Bu çalışmada Antik Mezopotamya ve Anadolu kültürlerinde çalgıların gelişimi Sümerlerden başlayıp Hitit uygarlığına kadar incelenmiştir. Kültürel varlıkların üst seviyesinde olan çalgılar yalnızca sesin, ses yüksekliğinin, tınısının, ses şiddetinin elde edildiği basit çalgılar değildir. Mezopotamya ve Anadolu’da yapılan ritüellerin, sohbetin, iletişimin ve daha da önemlisi sanatın vazgeçilmez unsurlarıdır. M.Ö. Sümerler dönemi, üst seviyedeki kültür varlıkları olarak çalgıların önemini farklı sınıflandırmalar yaparak kanıtlamaktadır. Ön Asya üzerinden yayılarak, değişik guruplara ait dillerin yazımında da kullanılan bir yazı türü olan çivi yazısı Mezopotamya’da doğmuştur ve dönemin müzik ve çalgı kültürüne ilişkin bilgilerin ortaya çıkarılmasında çalgı buluntuları ve resimli tasvirlerin yanı sıra en önemli kaynak kuşkusuz bu çivi yazısından oluşturulan metinler olmuştur. Çivi yazısı metinleri bizlere, çalgı türlerinden çok çalgı isimleri aktarmaktadır. Çalgılarla ilgili tasvirleri de içeren Sümerce-Akkadca olmak üzere, iki dilde var olan leksikal (sözlük) listeler bizlere çalgıların Sümerce ve Akkadca karşılıklarını da vermektedir. Metinlerde bazı durumlarda ise çalgı isimlerinin yanı sıra çalgının hangi malzemeden yapıldığı konusunda ilavelerin yer aldığı görülmektedir. Aynı zamanda Sümerlerden sonra Akkadlar, Babil, Asur ve Hitit Devletleri kendilerinden önce gelen toplulukların müzik ve çalgı bilgilerini geliştirerek Anadolu coğrafyasında kendilerinden sonra gelen halklara önemli eserler bırakmışlardır. Milattan önce 12.000’lerde erken dönemde oluşmaya başlamış Mezopotamya uygarlıklarından önemlileri sırası ile; Sümerler, Akkadlar, Babil, Asur ve Hititler’dir. Bu uygarlıkların toplumlarındaki kültürel yaşantıların her biri doğal olarak bir sonraki toplumlara kültürel yaşamlarından etkiler taşımıştır.

In this study, the evolution of instruments in Ancient Mesopotamian and Anatolian cultures was examined starting from the Sumerians up to the Hittite civilization. The instruments as high-ranking cultural assets are not only simple instruments in which sound, loudness, timbre, sound intensity are generated. They are the indispensable elements of rituals, conversation, communication, and more importantly art in Mesopotamia and Anatolia. The importance of instruments as high-ranking cultural assets in the Sumerian period (BC) is proven by the numerous classifications made. Cuneiform script originating from Mesopotamia has been an important type of script spreading out from Asia Minor, used in the writing of various languages from different groups and the most important source in revealing the information about the music and instrument culture of the period was undoubtedly the texts written in cuneiform, as well as the instrument finds and pictorial descriptions. Cuneiform texts give us instrument names rather than instrument types. The lexical (glossary) lists, which are available in two languages, Sumerian-Akkadian, which sometimes include descriptions of instruments, give us the Sumerian and Akkadian names of the instruments. In some cases, besides the instrument names, there are certain clues with occasional addendums regarding the material from which the instrument is made. The most important of the Mesopotamian civilizations, which started to form in the early period in the 12.000 B.C., are respectively; Sumerian, Akkad, Babylonian, Assyrian and Hittite civilizations. The cultural experiences of each of these civilizations naturally transferred influences from their cultures to the next society.