1991) Eski Anadolu Tarihi, TTK. Ankara.

Kırzıoğlu, M. F. (1953) Kars Tarihi, Işıl Matbaası, İstanbul.

Khorenatsi, M. (1980) History of Armenians, Trans. Robert W. Thomson, Harward University, London.

Konukçu, E. (2002) “Akhunlar”, Türkler, c. 1, Ankara.

Kurkjian, (1958) A History of Armenia, Armenian General Benevole Union of America

Memiş, E. (1989) Eskiçağ Türkiye Tarihi, Konya.

Nöldeke, Th. (1887) Aufsatze zur Sasaniischen Geschichte,Leipzig,

Ormanyan, M. (1955)The Church Of Armenıa, London.

Ostrogorsky, G. (1995) Bizans Devleti Tarihi, TTK, Ankara.

Ramsay, W. M. (1960) Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, çev. M. Pektaş, İstanbul.

Rasonyı, L. (1971) Tarihte Türklük, Ankara

Sebeos, (1985) Sebeos’History, Trans. Robert Bedrosian, New York.

Tezcan, M. (2007) “V. Yüzyılda Ermeni- Sasani Savaşları ve Ermenilere Hun

Desteği” , S.32, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Erzurum. Tezcan, M. (2002)“ Kuşanların Menşei” Türkler, C.I, Ankara.

Togan, Z.V. (1981)Umumi Türk Tarihine Giriş, Enderun Kitabevi, İstanbul.

Togan, Z. V. (1997) “Azerbaycan” , II. İ.A, Eskişehir.

Tunçdilek, N. (1986) Türkiye’de Yerleşmenin Evrimi, İ.Ü, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 4, İstanbul,