Geleneksel Van Evlerinin Cephe Özellikleri ve Tipolojisi Üzerine Bir İnceleme
Mimaride cephe elemanlarının kullanım biçimi, malzemesi, oranları, birbirleriyle olan ilişkileri cephenin kimliğini oluşturur. Yerel mimaride cephe kimliğinin oluşumu çevresel faktörlere bağlı kalarak bu çerçevede kısıtlanmışken, farklı dönemlerde karmaşık ve yoğun süslemelerle, kullanılan malzemelerle ihtişamın simgesi olmuştur. Yapının kullanım amacı ve gereksinimler cephenin oluşumuna yön vermiştir. Bu kapsamda cepheyi simgesel bir ifade aracı olarak görmek mümkündür. Bu çalışmanın amacı, tarihsel süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Anadolu kentlerinden biri olan Van‟ın kent dokusunun oluşumunda önemli bir yeri olan geleneksel Van evlerini bahsedilen kapsamda değerlendirip, oluşumunda etkili olan faktörleri de dikkate alarak cephe özellikleri ve tipolojisi üzerine bir inceleme yapmaktır.
An Analysis of the Façade Features and Typology of Traditional Van Houses
In architecture, the form of the façade elements, the material, the proportions and their relationship with each other constitute the identity of the facade. While the formation of the façade identity in the vernacular architecture depends on the environmental factors and is restricted in this frame, it has become a symbol of the magnificence with the materials used intricately and intensely at different periods. The purpose and necessity of construction has led to the formation of the façade. In this context, we can see the facade as a symbolic expression tool. The aim of this study is to evaluate the characteristics of the traditional Van houses and examine the features of the façade of traditional Van houses, which has an important place in the formation of urban identity of Van which is one of the Anatolian cities that hosted many civilizations in the historical process.
___
- Karpuz, H., 1984, Türk İslam Mesken
Mimarisinde Erzurum Evleri, Kültür ve Turizm
Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Berk, C., 1951, Konya Evleri, İstanbul Teknik
Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları,
İstanbul.
- Öztürk, Ş., Sayan, Y., 1996, Bitlis‟in Tarihi
Evlerine Bir Bakış, Van Gölü Çevresindeki
Kültür Varlıkları Sempozyumu Bildirileri, Van,
101-129.
- Sayan, Y., Öztürk, Ş., 2001, Bitlis Evleri,
Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Mangaltepe, İ., 2005. XIX. Yüzyıl Fransız
Seyyahlarına Göre Van, Doktora Tezi, İstanbul
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul.
- Gürbüz, O., 1994. Van Gölü Çevresinin
Coğrafyası (Beşerî ve İktisadi Coğrafya
Açısından), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Abdülkadiroğlu, A., 1993. Van Kütüğü,
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları, Van.
- Erzen, A., 1992. Doğu Anadolu ve Urartular,
TTK Yayınları, Ankara.
- Perker Z. S., 2012. Geleneksel Cumalıkızık
Konutlarında Cephe Özellikleri ve
Günümüzdeki Durum, 6. Ulusal Çatı & Cephe
Sempozyumu, Uludağ Üniversitesi
Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Bursa,
1-10.
- Kuban, D., 1995. Türk Hayatlı Ev, Ziraat
Bankası Yayınları, İstanbul.
- Urfalıoğlu, N., 2010. Antalya, Isparta ve
Burdur Evlerinde Cephe Biçimlenişi,
Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri
Araştırma Enstitüsü Yayınları, Antalya.
- Sezgin, H., 2006. Yöresel Konut Mimarisi ve
Türkiye‟deki Örnekleri Hakkında, Tasarım
Kuram Dergisi, 3(4), 1-20.
- Günay, R., 1998. Türk Ev Geleneği ve
Safranbolu Evleri, Yem Yayınları, İstanbul.
- Eldem, S.H., 1995. Türk Evi Plan Tipleri,
İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimarlık
Fakültesi Yayını, İstanbul.
- Kıyıcı, M., 1998. Endüstri Devriminin Osmanlı
Mimarlığına Etkileri (1847-1920), Yüksek
Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Tanyeli, U., 1997. Modernizm‟in Sınırları ve
Mimarlık, Modernizm‟in Serüveni, Ed: Enis
Batur, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 63-71.
- Atıcı, E., 2017. Eskişehir Odunpazarı Evlerinin
Cephe Dili Üzerinden İncelenmesi, Sanat
Tarihi Dergisi, 26(1), 1-26.
- Atalan, Ö., 2016. Continuity of Regional
Identity: A Case Study of Facade Elements in
Traditional Çeşme Houses, A/Z Dergisi, 13(2),
121-131.
- Şenyiğit. Ö., 2010. Biçimsel ve Anlamsal
İfade Aracı Olan Cephelerin
Değerlendirilmesine Yönelik Bir Yaklaşım:
İstanbul‟da Meşrutiyet ve Halaskargazi
Caddeleri‟ndeki Cephelerin İncelenmesi,
Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Sönmez, M., 2013. Çağdaş Mimarlıkta CepheYüzey
Kavramı Tartışmaları, NWSA Social
Sciences, 8 (2), 79-90.
- Hasol, D., 2012. Ansiklopedik Mimarlık
Sözlüğü, YEM Yayınları, 106, İstanbul.
- Uşma, G., Urfalıoğlu, N., 2017. Ömer Selçuk
Evi ve Hamit Ekinci Evi Örneği Üzerinden
Geleneksel Van Evlerinin Günümüzdeki
Durumu, 2. International Mediterranean
Science and Engineering Congress, Çukurova
University, Adana, 1152.
- Uluçam, A., 2000. Orta Çağ ve Sonrasında Van
Gölü Çevresi Mimarlığı, Türk Tarih Kurumu
Basımevi, Ankara.
- Küçükerman, Ö., 2007. Kendi Mekanının
Arayışı İçinde Türk Evi, Türkiye Turing ve
Otomobil Kurumu, İstanbul.
- Bektaş, C., 1996, Türk Evi, Yapı Kredi
Yayınları, İstanbul.
- Kuban D., 1995. Mimarlık Kavramları
(Üçüncü Baskı), Yem Yayınevi, İstanbul.