Öğrt. Gör. Dr. Fatma SADIK, Doç. Dr. Halil ÇAKAN

BİYOLOJİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE BİLGİSİ VE ÇEVRE SORUNLARINA YÖNELİK TUTUM DÜZEYLERİ

Canlıların yapılarını, işleyişlerini, birbirleriyle ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bir bilim dalı olarak biyoloji, çevre ve çevre sorunlarıyla yakından ilgilidir. Nüfus artışı, kirlilik, canlı türlerinin korunması gibi günümüzde küresel boyutlara ulaşmış birçok çevre sorununun çözümü biyolojiye dayanmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutumlarını belirlemek ve bunların bazı değişkenler açısından incelemektir. Verilerin toplanmasında Çevresel Tutum Ölçeği, Çevre Bilgisi Testi kullanılmıştır. Veriler 2007–2008 öğretim yılı bahar döneminde ÇÜ. Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümünde okuyan 212 öğrenciden elde edilmiştir. Verilerin analizinde t-testi ve varyans analizleri kullanılmıştır. Analizler bayan öğrencilerin çevresel davranış ve tutumlarının erkek öğrencilere göre daha olumlu olduğunu göstermiştir. Öğrencilerin sınıf düzeyine göre çevresel düşüncelerinde anlamlı farklılık olmazken, birinci sınıf öğrencilerinin çevresel davranışlarının daha olumlu olduğu saptanmıştır. Anne- eğitim düzeyine göre Çevresel Düşünce alt ölçeğinde annesi okur-yazar olanlarla annesi ilkokul ve yüksek öğretim mezunu olanlar arasında, annesi okur-yazar olanların lehine anlamlı farklar olduğu belirlenmiştir. Babası ilkokul mezunu olan öğrencilerin çevresel davranışlarının daha olumlu olduğu görülürken, çevre dersi almış olma-olmama bakımından elde edilen puanlar arasındaki farklar, Çevresel Davranış alt ölçeğinde çevre dersi alan öğretmen adayları lehine anlamlı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Çevre eğitimi, Çevre bilgisi, Çevresel tutum, Biyoloji öğretmeni adayı

Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Çevre Bilgisi Ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Düzeyleri

Biology is one of the most effective disciplines to understand the dimensions of environmental problems today and to create solutions to these problems In this study the attitudes of under graduate students’ at ÇÜ the Department of Biology investigated for environmental knowledge and environmental problems and whether their attitudes vary significantly depending on some variables The total of 212 students participated in the study The data were collected in the Spring Semester of 2007 2008 academic years As data collection tools the Environmental Attitude Inventory and the Environmental Knowledge Test were used For the analysis of the data t test and variance analysis were done The results based on the mean values showed that female students’ behaviors and attitudes for environment were more positive although male students’ environmental knowledge was found better The level of environmental knowledge was found significantly higher as the grade level of students was higher whereas 1st year students’ environmental behavior was found more positive than the rest of the group Concerning the education level of parents the results also show that there were significant differences among students’ environmental concerns according to the education level of fathers The students who had environmental courses before had more positive environmental behaviours Key words: Environmental education environmental knowledge environmental attitude students of the Department of Biology

PDF

___

Altın, M. (2001), Biyoloji öğretmen adaylarında çevre eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi Bilim Dalı,Ankara.
Atasoy, E. (2005), Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
Bowker, R. (2007), Children’s perceptions and learning about tropical rainforests: an analysis their drawings, Environmental Education, 13(1): 75–96.
Chan, K.K.W. (1996), Environmental attitudes and behavior of secondary school students in Hong Kong, The Environmentalist, 16 (4): 297-306.
Cobb, T. (1998), On miscibility of science and environmental education. Journal of Environmental Education, 00958964, 19980601, 29 (4), ERIC.
Çabuk, B., Karacaoğlu, C. (2003), Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (1- 2): 189-198.
Davis, J. (1998), Young children, environmental education, and the future, Early Childhood Education Journal, 26 (2): 117-123.
Davis, G.R. (2000), Standarts-based education and its impacts on environmental science education, Electronic Journal of Science Education, 4 (3), 1-8.
Delibaş, H., Babadoğan, C. (2009), A comparison of Biology teacher education programs in Germany, England and Turkey, Elementary Education Online, 8 (2): 556-566.
Desjean, Perrotta, B., Moseley, C., Cantu, L.E. (2008), Pre-service teachers’ perceptions of the environment: does ethnicity or dominant residential experience matter?, The Journal of Environmental Education, 39 (2): 21-31.
Eagles, P.F.J., Demare R. (1999), Factors influencing children’s environmental attitudes, Journal of Environmental Education, 30 (4): 33-37.
Ekici, G. (2005), Lise öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18: 71-83.
Engin, A. (2003), Fen bilgisi ve biyoloji öğretmen adaylarının üniversite ekoloji dersi öncesi ve sonrası çevre bilgileri ve tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Erol, G.H. (2005), Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Erten, S. (2005), Okulöncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması, HÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi, 28: 91–100.
Gambro, J. S., Harvey, N.S. (1999), Variables associated with American high schools students’ knowledge of environmental issues related to energy and pollution, The Journal of Environmental Education, 00958964, 19991201, 30 (2), ERIC.
Grifford, R., Hay, R., Boros, K., (1983), Individual differences in environmental attitudes, The Journal of Environmental Education, 14: 19-23.
Gürbüz, H., Kışoğlu, M. (2007), Biyoloji öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları ve aldıkları çevre eğitiminin değerlendirilmesi, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Bildiri Özetleri Kitabı, 577.
İşyar, N. (1999), İlköğretim (3., 4., 5. sınıf) öğrencilerinin olumlu çevresel tutumların yaş ve sosyoekonomik düzeye göre değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı, Bursa.
İleri, R. (1998),Çevre eğitimi ve katılımın sağlanması. Ekoloji, 28: 3-9.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1990), İnsan aile kültür (3. Baskı), Remzi Kitapevi, İstanbul.
Lesson, E., Stanisstreet, M., Boyes, E. (1997), Children’s ideas about the environmental impact of cars: a cross age study, International J. Environmental Studies, 52: 89-103.
Littledyke, M. (2008), Science education for environmental awareness: Approaches to
integrating cognitive and affective domains, Environmental Education
Research, 14 (1): 1–17.
Magnus, V. J., Martinez, P., Pedauye, R. (1997), Analysis of environmental concepts and attitudes among biology degree students, Journal of Environmental Education, 00958964,19970901, 29 (1), ERIC.
Magorzata Grodzi, N., Oska-Jurczak, A., Nieszporek, K.A. (2007), Perception of
environmental problems among pre-school children in Poland,
http://www.channelviewpublications.net
McKeown-Ice, R. (2000), Environmental education in the United States: A survey of preserves teacher education programs, The Journal of Environmental Education, 32 (1): 4-12.
Merritt, R.D. (2008), Environmental education, Environmental Education, 1 (1), 29964490, ERIC.
Musser, L. M., Diamond, K. E. (1999), The children’s attitudes toward the environment
scale for preschool children, The Journal of Environmental Education, 30(2): 23–30.
Özdemir, O. (1998), Yazınsal bir tür olarak öykünün çevre duyarlığına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı, Ankara.
Özdemir, O., Uzun, N. (2006), Yeşil sınıf modeline göre yürütülen fen ve doğa etkinliklerinin ana sınıfı öğrencilerinin çevre algılarına etkisi, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 1–2: 12–20.
Özden, M. (2008), Environmental awareness and attitudes of student teachers: An empirical research. International Research in Geographical and Environmental Education, 17 (1): 40 – 55.
Rickinson, M. (2001), Learners and learning in environmental education: A critical review of the evidence, Environmental Education Research, 7 (3): 207-320.
Sadık, F., Sari, M. (2008), Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ve çevre bilgisi düzeyleri. XVII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (Sözlü Bildiri), 01-03 EYLÜL 2008, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Sakarya.
Said, A.M., Yahaya, N., Ahdamun, F. R. (2007), Environmental comprehension and participation of Malaysian secondary school students, Environmental Education Research, 13 (1): 17-31.
Shari, B.L,. (1999), Moral voices in environmental education: The relationship to gender and gender orientation, Annual Meeting of the American Educational Research Association, April, ED 432463.
Simmons, D. A. (1989), More infusion confusion: A look at environmental education curriculum materials, The Journal of Environmental Education, 20 (4): 15- 18.
Şahin, M. (2007), Sınıf öğretmeni adaylarının çevre bilimi dersine ilişkin görüşleri, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 5–7 Eylül 2006, Bildiri Metinleri Kitabı, 2: 254–257.
Şama, E. (1997), Üniversite gençliğin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Bölümü, Ankara.
Tecer, S. (2007), Çevre için eğitim: Balıkesir ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum, bilgi, duyarlılık ve aktif katılım düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma., Yüksek Lisans Tezi, Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Zonguldak.
Thi Than, N. (2001), Awareness of Vietnames primary school teachers on environmental education, International Research in Geographical and Environmental Education, 10 (4): 429-444.
Tikka, P.M., Kuitunen, M.T., Tynys, S.M. (2000), Effects of educational background on students’ activity levels and knowledge concerning the environment, The Journal of Environmental Education, 31: 12-20.
Uzun, N., Sağlam, N. (2006a), Orta öğretimde çevreye yönelik bilgi ve tutumun öğrenci profiline göre değerlendirilmesi, XV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Muğla Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 13–15 Eylül 2006, Bildiri Özetleri Kitabı, 310.
Uzun, N., Sağlam, N. (2006b), Orta öğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarına ve akademik başarılarına “Çevre ve İnsan” ders ile gönül çevre kuruluşlarının etkisi, VII. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (Sözlü Bildiri), Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 07–09 Eylül 2006, Ankara.
Uzun, N., Sağlam, N. (2007), Çevreye yönelik bilgi ve tutumun ailenin gelir seviyesi ve birey sayısı açısından incelenmesi, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 5–7 Eylül 2007, Tokat.
Ünal, S., Dımışkı, E. (1999), Üniversite öncesi çevre eğitimi ve sorunları, Çevre ve İnsan, 42: 56-61.
Xingcune, L. (2004), The role of biology in environmental education, Chinese Education and Society, 37 (4): 68-70.
Venkataraman, B. (2008), Why environmental education, www. Environment magazine, Org. 50(5): 8-11.
Vlaardingerbroek, V., T.G. Neil Taylor, T. G. (2007), The environmental knowledge and attitudes of prospective teachers in Lebanon: A comparative study, International Research in Geographical and Environmental Education, 16 (2): 120 – 134.
Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P., Göbekli, İ. (2002), Orta öğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 22: 156–162.
Yılmaz, Ö., Boone, W. J., Anderson, H. O. (2004), Views of elementary and middle school Turkish students toward environmental issues, International Journal of Science Education, 26 (12): 1527–1546.
Yücel, A.S., Morgil, İ. (1999), Çevre eğitiminin geliştirilmesi, BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1): 76–89.