Cemal Süreya’nın şiirinde sapmalar

Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin en önemli kırılma noktalarından biri olan İkinci Yeni, şiire yüklenen işlev ve beraberinde getirdiği “şiirsellik” kavramının yeniden sorgulanması açısından daha önce benzerine rastlanmamış bir yazın çevresi oluşturmuştur. Başlangıçta bir poetika ortaya koymamış olmalarına rağmen, İkinci Yeni, şairlerin birbirinden habersiz, çeşitli dergilerde şiirlerini yayımlamalarıyla ortaya çıkmış, şiirlerde ön plana çıkan özellikler sonradan sistematikleşerek İkinci Yeni’nin anlatımsal ve dilsel açıdan tanımlanması sağlanmıştır. Cemal Süreya, bu akımın öncü şairlerinden olup şiirin anlatımsal, anlamsal ve işitimsel boyutlarını, daha önce var olmamış biçimlerde kullanmıştır. Biçembilimsel çözümlemenin (stylistics analysis) önemli bir araştırma konusu olan sapmalar (deviations) da şairin ürünlerindeki dilsel kullanımlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu makalede Cemal Süreya’nın şiirindeki biçemsel ögeleri tanımlamak, sapmaların kullanımını nedensellik çerçevesinde belirlemek; bu belirlemeyi yaparken şiir dilinin düzlemlerini ortaya koymak amaçlanmıştır.

Deviations in Cemal Süreya's poem

İkinci Yeni is the most important breaking point of Republican Period Turkish Poem. It has built a literature environment that had not been seen similar one before for the purposes of ascribing functions to poem and asking of “poetry” notion once again that brought with it. From the beginning, although İkinci Yeni had not put forth a poetica, it has existed by publishing poetess’s poems at various periodicals as uninformed from each other. Language usages at poems by characterizing later and it has provided to describe expressional and language features of İkinci Yeni. Cemal Süreya is pioneer poets of İkinci Yeni and he has used expressional, semantics and acoustics dimensions of poem that has never been before. Also deviations that is an important research base of stylistic analysis has seen as language usage at Cemal Süreya poems. In this article, we aimed to describe morphological items at Cemal Süreya poems, to point the deviations usages as causality; while doing this, to explain the poem language sizes.

PDF

___

Barthes, Roland (2005), Göstergebilimsel Serüven (Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bezirci, Asım (1996), İkinci Yeni Olayı, İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
Geçgel, Hulusi (2004), “İkinci Yeni Şiirinde sapmalar”, IV. Uluslararası Dil, Yazın ve Deyişbilim Sempozyumu, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi (17–19 Haziran 2004).
Göktürk, Akşit (2001), Okuma Uğraşı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Günay, Doğan (2007), Metin Bilgisi, İstanbul: Multilingual Yayınları.
Karaca, Alâattin (2008), “İkinci Yeni Şiiri”, İkinci Yeni Şiir (Haz. Mehmet H. Doğan), İstanbul: İkaros Yayınları: ss. 277–302.
Kıran, Zeynel (1996), Dilbilim Akımları, Ankara: Onur Yayınları.
Özünlü, Ünsal (2001), Edebiyatta Dil Kullanımları, İstanbul: Multilingual Yayınları.
Perinçek, Feyza-Duruel, Nursel (2008), Cemal Süreya-“Şairin Hayatı Şiire Dâhil”, İstanbul: Can Yayınları.
Rifat, Mehmet (2005), XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları–2.Temel Metinler, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Selçuk, Ali (2004), İkinci Yeni’nin Poetikası (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Süreya, Cemal (2004), Sevda Sözleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Vardar, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual Yayınları.
Vardar, Berke, vd. (1999), Yirminci Yüzyıl Dilbilimi, İstanbul: Multilingual Yayınları.